હિમાલયમાં આબોહવા પરિવર્તનની ગંભીર અસરો જોવા મળી રહી છે. હિમાલય ક્ષેત્રમાં વધતા તાપમાનને કારણે હિમનદીઓ ઝડપથી પીગળી રહી છે. આના કારણે ગંગા-યમુના જેવી નદીઓમાં પાણી પુરવઠો અને આબોહવા સ્થિરતા જોખમમાં છે.

મિઝોરમ યુનિવર્સિટી, આઈઝોલના પ્રોફેસર વિશ્વંભર પ્રસાદ સતી અને સુરજીત બેનર્જી દ્વારા 30 વર્ષના અભ્યાસમાં આ વાત બહાર આવી છે. મૂળ ચમોલીના રહેવાસી પ્રો. વિશ્વંભર પ્રસાદ સતીએ કહ્યું કે, હિમાલયમાં ઝડપથી પરિવર્તન આવી રહ્યું છે.

આનાથી ફક્ત સ્થાનિક વસ્તી જ નહીં પરંતુ વૈશ્વિક વાતાવરણને પણ ખતરો છે. બરફની ચાદરની અવકાશી-કાળજી ગતિશીલતા અને બરફના ટુકડાઓનું વિભાજન એક ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે.

ખાસ કરીને ગંગા અને યમુના જેવી મહત્વપૂર્ણ નદીઓને પાણી આપતા હિમનદીઓ માટે. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં મધ્ય હિમાલયમાં ગરમીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, જેના કારણે હિમનદીઓ ઝડપથી પીગળી રહી છે અને બરફના આવરણમાં ઘટાડો થયો છે. ગંગોત્રી, યમુનોત્રી, મિલમ અને પિંડારી જેવા હિમનદીઓ નબળા છે. અહીં હિમનદીઓ માત્ર પીછેહઠ કરી રહ્યા નથી, તેમની જાડાઈ પણ ઘટી રહી છે.

આખા વર્ષ દરમિયાન બરફથી ઢંકાયેલા રહેનારા શિખરો પર બરફ નથી

અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જાડી બરફની ચાદર સતત ઘટી રહી છે. ૧૯૯૧ થી ૨૦૨૧ સુધીના બરફના સમયગાળા દરમિયાન શિખર પર જાડા બરફનો વિસ્તાર ૧૦,૭૬૮ ચોરસ કિલોમીટરથી ઘટીને ૩,૨૫૮.૬ ચોરસ કિલોમીટર થયો છે, જે ચિંતાજનક ઘટાડો દર્શાવે છે.

તેનાથી વિપરીત, પાતળી બરફની ચાદર ૧૯૯૧માં ૩,૭૯૮ ચોરસ કિલોમીટરથી વધીને ૨૦૨૧માં ૬,૮૬૩.૫૬ ચોરસ કિલોમીટર થઈ ગઈ છે, જે આ પ્રદેશમાં ગરમીનું પ્રમાણ દર્શાવે છે. સૈદ, ઔલી અને તેની આસપાસના વિસ્તારો જે પહેલા આખું વર્ષ બરફથી ઢંકાયેલા રહેતા હતા, હવે બરફ ગાયબ થઈ ગયો છે.

નૈનિતાલ જેવા નીચા ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં હિમવર્ષાની આવૃત્તિમાં ભારે ઘટાડો થયો છે. ૧૯૯૦ના દાયકામાં વારંવાર બરફ પડતો હતો, પરંતુ હવે બે કે ત્રણ વર્ષે એક વાર બરફ પડે છે. હિમનદીઓના સંકોચનથી પાણીની અછત સર્જાશે, જે પહેલાથી જ પાણીની તંગીનો સામનો કરી રહેલા પ્રદેશ માટે ખતરો છે.