NEET પેપરની હેરાફેરી અંગે છેલ્લા ઘણા દિવસોથી સમગ્ર દેશમાં હોબાળો ચાલી રહ્યો છે. આ બાબતનો પડઘો રસ્તાઓથી લઈને સંસદ સુધી સંભળાઈ રહ્યો છે. NEET અને NET પેપર લીક કેસની તપાસ દરમિયાન ડાર્ક વેબનો ઉલ્લેખ પણ સામે આવ્યો હતો. આખરે, આ ડાર્ક વેબ શું છે અને આ ટેક્નોલોજી કેવી રીતે કામ કરે છે? શા માટે ડાર્ક વેબનો ઉપયોગ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ માટે થાય છે અને શું તેને ટ્રેક કરી શકાય છે?

NEET પેપર કૌભાંડમાં વારંવાર સાંભળવામાં આવતા બે શબ્દો હતા ટેલિગ્રામ અને ડાર્ક વેબ. સંગઠિત ટોળકીએ આ બંને માધ્યમોનો ઉપયોગ NEET પેપર કૌભાંડને અંજામ આપવા માટે કર્યો હતો.

આઇટી પ્રોફેશનલ નીરજ શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે ડાર્ક વેબ મૂળભૂત રીતે બે વસ્તુઓના સંયોજનથી બને છે. એક TOR બ્રાઉઝર અને બીજું છે Onion Network. TOR બ્રાઉઝર ઇતિહાસને સાચવતું નથી અને તેની સાથે આવતા બ્રાઉઝરનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે P2P સંચાર માટે થાય છે. ઓનિયન શેર એ એક યુટિલિટી છે જેના હેઠળ આપણે નેટવર્ક પર કનેક્ટ કરીએ છીએ અને જ્યારે આપણે નેટવર્ક પર કનેક્ટ કરીએ છીએ, ત્યારે તે ઘણા બધા રાઉટર્સનો ઉપયોગ કરે છે અને આમાં પીઅર ટુ પીઅર એટલે વ્યક્તિથી વ્યક્તિ જો આપણે કોઈ ફાઇલ શેર કરી રહ્યા હોય તો તેમાં કોઈ સેન્ટ્રલ સર્વર સામેલ નથી.

ઉદાહરણ તરીકે, જો આપણે કોઈને WhatsApp મોકલીએ, તો WhatsApp પાસે સર્વર છે. જ્યારે તમે ફેસબુક મેસેજ અથવા તો GSM મેસેજ મોકલો છો, ત્યારે તેમાં એક સર્વિસ પ્રોવાઈડર સામેલ હોય છે, જેને સેન્ટ્રલ સર્વર કહેવામાં આવે છે. જો કે, ઓનિયન શેર એ ખૂબ જ જટિલ નેટવર્ક તરીકે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે જે એન્ક્રિપ્શનનો ઉપયોગ કરે છે અને તેમાં રાઉટરનો નિશ્ચિત સેટ નથી કે જેના દ્વારા તે વાતચીત કરશે. તેનો ઉપયોગ ચાર વસ્તુઓ માટે કરી શકાય છે. ફાઇલ શેર કરવા, ફાઇલ પ્રાપ્ત કરવા, વેબસાઇટ હોસ્ટ કરવા અને કોઈની સાથે વાતચીત કરવા માટે. જેમ કે કોઈની સાથે વાત કરવી કે ફાઈલ શેર કરવી, જેમાં કોઈ સેન્ટ્રલ સર્વર સામેલ નથી. તેથી તેમાં કોઈ કોમ્યુનિકેશન ટ્રેસ નથી. તે ક્યાંથી મોકલવામાં આવ્યું છે તે પણ જાણી શકાયું નથી. શક્ય છે કે તે સર્વરથી બીજે ક્યાંક રૂટ થઈને તમારા સુધી પહોંચે.

