ભારતના નાણા મંત્રાલયે સત્તાવાર સરકારી ઉપકરણો પર ચેટ જીપીટી અને ડીપસીક જેવા એઆઈ ટૂલ્સ અને એપ્લિકેશન્સના ઉપયોગ પર પ્રતિબધં મૂકતો આદેશ જારી કર્યેા છે. આ પરિપત્રનો હેતુ સંવેદનશીલ સરકારી ડેટાને સંભવિત સાયબર જોખમોથી સુરક્ષિત કરવાનો છે.
આ આદેશ પર સંયુકત સચિવ પ્રદીપ કુમાર સિંહ દ્રારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે અને તેમાં જણાવાયું છે કે એઆઈ–આધારિત એપ્લિકેશનો સરકારી સિસ્ટમો માટે સુરક્ષા જોખમો પેદા કરી શકે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, મંત્રાલયે તમામ કર્મચારીઓને સત્તાવાર ઉપકરણો પર આવા સાધનોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળવાની સલાહ આપી છે. નાણા સચિવની મંજૂરી બાદ આ નિર્દેશ મહેસૂલ, આર્થિક બાબતો, ખર્ચ, જાહેર સાહસો, ડીઆઈપીએએમ અને નાણાકીય સેવાઓ જેવા મુખ્ય સરકારી વિભાગોને મોકલવામાં આવ્યો છે.
વિશ્વભરમાં એઆઈ ટૂલ્સ અંગે સુરક્ષા ચિંતાઓ વધી રહી છે. ઘણી સરકારો અને ખાનગી કંપનીઓ સંવેદનશીલ ડેટાને સુરક્ષિત રાખવા માટે એઆઈ ટૂલ્સના ઉપયોગને મર્યાદિત કરી રહી છે. ચેટજીપીટી જેવા એઆઈ મોડેલ્સ, બાહ્ય સર્વર પર યુઝર્સ ડેટા પર પ્રક્રિયા કરે છે, જેનાથી તેઓ ડેટા લીક અને અનધિકૃત અકસેસ માટે સંવેદનશીલ બને છે. ઘણી વૈશ્વિક કંપનીઓએ ગુ ડેટા સુરક્ષિત રાખવા માટે એઆઈ ટૂલ્સના ઉપયોગ પર પણ પ્રતિબધં મૂકયો છે.
આ સરકારી આદેશમાં કર્મચારીઓ તેમના અંગત ઉપકરણો પર એઆઈ ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરી શકે છે કે કેમ તે સ્પષ્ટ્ર કરવામાં આવ્યું નથી. જોકે, આ પગલું સૂચવે છે કે સરકાર એઆઈ પ્રત્યે સાવધ વલણ અપનાવતી વખતે ડેટા સુરક્ષાને પ્રાથમિકતા આપી રહી છે.
ભવિષ્યમાં સરકાર એઆઈના ઉપયોગ માટે કોઈ સ્પષ્ટ્ર નીતિ બનાવી શકશે કે કેમ તે હજુ પણ અનિશ્ચિત છે. હાલ પૂરતું, નાણા મંત્રાલયના કર્મચારીઓએ તેમના સત્તાવાર કામ માટે પરંપરાગત પદ્ધતિઓ પર આધાર રાખવો પડશે.
ચેટજીપીટી અને ડીપસીક જેવા એઆઈ ટૂલ્સ બાહ્ય સર્વર પર વપરાશકર્તા દ્રારા ઇનપુટ કરેલા ડેટાની પ્રક્રિયા કરે છે. જો સરકારી કર્મચારીઓ આ સાધનો પર સંવેદનશીલ ડેટા દાખલ કરે છે, તો તે સંગ્રહિત અથવા અકસેસ થઈ શકે છે, અને તેનો દુપયોગ થવાની શકયતા હોઈ શકે છે. સરકારી વિભાગો ગુ નાણાકીય ડેટા, નીતિ ડ્રાટ અને આંતરિક સંદેશાવ્યવહારનું સંચાલન કરે છે. અજાણતાં ડેટા લીક થવાથી પણ ગંભીર સુરક્ષા જોખમો ઉભા થઈ શકે છે.
સરકારો પરંપરાગત સોટવેરને નિયંત્રિત કરી શકે છે, પરંતુ એઆઈ ટૂલ્સ કલાઉડ–આધારિત છે અને ખાનગી કંપનીઓની માલિકીના છે. ઉદાહરણ તરીકે, ચેટ જીપીટી ઓપન એઆઈની માલિકીની છે અને સરકાર પાસે તે ડેટા કેવી રીતે પ્રોસેસ અને સ્ટોર કરે છે તે જાણવાનો કોઈ રસ્તો નથી. આનાથી વિદેશી હસ્તક્ષેપ અને સાયબર હત્પમલાનું જોખમ વધી શકે છે.
ભારત ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેકશન એકટ, ૨૦૨૩ જેવા કડક ડેટા ગોપનીયતા કાયદાઓ પર કામ કરી રહ્યું છે. નિયમો વિના એઆઈ ટૂલ્સનો ઉપયોગ ડેટા સુરક્ષા નીતિઓનું ઉલ્લંઘન કરી શકે છે. આનાથી સરકારી સિસ્ટમો સાયબર જોખમો માટે સંવેદનશીલ બની શકે છે.
સરકારનું આ પગલું સરકારી ડેટાની સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવા માટે લેવામાં આવ્યું છે. જોકે, ભવિષ્યમાં એઆઈ ટૂલ્સના ઉપયોગ માટે કોઈ નિયમનકારી નીતિ બનાવવામાં આવશે કે કેમ તે સ્પષ્ટ્ર નથી. હાલ પૂરતું, નાણા મંત્રાલયના અધિકારીઓને સંવેદનશીલ ડેટાની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે પરંપરાગત પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને કામ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે