અલ નીનોની અસરે ચોમાસાના વરસાદ પર બ્રેક લગાવી દીધી છે. ઓગસ્ટ મહિનો ભારતના હવામાન ઇતિહાસમાં સૌથી સૂકો ઓગસ્ટ બનવા જઈ રહ્યો છે. ભારત હવામાન વિભાગ એ ૧૯૦૧ થી હવામાન સંબંધી ડેટા રાખવાનું શ કયુ. આ મહિને સામાન્ય કરતાં ૩૩% ઓછો વરસાદ થયો છે. ઓગસ્ટના ચોમાસાની સિઝનમાં ૨૦ થી વધુ દિવસનો પબ્રેકથ હતો. આ એવા દિવસો છે યારે વરસાદ બિલકુલ નથી. ઓગસ્ટના દુષ્કાળે સમગ્ર ચોમાસાની મોસમ (જૂન–સપ્ટેમ્બર) માટે સામાન્ય કરતાં ઓછા વરસાદનું જોખમ ઊભું કયુ છે. ઓગસ્ટમાં મંગળવાર સુધી સમગ્ર દેશમાં ૧૬૦.૩ વરસાદ નોંધાયો હતો. સામાન્ય રીતે ઓગસ્ટમાં ૨૪૧ વરસાદ પડે છે. ભારતમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી સૂકો ઓગસ્ટ ૨૦૦૫નો હતો, યારે માત્ર ૧૯૧.૨ મીમી વરસાદ પડો હતો, જે સામાન્ય કરતાં ૨૫% ઓછો હતો. હાલ ચોમાસાનો વિરામનો સમય ચાલી રહ્યો છે, આવી સ્થિતિમાં ૧૭૦–૧૭૫ મીમીથી વધુ વરસાદ પડે તેવી શકયતા ઓછી છે. એટલે કે, ઓગસ્ટ ૨૦૨૩ એ ભારતના ઇતિહાસમાં પ્રથમ ઓગસ્ટ હશે યારે વરસાદમાં ૩૦% કે તેથી વધુની ખાધ હતી.

આઈએમડીએ ઓગસ્ટમાં સામાન્ય કરતાં ઓછા વરસાદની આગાહી કરી હતી. જોકે આઇએમડીનો અંદાજ ૬% થી ૧૦% નો હતો, જે તદ્દન ખોટો નીકળ્યો. હવે સપ્ટેમ્બર માટે આઇએમડીની સત્તાવાર આગાહી કરતા પહેલા, નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે સપ્ટેમ્બરમાં વરસાદ ઓગસ્ટ કરતાં વધુ સારો રહેવાની શકયતા છે.કેન્દ્રીય પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના અધિક સચિવ એમ રાજીવને જણાવ્યું હતું કે, હવામાન મોડલ સૂચવે છે કે સપ્ટેમ્બરના પ્રથમ સાહમાં નીચા દબાણની સિસ્ટમ બની શકે છે. જો કે, તે સમગ્ર દેશમાં મુસાફરી કરવાને બદલે મધ્ય ભારતમાં સમા થવાની સંભાવના છે. એકંદરે સપ્ટેમ્બરમાં ચોમાસું સાં રહેવાની શકયતા છે પરંતુ અલ નીનોની ભૂમિકા ચાલુ રહેશે. જો મહિનો ૫%–૮% ની સીમાંત ખાધ સાથે સમા થાય છે, તો એકંદર ચોમાસું ખાધ ઝોનમાં સમા થઈ શકશે નહીં.

સપ્ટેમ્બરમાં ચોમાસું ફરી સજીવન થઇ શકે
ઓગસ્ટમાં ખરાબ વરસાદ એ અસામાન્ય ઘટના છે. ૧૦૫ વર્ષમાં (૧૯૧૮ પછી) આ બીજી વખત બનશે યારે જુલાઈ અથવા ઓગસ્ટમાં ચોમાસું સામાન્ય કરતાં ૩૦% ઓછું હશે તેમ આઇએમડીના વાળા મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું. આના કરતાં ઓછી માસિક ખાધ ફકત ૨૦૦૨ માં જ નોંધાઈ હતી યારે જુલાઈમાં સામાન્ય કરતાં ૫૦.૬% ઓછો વરસાદ પડો હતો. જુલાઈ અને ઓગસ્ટ વર્ષના સૌથી વરસાદી મહિના છે. આ બે મહિનાનો વરસાદ દેશના કૃષિ આધારિત અર્થતત્રં માટે ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે. ઉત્તર બંગાળની ખાડી પર ચક્રવાતનું પરિભ્રમણ થવાની સંભાવના છે ત્યારે અમે ૨ સપ્ટેમ્બરથી વરસાદની પુન:સજીવનની અપેક્ષા રાખીએ છીએ. તે લો પ્રેશર સિસ્ટમમાં ફેરવાઈ શકે છે અને પૂર્વ, મધ્ય અને દક્ષિણ ભારતમાં વરસાદ લાવી શકે છે.

૧૯૦૧થી સૌથી શુષ્ક ઓગસ્ટ
 આ વર્ષનો ઓગસ્ટ મહિનો ભારતમાં અત્યાર સુધીનો સૌથી સૂકો મહિનો બનવા જઈ રહ્યો છે.
 સમગ્ર દેશમાં ઓગસ્ટમાં વરસાદની ખાધ ૩૩%થી વધુ છે.
 મહિનાના બાકીના બે દિવસમાં વરસાદની શકયતા ઓછી છે.
 આ વર્ષની ચોમાસાની સિઝનમાં ૯% વરસાદની ઉણપ છે.
 હવામાન મોડલ મુજબ સપ્ટેમ્બરમાં વરસાદમાં સુધારો જોવા મળી શકે છે.
 સપ્ટેમ્બરમાં ચક્રવાતી પરિભ્રમણ રચાય તેવી શકયતા છે, પરંતુ તે સમગ્ર દેશમાં ફેલાશે નહીં.
 જો સપ્ટેમ્બરમાં વરસાદની ખાધ ૫% થી ૮% રહે તો ચોમાસું સંતોષકારક હોઈ શકે છે.

કેમ થયો ઓછો વરસાદ
 આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં ઓછો વરસાદ થવાનું કારણ અલ નીનો છે.
 અલ નીનો એ એક મોસમી ઘટના છે જે સમુદ્રના તાપમાનમાં થતા ફેરફારોને કારણે થાય છે.
 અલ નીનોને કારણે પવન સામાન્ય કરતા ઓછો ભેજ વહન કરે છે, પરિણામે વરસાદ ઓછો થાય છે.
 આ વર્ષે, જુલાઈ અને ઓગસ્ટમાં બે ચક્રવાત આવ્યા નથી, જે સામાન્ય રીતે આ સમયની આસપાસ થાય છે.
 આ તમામ કારણોસર આ વર્ષે ઓગસ્ટ મહિનો ખૂબ જ શુષ્ક રહ્યો છે