ચંદ્રની સપાટી પર ચંદ્રયાન-3ના સફળ ઉતરાણ બાદ હવે દેશની સાથે સાથે સમગ્ર વિશ્વની નજર ઈસરોના સન મિશન એટલે કે આદિત્ય-એલ1 પર છે. તેનું કાઉન્ટડાઉન પણ શરૂ થઈ ગયું છે. આદિત્ય-એલ1 મિશન આજે સવારે 11.50 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાના લોન્ચિંગ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. આદિત્ય L-1 અવકાશયાનને L-1 પોઈન્ટ પર લઈ જશે અને પૃથ્વી અને સૂર્ય વચ્ચેનું એક ટકા અંતર કવર કરશે.

ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ઈસરો) દ્વારા આદિત્ય L1 અવકાશયાન આજે શ્રીહરિકોટાથી સૂર્ય તરફ મોકલવામાં આવશે. મિશન માટેની તમામ તૈયારીઓ પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. ચંદ્રયાન મિશનની સફળતા પછી, ઈસરોની નજર સૂર્ય પર ટકાવી રહ્યા છે. આ પહેલીવાર છે જ્યારે ISRO સૂર્ય પર મિશન માટે પોતાનું યાન મોકલવા જઈ રહ્યું છે, આ સ્થિતિમાં તેની સાથે ઘણી અપેક્ષાઓ જોડાયેલી છે.

આદિત્ય-L1, જે અવકાશમાં 'L1' સ્થાન પર અવકાશયાન પાર્ક કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે, તે દેશનું પ્રથમ સૌર મિશન છે. વૈજ્ઞાનિકો પૃથ્વી પર પહેલા હાજર રહીને જ સૂર્યનો અભ્યાસ કરે છે. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો જમીનની સપાટી પરથી દૂરબીન દ્વારા સૂર્યનું અવલોકન અને અભ્યાસ કરતા હતા. આટલા વર્ષોથી, ભારત માત્ર જમીન પર આધારિત ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરીને સૂર્યનું નિરીક્ષણ કરી રહ્યું છે, જે હવે જૂનું થઈ ગયું છે. ભારતમાં મોટા પાયે આધુનિક નિરીક્ષણ સુવિધાઓનો અભાવ હોવાથી, સૌર ડેટા માટે અન્ય સ્ત્રોતો પર આધાર રાખ્યો હતો.

અહેવાલ મુજબ, આદિત્ય-એલ1 માત્ર અસ્તિત્વની ખામીઓને જ નહીં, પરંતુ સૌર ભૌતિકશાસ્ત્રમાં વણઉકેલાયેલી સમસ્યાઓને ઉકેલવા માટે નવા ડેટા સાથે પૂરક બનાવવા માટે એક અનન્ય તક રજૂ કરે છે. સૌર જ્વાળાઓ, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન અથવા પૃથ્વી તરફ નિર્દેશિત સૌર પવનોના સ્વરૂપમાં વિક્ષેપ અવકાશના હવામાનને પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે, તેથી સૂર્યનો અભ્યાસ કરવો અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે એસ્ટ્રોસેટનું નિર્માણ ભારતીય વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા 2015માં કરવામાં આવ્યું હતું, ત્યારે તેનો ઉદ્દેશ્ય એક્સ-રે, ઓપ્ટિકલ અને યુવી સ્પેક્ટ્રલ બેન્ડમાં એક સાથે અવકાશી સ્ત્રોતોનો અભ્યાસ કરવાનો હતો. તે લોન્ચ થયાના આઠ વર્ષ પછી અવકાશમાં છે અને હજુ પણ કાર્યરત છે. આદિત્ય-L1 સંભવિતપણે ભાવિ ભારતીય ખગોળશાસ્ત્ર મિશન માટે માર્ગ મોકળો કરી શકે છે. પાંચ ઇન-પ્લેસ ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ્સ સાથે 1,515 કિગ્રા વજનનું એસ્ટ્રોસેટ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. આદિત્ય-એલ1નું વજન 1,475 કિલો છે. આદિત્ય-L1 સાત પેલોડ વહન કરશે, જેમાંથી ચાર સીધા સૂર્ય તરફ જોશે. અન્ય ત્રણ સાઇટ પરના L1 બિંદુ પર અને તેની આસપાસના કણો અને ચુંબકીય ક્ષેત્રોનો અભ્યાસ કરશે.
​​​​​​​

આદિત્ય L1 ઉપગ્રહ-આધારિત કામગીરીની સીરીઝને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે જેમ કે ટેલિકોમ્યુનિકેશન્સ, મોબાઇલ-આધારિત ઇન્ટરનેટ સેવાઓ, નેવિગેશન, પાવર ગ્રીડ વગેરે. એકવાર પરીક્ષણ કર્યા પછી, ડેટામાંથી મેળવેલી રેકોર્ડ કરેલી માહિતીનો ઉપયોગ કરી શકાય છે અને અવકાશ હવામાન ચેતવણીઓ જારી કરશે. અવકાશ હવામાનની માહિતી મેળવવા અને અવકાશના હવામાનની આગાહી કરવા માટે આદિત્ય-એલ1ના ડેટાનો ઉપયોગ કરવાની નવી રીતો સાથે આવવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે. અવકાશના L1 બિંદુની આસપાસના પર્યાવરણ વિશે પણ માહિતી મેળવી શકાય છે, જે અવકાશના હવામાનને સમજવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.

L1 એ કોઈ પદાર્થ નથી, માત્ર અવકાશમાં એક સ્થળ છે, આદિત્ય-L1 લગભગ 125 દિવસની મુસાફરી કરીને L1 સુધી પહોંચવા માટે 1.5 મિલિયન કિમીનું અંતર કાપશે. મંગળયાન કરતાં આ ટૂંકી સફર છે, 2014માં મંગળની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચવામાં 298 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. ચંદ્રયાન-3 મિશનની જેમ, આદિત્ય-એલ1 પણ બહુવિધ ભ્રમણકક્ષામાંથી પસાર થશે અને પ્રક્ષેપણના પાંચમા દિવસે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાંથી બહાર નીકળશે તેવી અપેક્ષા છે. પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણને છોડ્યા પછી તે સૂર્યકેન્દ્રીય માર્ગમાં આવશે જે મહત્વપૂર્ણ છે. L1 ની આસપાસ ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશવું એ સૌથી અગત્યનું પાસું છે.