આખો દેશ આજે આઝાદીની ઉજવણીમાં ડૂબેલો છે. સ્વતંત્રતા દિવસ દર વર્ષે 15 ઓગસ્ટના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ આપણને 1947માં બ્રિટિશ ગુલામીમાંથી મળેલી આઝાદીની યાદ અપાવે છે. ઉપરાંત આ અવસર પર તે દેશના બહાદુર સપૂતો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવાની તક આપે છે જેમણે સ્વતંત્રતા માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું. સ્વતંત્રતા દિવસના અવસર પર રાષ્ટ્રધ્વજ ખૂબ જ ગર્વ સાથે ફરકાવવામાં આવે છે અને તેની સાથે દરેક ભારતીય ગર્વથી રાષ્ટ્રગીત ગાય છે. આપણે બધાએ બાળપણમાં શાળાઓમાં દરરોજ સાંભળ્યું હશે.

આપણું રાષ્ટ્રગીત આપણી ઓળખ છે, જે આપણને ભારતીય હોવાનો અહેસાસ કરાવે છે અને તેના પર ગર્વ અનુભવવાની તક પણ આપે છે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે, આપણું રાષ્ટ્રગીત રવીન્દ્રનાથ ટાગોર દ્વારા લખવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તેમણે માત્ર ભારત માટે જ નહીં પરંતુ કેટલાક અન્ય દેશો માટે પણ રાષ્ટ્રગીત લખ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં આજે સ્વતંત્રતા દિવસના અવસર પર અમે તમને એવા દેશો વિશે જણાવીશું જેનું રાષ્ટ્રગીત પણ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે લખ્યું હતું.

ભારતનું રાષ્ટ્રગીત ખૂબ જ વિશિષ્ટ છે

ભારતીય રાષ્ટ્રગીતના સર્જક રવિન્દ્ર નાથ ટાગોરને સંગીતના સાહિત્યિક સમ્રાટ પણ કહેવામાં આવે છે. આજે પણ ઘણા લોકો તેમની રચનાઓ, ગીતો અને વિચારો વાંચવાનું પસંદ કરે છે આપણું રાષ્ટ્રગીત તેમના ઉત્તમ લેખનનું ઉદાહરણ છે. રાષ્ટ્રગીતની પંક્તિઓની મદદથી તેમણે પંજાબ, સિંધ, ગુજરાત, મરાઠા સહિત સમગ્ર દેશનું ખૂબ જ સુંદર વર્ણન કર્યું છે. જો કે, માત્ર ભારતમાં જ નહીં, તેમના દ્વારા લખાયેલ ગીત અન્ય દેશોમાં પણ રાષ્ટ્રગીત તરીકે ગવાય છે.

આ દેશો માટે લખાયેલ રાષ્ટ્રગીત

પાડોશી દેશો શ્રીલંકા અને બાંગ્લાદેશના રાષ્ટ્રગીત પણ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે લખ્યા છે. તેમના દ્વારા લખાયેલા આ ગીતો બાંગ્લાદેશ અને શ્રીલંકામાં એટલા પસંદ કરવામાં આવ્યા કે તેઓએ તેને પોતાનું રાષ્ટ્રગીત બનાવી દીધું.

ભારતનું રાષ્ટ્રગીત ‘જન-ગણ-મન’ અને બાંગ્લાદેશનું રાષ્ટ્રગીત ‘અમર સોનાર બાંગ્લા’ ટાગોરે રચ્યું હતું. જ્યારે શ્રીલંકા વિશે વાત કરીએ તો આ દેશના રાષ્ટ્રગીતનો એક ભાગ ‘શ્રીલંકા મઠ’ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની કવિતામાંથી લેવામાં આવ્યો છે. હકીકતમાં, શ્રીલંકા મઠ લખનાર આનંદ સમરકૂન શાંતિનિકેતનમાં રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની પાસે રહેતા હતા.

ભારતીય રાષ્ટ્રગીતને લગતી બાબતો

આપણા દેશના રાષ્ટ્રગીતની વાત કરીએ તો તેની પંક્તિઓ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરના ગીત 'ભારતો ભાગ્યો વિધાતા'માંથી લેવામાં આવી છે. 52-સેકન્ડના રાષ્ટ્રગીત દરમિયાન ઘણા નિયમોનું પાલન કરવામાં આવે છે, જેમાંથી એક પ્રેક્ષકોનું ધ્યાન દોરવા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર દ્વારા લખાયેલ આ ગીતનો સૌપ્રથમ હિન્દી ભાષામાં 1911માં આબિદ અલી દ્વારા અનુવાદ કરવામાં આવ્યો હતો, જેને 24 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ ઔપચારિક રીતે ભારતના રાષ્ટ્રગીત તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો. એટલે કે, 24 જાન્યુઆરી, 1950 ના રોજ, બંધારણ સભાએ જન-મન-ગણને ભારતના રાષ્ટ્રગીત તરીકે સ્વીકાર્યું.