આજે પણ ભારત જેવા દેશમાં કુપોષણ એક ગંભીર સમસ્યા છે. કુપોષણના કારણે બાળકોનો શારીરિક અને માનસિક વિકાસમાં સમસ્યા ઉભી થાય છે અને તેઓ વિવિધ રોગોનો શિકાર બની શકે છે. પોષણનું યોગ્ય સ્તર જાળવવું એ માત્ર શારીરિક જ નહીં પરંતુ માનસિક અને સામાજિક સ્વાસ્થ્ય માટે પણ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે.

પોષણની જરૂરિયાતને ઓળખીને ભારત સરકારના મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહ એ ભારત સરકાર દ્વારા એક ઝુંબેશ છે. જેનો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે લોકો યોગ્ય આહારનું મહત્વ સમજે અને તેમના રોજિંદા જીવનમાં પોષક તત્વોથી ભરપૂર ખોરાકનો સમાવેશ કરે.

આ અભિયાન હેઠળ લોકોમાં યોગ્ય આહાર વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે દર વર્ષે 1લી થી 7મી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન સમગ્ર ભારતમાં રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ સપ્તાહ દ્વારા લોકોને સંતુલિત આહાર અને યોગ્ય પોષણના મહત્વ વિશે માહિતી આપવામાં આવે છે. જેથી દરેક વ્યક્તિ સ્વસ્થ અને મજબૂત જીવન જીવી શકે છે.

રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહ 2024 ની થીમ

દર વર્ષે રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહ માટે ચોક્કસ થીમ સેટ કરવામાં આવે છે. જે સમગ્ર સપ્તાહ દરમિયાન થતી પ્રવૃત્તિઓ અને કાર્યક્રમો સેટ કરે છે. 2024 માં રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહની થીમ છે: "બધા માટે પોષક આહાર".

આ થીમ હેઠળ લોકોને સંતુલિત આહાર અને તેના ફાયદા વિશે જાગૃત કરવામાં આવશે. આ થીમ સમજાવે છે કે કેવી રીતે સ્વસ્થ અને સંતુલિત આહાર આપણા શરીરના વિવિધ ભાગોને પોષણ પ્રદાન કરે છે અને આપણા આરોગ્યને સુધારવામાં મદદ કરે છે.

સૌથી વધુ પોષક આહાર

રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહથી તમારે સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે પણ જાગૃત રહેવું જોઈએ અને તમારા આહારમાં પૌષ્ટિક વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો જોઈએ. કેટલાક ખાદ્યપદાર્થો છે જેનું નિયમિત સેવન નોંધપાત્ર સ્વાસ્થ્ય લાભો પ્રદાન કરી શકે છે. તેમાં સૂકા ફળો, લીલા શાકભાજી, દહીં, ઓટ્સ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. રાષ્ટ્રીય પોષણ સપ્તાહના આ 7 પૌષ્ટિક ખોરાકને તમારા આહારમાં સામેલ કરવા જોઈએ.

ડ્રાય ફ્રુટ્સ

બદામ, અખરોટ અને કાજુ જેવા અખરોટ તંદુરસ્ત ચરબી, પ્રોટીન અને ખનિજોનો સારો સ્ત્રોત છે. જેમાં બદામ વિટામિન ઈ, પ્રોટીન, ફાઈબર અને હેલ્ધી ફેટ્સનો સારો સ્ત્રોત છે. મગજના સ્વાસ્થ્ય માટે તે ખાસ કરીને ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે.

દરરોજ ડ્રાય ફ્રુટ્સનું સેવન હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તે મગજના વિકાસમાં મદદ કરે છે, ખાસ કરીને બાળકો માટે. ડ્રાય ફ્રુટ્સના સેવનથી ત્વચામાં પણ સુધારો થાય છે.

ઓટ્સ

ઓટ્સ એ આખું અનાજ છે જેમાં ફાઈબર, વિટામિન બી અને આયર્ન અને મેગ્નેશિયમ જેવા ખનિજો હોય છે. નાસ્તા માટે આ એક ઉત્તમ વિકલ્પ છે. ઓટ્સના સેવનથી હૃદયની બીમારીઓનું જોખમ ઓછું થાય છે. આ સાથે તે પાચનક્રિયામાં પણ સુધારો કરે છે અને કબજિયાતને અટકાવે છે. ઓટ્સના નિયમિત સેવનથી વજન નિયંત્રણમાં રહે છે અને બ્લડ શુગર લેવલ પણ સ્થિર રહે છે.

મગની દાળ

મગની દાળ પ્રોટીન, ફાઈબર અને આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે. તે પાચનક્રિયામાં સુધારો કરે છે, વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે અને લોહીમાં હિમોગ્લોબિનનું સ્તર વધારે છે. મગની દાળનું સેવન રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવામાં અને શરીરને ઉર્જા પ્રદાન કરવામાં મદદરૂપ થાય છે.

લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી

લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી જેમ કે પાલક, મેથી વગેરે વિટામિન્સ, મિનરલ્સ અને ફાઈબરથી ભરપૂર હોય છે. આ શાકભાજી આયર્નનો સારો સ્ત્રોત છે. જે લોહીમાં હિમોગ્લોબિનનું સ્તર વધારવામાં મદદરૂપ છે. એન્ટીઓક્સીડેન્ટથી ભરપૂર હોવાને કારણે તેઓ કેન્સર જેવી જીવલેણ બીમારીઓને રોકવામાં મદદ કરે છે. વિટામિન A અને વિટામિન K થી ભરપૂર હોવાથી તે આંખો અને હાડકાં માટે ફાયદાકારક છે.

દહીં

દહીંમાં પ્રોબાયોટીક્સ, કેલ્શિયમ અને પ્રોટીન હોય છે. દહીંના સેવનથી પાચનતંત્ર સુધરે છે. તે રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ મજબૂત કરે છે અને ચેપી રોગો સામે રક્ષણ આપે છે. આ સિવાય તે હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે અને ઓસ્ટીયોપોરોસીસથી બચાવે છે.