ભારતનું ચંદ્રયાન–૩ સંભવત: ચંદ્રના સૌથી જૂના ક્રેટર્સમાંથી એક પર ઉતયુ હતું. મિશન અને ઉપગ્રહોમાંથી મળેલી તસવીરોનું વિશ્લેષણ કરનારા વૈજ્ઞાનિકોએ આ શકયતા વ્યકત કરી છે. ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી અને ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ઈસરો)ના સંશોધકોએ જણાવ્યું કે ચદ્રં જે ક્રેટર પર છે તે નેકટેરિયનનો સમયગાળો ૩.૮૫ અબજ વર્ષ જૂનો છે અને તે ચદ્રં પરનો સૌથી જૂનો સમયગાળો છે.કોઈપણ ગ્રહ, ઉપગ્રહ અથવા અન્ય અવકાશી પદાર્થ પરના ખાડાને ક્રેટર કહે છે. આ ક્રેટર્સ વાળામુખી ફાટવાથી બને છે. આ સિવાય યારે ઉલ્કા પિંડ સાથે અથડાય છે ત્યારે પણ ક્રેટર્સ બને છે.
ભૌતિક સંશોધન પ્રયોગશાળાના પ્લેનેટરી સાયન્સ વિભાગમાં એસોસિયેટ પ્રોફેસર એસ. વિજયને કહ્યું કે ચંદ્રયાન–૩ યાં લેન્ડ થયું છે તે એક અનોખી ભૂસ્તરશાક્રીય જગ્યા છે, યાં અન્ય કોઈ મિશન પહોંચ્યું નથી.
મિશનના રોવરમાંથી મળેલી તસવીરો આ અક્ષાંશ પર રોવર દ્રારા લેવામાં આવેલી ચંદ્રની પ્રથમ તસવીરો છે. આ દર્શાવે છે કે સમય જતાં ચંદ્રનો વિકાસ કેવી રીતે થયો. યારે કોઈ તારો કોઈ ગ્રહ અથવા ચદ્રં જેવા મોટા શરીરની સપાટી સાથે અથડાવે છે, ત્યારે એક ખાડો બને છે અને તેમાંથી દુર થયેલી સામગ્રીને ઇજેકટા કહેવામાં આવે છે.
ઈકારસ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસના લેખક વિજયને કહ્યું કે યારે તમે રેતી પર બોલ ફેંકો છો, ત્યારે રેતીનો કેટલોક ભાગ દુર થઈ જાય છે અથવા બહારની તરફ ઉછળે છે અને નાના ઢગલામાં ફેરવાઈ જાય છે. ઇજેકટા પણ એ જ રીતે બને છે.
ચંદ્રયાન–૩ આવા જ એક ક્રેટર પર ઉતયુ હતું – જેનો વ્યાસ લગભગ ૧૬૦ કિલોમીટર છે અને ફોટોગ્રાસ દર્શાવે છે કે તે લગભગ અર્ધ–ગોળાકાર માળખું છે. સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે આ ખાડાનો અડધો ભાગ છે અને બાકીનો અડધો ભાગ દક્ષિણ ધ્રુવ – એટકેન બેસિનના ઇજેકટા હેઠળ દટાયેલો હોઈ શકે છે.
પ્રજ્ઞાનને ચંદ્રયાન–૩ના લેન્ડર વિક્રમ દ્રારા ચંદ્રની સપાટી પર ઉતારવામાં આવ્યું હતું. ઈસરો દ્રારા પ્રક્ષેપિત આ ચંદ્રયાન, ૨૩ ઓગસ્ટ, ૨૦૨૩ ના રોજ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ નજીક સોટ લેન્ડિંગ કયુ હતું. ૨૬ ઓગસ્ટ ૨૦૨૩ના રોજ ચંદ્રયાન યાં ઉતયુ તે સ્થળનું નામ શિવ શકિત પોઇન્ટ રાખવામાં આવ્યું હતું