નેશનલ કમિશન ફોર પ્રોટેક્શન ઓફ ચાઈલ્ડ રાઈટ્સ (એનસીપીસીઆર) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા સર્વેક્ષણમાં બહાર આવ્યું છે કે 27 રાજ્યો અને 7 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં 11.5 લાખથી વધુ બાળકો બાળ લગ્નના જોખમમાં છે. આ બાળકોમાં મોટાભાગના એવા બાળકોનો સમાવેશ થાય છે જેમણે શાળા છોડી દીધી છે, જેઓ શાળાએ જતા નથી અથવા જેઓ કોઈપણ માહિતી વિના લાંબા સમયથી શાળામાં ગેરહાજર છે. એનસીપીસીઆરના રિપોર્ટ અનુસાર, તેમાં મોટાભાગની છોકરીઓ છે.
પ્રાપ્ત અહેવાલ મુજબ, ઉત્તર પ્રદેશમાં સૌથી વધુ 5 લાખથી વધુ બાળકો પર બાળ લગ્નનું જોખમ છે, જ્યારે આસામમાં 1.5 લાખ બાળકો અને મધ્ય પ્રદેશમાં લગભગ 1 લાખ બાળકો આ શ્રેણીમાં સામેલ છે. લક્ષદ્વીપ અને આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓએ બાળ લગ્નના જોખમમાં કોઈ બાળકોની નોંધ લીધી નથી. રિપોર્ટમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ઘણા જિલ્લાઓએ હજુ પણ આ સર્વે કરાયો નથી. જ્યારે ગોવા અને લદ્દાખે કોઈ ડેટા શેર કર્યો નથી.
એનસીપીસીઆર દ્વારા આ વર્ષે માર્ચમાં અક્ષય તૃતીયાના એક મહિના પહેલા અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જે બાળ લગ્નના કેસોમાં વધારો થવાનો સમય માનવામાં આવે છે. આ અભિયાન હેઠળ, 27 રાજ્યો અને 7 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના લગભગ 3 લાખ ગામો અને બ્લોક્સની 6 લાખથી વધુ શાળાઓનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.
એનસીપીસીઆરના અધ્યક્ષ પ્રિયંક કાનુન્ગોએ તેમના કાર્યકાળના અંતિમ દિવસે વાત કરતાં જણાવ્યું હતું કે બાળકોને સતત શાળાએ મોકલવા એ બાળ લગ્નને રોકવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. આવી સ્થિતિમાં, તમામ રાજ્યોએ એવા બાળકોની ઓળખ કરવી જોઈએ કે જેમણે શાળા છોડી દીધી છે, શાળાએ નથી જતું અથવા નિયમિતપણે શાળામાં આવતું નથી. જો જરૂરી હોય તો આ બાળકોના માતા-પિતાનું કાઉન્સેલિંગ કરવું જોઈએ.
આ અભિયાનનો ઉદ્દેશ્ય બાળકોના શિક્ષણમાં નિયમિતતા સુનિશ્ચિત કરવાનો અને તેમના પરિવારોને બાળ લગ્ન અટકાવવા માટે જાગૃત કરવાનો છે. અહેવાલ સામે આવ્યા બાદ, એનસીપીસીઆરએ રાજ્યોને વિનંતી કરી છે કે તેઓ જલદી બાળ લગ્નના જોખમમાં રહેલા બાળકોની યાદી તૈયાર કરે અને બાળ લગ્ન સામે નક્કર પગલાં ભરે.