ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) ટૂંક સમયમાં જ તેનો લેટેસ્ટ અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ એટલે કે EOS-8 લોન્ચ કરવા જઈ રહ્યું છે. તેનું લોન્ચિંગ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી થશે. 175.5 કિલો વજન ધરાવતો આ ઉપગ્રહ પર્યાવરણીય દેખરેખ, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને તકનીકી પ્રદર્શન માટે કામ કરશે.

EOS-8 ત્રણ વિશિષ્ટ અત્યાધુનિક પેલોડ્સ વહન કરે છે - ઇલેક્ટ્રો ઓપ્ટિકલ ઇન્ફ્રારેડ પેલોડ (EOIR), ગ્લોબલ નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ રિફ્લેક્ટોમેટ્રી પેલોડ (GNSS-R) અને SiC UV ડોસિમીટર. આમાં  EOIR દિવસ અને રાત્રિ દરમિયાન મધ્ય અને લાંબા તરંગ ઇન્ફ્રારેડ ફોટોગ્રાફ્સ લેશે. આ સેટેલાઇટ 15 ઓગસ્ટના રોજ સવારે 9.17 કલાકે લોન્ચ કરવામાં આવશે.

કુદરતી આફતોથી લોકોને બચાવશે

આ તસવીરો આપત્તિઓ વિશે માહિતી આપશે. જેવી કે જંગલની આગ, જ્વાળામુખીની પ્રવૃત્તિઓ. GNSS-R દ્વારા દરિયાની સપાટી પરના પવનનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવશે. જમીનમાં ભેજ અને પૂરને શોધી કાઢવામાં આવશે. જ્યારે અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગનું પરીક્ષણ SiC UV ડોસીમીટર વડે કરવામાં આવશે. જે ગગનયાન મિશનમાં મદદ કરશે.

કોમ્યુનિકેશન અને પોઝિશનિંગમાં કરશે મદદ

EOS-8 ઉપગ્રહ પૃથ્વીની ઉપર નીચી ભ્રમણકક્ષામાં એટલે કે 475 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ફરશે. અહીંથી આ સેટેલાઇટ અન્ય ઘણી ટેક્નિકલ મદદ પણ આપશે. સંકલિત એવિઓનિક્સ સિસ્ટમની જેમ તેની અંદર કોમ્યુનિકેશન, બેઝબેન્ડ, સ્ટોરેજ એન્ડ પોઝિશનિંગ (CBSP) પેકેજ છે. એટલે કે એક એકમ અનેક પ્રકારના કામ કરી શકે છે. તેમાં 400 જીબી ડેટા સ્ટોરેજની ક્ષમતા છે.

આ ઉડાન SSLV રોકેટ દ્વારા પૂર્ણ કરવામાં આવશે

આ મિશનનું આયુષ્ય એક વર્ષનું છે. જો તે વધુ કામ કરે તો વધુ સારું. તેને અવકાશમાં લઈ જવા માટે SSLV રોકેટનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. એટલે કે સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ. SSLV-D3 માં D3 એટલે ત્રીજી પ્રદર્શન ફ્લાઇટ. આ રોકેટને મિની, માઇક્રો અને નેનો સેટેલાઇટ લોન્ચ કરવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે.

આ પ્રક્ષેપણ પછી SSLVને સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત રોકેટનો દરજ્જો મળશે. આ પહેલા પણ આ રોકેટની બે ઉડાન થઈ ચૂકી છે. SSLV-D1 ની પ્રથમ ઉડાન 7 ઓગસ્ટ 2022 ના રોજ થઈ હતી. બીજી ઉડાન SSLV-D2 10 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી. તેમાં ત્રણ સેટેલાઇટ મોકલવામાં આવ્યા હતા. EOS-07, Janus-1 અને AzaadiSAT-2.

ઈસરોનું આ રોકેટ શું કરશે?

SSLV નો ઉપયોગ નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવા માટે થાય છે. તે એક નાની લિફ્ટ લોન્ચ વ્હીકલ છે. આની મદદથી 500 કિગ્રા વજનના ઉપગ્રહોને 500 કિમીની નીચે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલી શકાય છે અથવા 300 કિગ્રા વજનવાળા ઉપગ્રહોને સૂર્યની સમકાલીન ભ્રમણકક્ષામાં મોકલી શકાય છે. આ ભ્રમણકક્ષાની ઊંચાઈ 500 કિલોમીટરથી વધુ છે.

SSLV 72 કલાકમાં તૈયાર

SSLV ની લંબાઈ 34 મીટર છે. તેનો વ્યાસ 2 મીટર છે. SSLVનું વજન 120 ટન છે. SSLV 500 કિલોમીટરના અંતરે 10 થી 500 કિલોગ્રામના પેલોડ પહોંચાડી શકે છે. SSLV માત્ર 72 કલાકમાં તૈયાર થઇ જાય છે. હાલમાં SSLV શ્રીહરિકોટામાં સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના લોન્ચ પેડ 1 પરથી લોન્ચ કરવામાં આવે છે.

તમિલનાડુમાં બનાવવામાં આવી રહ્યું છે નવું સ્પેસપોર્ટ

આ રોકેટના પ્રક્ષેપણ માટે એક અલગ સ્મોલ સેટેલાઇટ લોંચ કોમ્પ્લેક્સ (SSLC) બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. તમિલનાડુના કુલશેખરપટ્ટનમમાં એક નવું સ્પેસપોર્ટ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. ત્યારબાદ ત્યાંથી SSLV લોન્ચ કરવામાં આવશે. SSLV ની જરૂરિયાત એટલે ઊભી થઈ કારણકે નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવા માટે PSLV બનાવવાની રાહ જોવી પડતી હતી અને તે મોંઘુ પણ હતું. તેઓને એસેમ્બલ કરીને મોટા ઉપગ્રહો સાથે મોકલવાના હતા.

SSLV PSLV કરતાં પાંચ-છ ગણું સસ્તું

આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે નાના ઉપગ્રહો મોટી માત્રામાં આવી રહ્યા છે. તેમના લોન્ચનું માર્કેટ વધી રહ્યું છે. એટલા માટે ઈસરોએ આ રોકેટ બનાવ્યું છે. એક SSLV રોકેટની કિંમત 30 કરોડ રૂપિયા હશે. જ્યારે PSLV 130 થી 200 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરે છે.