ભારતમાં પ્રદૂષણની સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ છે. ડબલ્યુએચઓના ધોરણો મુજબ કોઈ પણ ભારતીયને શુદ્ધ હવા મળતી નથી. આ સિવાય દર વર્ષે ૧૫ લાખ લોકો પ્રદૂષણને કારણે મૃત્યુ પામે છે. તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસમાં આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે. આ અભ્યાસ લેન્સેટ પ્લેનેટ હેલ્થમાં પ્રકાશિત થયો છે. આ મુજબ ભારતમાં વલ્ર્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન દ્રારા નિર્ધારિત ધોરણો કરતાં વધુ પ્રદૂષણ છે. જેના કારણે મોટી સંખ્યામાં લોકોના સ્વાસ્થ્યને અસર થઈ રહી છે.
અભ્યાસ મુજબ, ભારતની ૮૧.૯ ટકા વસ્તી એવા વિસ્તારોમાં રહે છે યાં હવાની ગુણવત્તા ઘણી નબળી છે. આ ગુણવત્તા પણ પીએમ ૨.૫ બાય ૪૦ના રાષ્ટ્ર્રીય સ્તરના ધોરણ કરતાં વધુ છે. ડબલ્યુએચઓએ પીએમ ૨.૫ માટે ૫ ધોરણ નક્કી કયુ છે. અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જો હવાની ગુણવત્તા આ માપદંડોને પૂર્ણ કરતી હોત તો પણ વાયુ પ્રદૂષણના ક્રોનિક એકસપોઝર સાથે સંકળાયેલા ૦.૩ મિલિયન મૃત્યુ થયા હોત.
આ અભ્યાસમાં સામેલ ડો.દોરાઈરાજ પ્રભાકરને કહ્યું કે આ સ્વાસ્થ્ય પર વાયુ પ્રદૂષણની ખતરનાક અસરો દર્શાવે છે. આ અંગે આપણે કડક પગલાં ભરવાની જર છે. આ ઉપરાંત પ્રદૂષણના કારણોને કાબૂમાં લેવાની જર છે. પછી તે બાંધકામ હોય, વાહનનું પ્રદૂષણ હોય કે સ્ટબલ સળગાવવાનું હોય. આ માટે આપણે પગલાં લેવા પડશે. તેમણે કહ્યું કે જો આપણે વાયુ પ્રદૂષણ ઘટાડવામાં સક્ષમ છીએ, તો તેનાથી મૃત્યુની સંખ્યામાં ઘટાડો થશે.
ઉલ્લેખનીય છે કે વાયુ પ્રદૂષણ ખાસ કરીને પીએમ ૨.૫ શ્વસનતંત્રને અસર કરે છે. આ સિવાય તે હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોકનું જોખમ પણ વધારે છે. તેનાથી બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ વધે છે અને બાળકોના વિકાસમાં પણ વિલબં થાય છે. આ અભ્યાસમાં, ભારતમાં પ્રદૂષણનું સ્તર ૨૦૧૯માં અણાચલ પ્રદેશમાં સૌથી ઓછું ૧૧.૨ અને ગાઝિયાબાદ અને દિલ્હીમાં ૨૦૧૬માં ૧૧૯ હતું