સંદેશાવ્યવહારને ટ્રેક કરવા માટે કોઈ પદ્ધતિ નથી: શ્રીવાસ્તવ

શ્રીવાસ્તવે કહ્યું કે જો આપણે કોઈ પણ ફાઈલ શેર કરવી હોય તો પહેલા આપણે ફાઈલ એડ કરીને શેર કરવાનું શરૂ કરવું પડશે. તે એક ખાનગી કી અને URL જનરેટ કરે છે. તમે તે URL પર જશો. તેનું નેટવર્ક જટિલ છે અને આ બ્રાઉઝર થોડું ધીમું ચાલે છે. તેથી તમારે થોડી ધીરજ રાખવી પડશે. શેરિંગ શરૂ થતાં જ, તે તમારા માટે એક URL જનરેટ કરશે અને એક કી જનરેટ કરશે, જેને અમે QR કોડમાં પણ કન્વર્ટ કરી શકીએ છીએ. સામાન્ય રીતે લોકો તેનો ઉપયોગ TOR બ્રાઉઝર પર કરે છે. જો કોઈ ફાઈલ ઓનિયન શેર દ્વારા મોકલવાની હોય તો જે વ્યક્તિની પાસે URL અને પ્રાઈવેટ કી હોય તે સરળતાથી તેને એક્સેસ કરી શકે છે.

તેમણે કહ્યું કે અત્યારે અમારી પાસે એવી કોઈ સિસ્ટમ નથી જે આ કોમ્યુનિકેશનને ટ્રેક કરી શકે. તે કયા સર્વર પરથી આવી રહ્યું છે તે પણ જાણી શકાયું નથી.

પત્રકારો અને વ્હિસલબ્લોઅર્સ દ્વારા ઉપયોગ

ડાર્ક વેબનો પ્રારંભમાં પત્રકારો અને વ્હિસલબ્લોઅર્સ દ્વારા વધુ ઉપયોગ થતો હતો. જો કે, હવે તેનો ઉપયોગ ડ્રગ્સ અને હથિયારોના ઓનલાઈન વેચાણ જેવી ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ માટે થઈ રહ્યો છે. તે લોકોને એક ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડે છે જેમાં અમે કઈ જગ્યાએથી અને કયા આઈપી એડ્રેસથી વિનંતી આવી છે તે ટ્રેક કરી શકતા નથી.

તેમણે કહ્યું કે જો તમે એકથી વધુ વ્યક્તિને શેરિંગ ફાઇલ આપો છો, તો તે બધા લોકો તે ફાઇલને ઍક્સેસ કરી શકે છે. આમાં એક વિકલ્પ છે, અનામી રીતે ચેટ કરો. ધારો કે તમે તમારા પાંચ મિત્રોને URL આપ્યું છે, તો તે પાંચેય એક બીજા સાથે વાત કરી શકે છે, ત્યાં કોઈ ટ્રેકિંગ નથી અને જો તમે આ બ્રાઉઝર બંધ કરો છો, તો તે પછી તેનો ઇતિહાસ ડિફોલ્ટ તરીકે ભૂંસી જાય છે અને કયા રાઉટર અમે પણ નહીં કરીએ. જાણો આના પર કયા લોકોએ ચેટ કરી હતી.

આ રીતે ડાર્ક વેબનું સત્ય જાણી શકાય છે

ડાર્ક વેબ અંગે તેણે કહ્યું કે તેની પાછળ કોણ છે તે જાણવા માટે તેણે ડાર્ક વેબ પર જવું જોઈએ. આ માટે બે પદ્ધતિઓ છે. એક ડાર્ક વેબના સભ્ય બનવાનું છે અને બીજું પોતાનું માલવેર બનાવવાનું છે. માલવેર એક નાનો પ્રોગ્રામ છે, જે વ્યક્તિ તેને બનાવી રહ્યો છે તે ટ્રેક કરી શકે છે કે અમને વિનંતી ક્યાંથી આવી અને તેને ક્યાંથી પ્રતિસાદ મળ્યો. આવું ત્યારે જ થઈ શકે જ્યારે તપાસ એજન્સી પહેલાથી જ તે પ્લેટફોર્મ પર હાજર હોય.