છેલ્લા કેટલાક દિવસથી વિશ્વભરની નજર ભારત પર છે કેમ કે આ વર્ષે ભારતે G 20ની અધ્યક્ષતા કરી હતી, પણ આ સમિટના ગણતરીના દિવસો પહેલા એક જૂનો મુદ્દો ફરી પ્રકાશમાં આવ્યો છે, હવે દેશનું નામ ભારત કે ઇન્ડિયા વિશે જોરદાર ચર્ચા ચાલી રહી છે, આ દરમિયાન કોંગ્રેસના સાંસદ રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું છે કે આપણા બંધારણમાં ભારતની વ્યાખ્યા છે – ભારત એટલે ભારત. તે રાજ્યોનું સંઘ છે એટલે કે આ રાજ્યોએ મળીને ભારતનું નિર્માણ કર્યું છે. આમાં કોઈ મૂંઝવણ નથી. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે દેશના નામ પર વિવાદ ઉભો કરીને ભારતની આત્મા પર હુમલો કરવામાં આવી રહ્યો છે, તેની કિંમત આપણે ચૂકવવી પડશે. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે જે લોકો દેશનું નામ બદલવાની કોશિશ કરી રહ્યા છે તેઓ ઈતિહાસને નકારવા માંગે છે.

પેરિસની સાયન્સ પો યુનિવર્સિટીમાં ગેસ્ટ લેક્ચર દરમિયાન રાહુલ ગાંધીને ઘણા પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા હતા, જેના જવાબમાં તેમણે કહ્યું હતું કે આપણી પ્રથમ જવાબદારી દેશની આત્મા અને બંધારણની રક્ષા કરવાની છે. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે દેશના કોઈપણ રાજ્યમાં સામેલ તમામ લોકોનો અવાજ હંમેશા સાંભળવામાં આવ્યો છે. અમારું માનવું છે કે ભારત પાસે સહજ શાણપણ છે, તેનો લાંબો ઇતિહાસ છે, લાંબી પરંપરા છે. તેનું રક્ષણ કરવું જરૂરી છે.

રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે ગીતા, ઉપનિષદો સિવાય મેં હિંદુ ધર્મના ઘણા પુસ્તકો વાંચ્યા છે. પરંતુ ભારતીય જનતા પાર્ટી જે કંઈ કરે છે તેમાં હિન્દુત્વ નથી, બિલકુલ નથી. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે ભાજપ અને આરએસએસને હિન્દુ ધર્મ સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. તેઓ કોઈપણ ભોગે સત્તા મેળવવા માંગે છે. તેઓ માત્ર અમુક લોકોનું વર્ચસ્વ ઈચ્છે છે.

રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે ભાજપ અને આરએસએસના લોકો નીચલી જાતિઓ, ઓબીસી, આદિવાસી જાતિઓ અને લઘુમતી સમુદાયોની અભિવ્યક્તિ અને ભાગીદારીને દબાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. દેશમાં આવા લોકો પર અત્યાચાર અને હુમલા થઈ રહ્યા છે. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે આ ચોક્કસપણે એવું ભારત નથી જે હું ઇચ્છું છું. આ સમસ્યાના ઉકેલ માટે જે પ્રકારની રાજકીય કલ્પનાની જરૂર છે તે આજના ભારતમાં નથી.

આ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીને પૂછવામાં આવ્યું કે ભારત ઘણું પ્રગતિ કરી રહ્યું છે, પરંતુ હજુ પણ ઘણા લોકો ગરીબી રેખા નીચે છે. આવી સ્થિતિમાં દેશમાં શું કરવું જોઈએ? રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે લોકો ગરીબ હોય કે અમીર, તેમને ખ્યાલ છે કે ભારતે શું કરવું જોઈએ, ભારતે ક્યાં જવું જોઈએ. આપણા નેતા મહાત્મા ગાંધીએ કહ્યું હતું કે સૌથી મહત્વપૂર્ણ અવાજ એ લાઇનની પાછળનો અવાજ છે. તેમનો અવાજ સાંભળનાર દેશ જ સફળ બને છે.

રાહુલ ગાંધીએ વધુમાં કહ્યું કે તેથી તે અવાજને અસરકારક રીતે સાંભળીને, તે વ્યક્તિને તેના વિચારો વ્યક્ત કરવાની મંજૂરી આપીને, દેશ આગળ વધે છે. આ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીને દિલ્હીમાં આયોજિત G-20 કોન્ફરન્સને લઈને પણ સવાલ પૂછવામાં આવ્યો હતો. રાહુલને પૂછવામાં આવ્યું કે જી-20માં વિશ્વના તમામ દેશોના રાષ્ટ્રાધ્યક્ષોનો મેળાવડો ભારતમાં જોવા મળ્યો હતો. છેવટે, આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ભારત કોના પક્ષમાં છે?

આ સવાલના જવાબમાં રાહુલ ગાંધીએ એક વાર્તા કહી. તેમણે કહ્યું કે એક વખત ભારતમાં એક એવા નેતા હતા જેને પૂછવામાં આવ્યું કે તેઓ કોના પક્ષમાં છે. શું તમે ડાબી તરફ ઝુકાવ છો કે જમણી તરફ? તો તેણે કહ્યું, અમે સીધા મધ્યમાં ઊભા છીએ.

​​​​​​​

આ પછી રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે અમારો બેફામ જવાબ છે કે અમે અમારા પક્ષમાં છીએ. એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણે આપણા પોતાના હિતમાં કામ કરીએ છીએ. અમે ફક્ત તે જ કરીએ છીએ જે અમને અમારા હિતોના સંબંધમાં જરૂરી લાગે છે.

ભારત-ચીન સંબંધો પર રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે આપણે બધાએ એક સમસ્યાથી ચિંતિત થવાની જરૂર છે. ભારત, યુરોપ અને અમેરિકા માટે આ એક મોટી સમસ્યા છે. સમસ્યા એ છે કે આજે તમામ બલ્ક ઉત્પાદન અને મૂલ્યવર્ધન ચીનમાં થઈ રહ્યું છે. ચોક્કસપણે તેઓ ઉત્પાદનમાં ઝડપી છે, પરંતુ આ માટે તેઓ બિન-લોકશાહી પ્રક્રિયા અપનાવે છે. આપણે પણ તેમની સાથે કોશિશ કરવી પડશે અને સ્પર્ધા કરવી પડશે પરંતુ લોકતાંત્રિક અને રાજકીય સ્વતંત્રતા સાથે.