ભારતમાં  કોઈપણ જઘન્ય અપરાધ માટે મૃત્યુદંડ આપવામાં આવે છે. આપણા દેશમાં સૌથી મોટી સજા મૃત્યુદંડ છે. ભારત સિવાય અન્ય દેશોમાં પણ મૃત્યુદંડ આપવામાં આવે છે.  જો કે તેની પદ્ધતિઓ અલગ છે. ભારતમાં મોતની સજા હંમેશા સવારે આપવામાં આવે છે. ત્યારે સવાલ એ ઉઠે છે કે ફાંસીની સજા સવારે જ શા માટે આપવામાં આવે છે?

શા માટે તેમને સવારે જ ફાંસી આપવામાં આવે છે?

ફાંસીનો સમય વહેલી સવારે નક્કી કરવામાં આવે છે. જેથી જેલ મેન્યુઅલ મુજબ જેલનું તમામ કામ સૂર્યોદય પછી થાય. ગુનેગારને ફાંસી આપવા માટે સમય પસંદ કરવામાં આવે છે જેથી ફાંસીને કારણે જેલના અન્ય કામ પર અસર ન થાય.

ફાંસી આપતા પહેલા જલ્લાદ શા માટે માફી માંગે છે?

ફાંસી આપતા પહેલા  જલ્લાદ કહે છે કે તેને માફ કરવામાં આવે. હિન્દુ ભાઈઓને રામ-રામ, મુસ્લિમ ભાઈઓને સલામ. અમે શું કરી શકીએ, અમે તો હુકમના ગુલામ છીએ.

મૃતદેહને કેટલો સમય લટકાવવો તે અંગે કોઈ નિશ્ચિત સમય નથી પરંતુ જે આરોપીને ફાંસી આપવામાં આવે છે તેને લગભગ 10 મિનિટ સુધી લટકાવવામાં આવે છે. ફાંસી લગાવ્યાની 10 મિનિટ બાદ મેડિકલ ટીમે શરીરની તપાસ કરતી હોય છે. ફાંસી વખતે એક્ઝિક્યુટિવ મેજિસ્ટ્રેટ, જેલ સુપ્રિટેન્ડેન્ટ અને જલ્લાદનું હાજર હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે, તેમાંથી કોઈની ગેરહાજરીમાં ફાંસી આપી શકાતી નથી. જો કે તે બધાને ફાંસીનો દિવસ અને સમય વિશે અગાઉથી જાણ કરવામાં આવે છે. જો કોઈ ઈમરજન્સી ન હોય તો આ લોકો તે સમય પહેલા ત્યાં પહોંચી જાય છે.

ન્યાયિક કારણો શું છે?

ભારતીય કાયદાકીય પ્રણાલી અનુસાર  મૃત્યુદંડ આપવાની પ્રક્રિયા એવી રીતે કરવામાં આવે છે કે ન્યાય અને માનવ અધિકાર સુનિશ્ચિત થાય. સવારે ફાંસી આપવાની પરંપરા સુનિશ્ચિત કરે છે કે સજા પ્રક્રિયા અનુસાર અને કોઈપણ ઉતાવળ કે અકસ્માત વિના કરવામાં આવે. આ એ પણ સુનિશ્ચિત કરે છે કે આરોપીને અંતિમ ક્ષણે ન્યાય પ્રક્રિયા વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મળે અને અંતિમ સંસ્કારની તૈયારી માટે સંપૂર્ણ સમય મળે. સવારે ફાંસી આપવાથી જેલ સત્તાવાળાઓ માટે સમગ્ર પ્રક્રિયાનું સંચાલન કરવાનું સરળ બને છે. સવારમાં  જેલની પ્રવૃત્તિઓ વધુ વ્યવસ્થિત હોય છે અને અધિકારીઓને સજાની પ્રક્રિયાને યોગ્ય રીતે ચલાવવા માટે પૂરો સમય મળે છે.