રિઝર્વ બેંકે મે 2022 થી સતત નવ વખત રેપો રેટમાં વધારો કર્યો હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન આ દરમાં 250 બેસિસ પોઈન્ટનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ જ્યારે મોંઘવારી નિયંત્રણમાં આવી ત્યારે તેણે આ વધારા પર બ્રેક લગાવી અને ફેબ્રુઆરી 2023 થી અત્યાર સુધી તેને સ્થિર રાખવામાં આવી છે.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠકના પરિણામો જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. 8 ઓગસ્ટના રોજ શરૂ થયેલી છ સભ્યોની એમપીસીની બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપતા ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે આ વખતે પણ પોલિસી રેટ એટલે કે રેપો રેટને યથાવત રાખવામાં આવ્યો છે. એટલે કે રેપો રેટ 6.5 ટકા પર રહેશે અને હોમ લોન અથવા ઓટો લોન લેનારાઓ પર EMI બોજ વધશે નહીં.

રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર નહીં કરવાની જાહેરાત કરવા ઉપરાંત આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે દાવો કર્યો કે ભારત સાચા માર્ગ પર આગળ વધી રહ્યું છે અને આવનારા સમયમાં તે વિશ્વનું ગ્રોથ એન્જિન બનશે.તેમણે કહ્યું કે આપણે વિશ્વની 5મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છીએ. મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓ છે અને આપણી અર્થવ્યવસ્થામાં સતત વૃદ્ધિ થઈ રહી છે. વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં થઈ રહેલા ફેરફારોનો લાભ લેવા માટે ભારત હાલમાં શ્રેષ્ઠ સ્થિતિમાં છે.

દેશમાં ફુગાવાના ઊંચા સ્તરે પહોંચ્યા પછી રિઝર્વ બેંકે મે 2022 થી સતત નવ વખત રેપો રેટમાં વધારો કર્યો હતો. જેથી તેને નિર્ધારિત મર્યાદામાં પાછો લાવવામાં આવે. આ સમયગાળા દરમિયાન આ દરમાં 250 બેસિસ પોઈન્ટનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. જો કે મોંઘવારી પર નિયંત્રણ સાથે કેન્દ્રીય બેંકે તેના વધારા પર બ્રેક લગાવી દીધી છે અને ફેબ્રુઆરી 2023 થી તેમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. નિષ્ણાતો પણ આશા વ્યક્ત કરી રહ્યા હતા કે આરબીઆઈ રેપો રેટ સ્થિર રાખી શકે છે. અગાઉ એપ્રિલ અને જૂનમાં યોજાયેલી બેઠકમાં આ દર સ્થિર રાખવામાં આવ્યો હતો.

રેપો રેટ એ દર છે કે જેના પર આરબીઆઈ બેંકોને ધિરાણ આપે છે જ્યારે રિવર્સ રેપો રેટ એ દર છે કે જેના પર આરબીઆઈ નાણાં રાખવા માટે બેંકોને વ્યાજ આપે છે. રેપો રેટમાં ઘટાડો થવાને કારણે લોનની EMI ઘટે છે. જ્યારે રેપો રેટમાં વધારો થવાથી EMIમાં પણ વધારો થાય છે. જ્યારે દેશમાં મોંઘવારી RBIની નિર્ધારિત મર્યાદાથી વધી જાય છે, ત્યારે તેને ઘટાડવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે રેપો રેટ વધારવાનો નિર્ણય લેવામાં આવે છે.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા ફુગાવાને કાબૂમાં રાખવા માટે રેપો રેટમાં વધારો કરે છે અને લોન મોંઘી થઈ જાય છે. લોનની કિંમતને કારણે અર્થતંત્રમાં રોકડ પ્રવાહમાં ઘટાડો થયો છે. આ કારણે માંગમાં ઘટાડો થાય છે અને મોંઘવારી દર ઘટે છે. રેપો રેટ સિવાય રિવર્સ રેપો રેટ પણ છે. રિવર્સ રેપો રેટ એ દર છે જેના અનુસાર રિઝર્વ બેંક અન્ય બેંકોને થાપણો પર વ્યાજ આપે છે. જૂનમાં છૂટક ફુગાવાનો દર 4.8 ટકા હતો.

સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI)નો ઈકોવ્રેપ રિપોર્ટ જુલાઇ 2023માં છૂટક ફુગાવો 1.90 ટકા વધીને 6.7 ટકા સુધી પહોંચવાનો અંદાજ મૂકે છે. જેનું નેતૃત્વ ટામેટાં અને ડુંગળીના કારણે ખાદ્ય ચીજોના ઊંચા ભાવ છે. નોંધપાત્ર રીતે, અગાઉના મહિના માટે ગ્રાહક ભાવ સૂચકાંક પર આધારિત ફુગાવાના ડેટા 14 ઓગસ્ટના રોજ જાહેર કરવામાં આવશે. તમને જણાવી દઈએ કે છેલ્લા એક મહિનાથી વધુ સમયથી દેશમાં ટામેટાંના ભાવ આસમાને છે.