રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (એફડી)ના નવા નિયમો અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે. આરબીઆઈએ 7 દિવસથી ઓછા સમયની એફડી સંબંધિત બેંકોને એક પ્રસ્તાવ આપ્યો છે. 21 વર્ષ પછી, બેંકિંગ ક્ષેત્રમાં મોટો ફેરફાર થવાનો છે. જો આરબીઆઈનો આ પ્રસ્તાવ સ્વીકારવામાં આવે છે તો ગ્રાહકોને 7 દિવસથી ઓછા સમયની એફડીમાં રોકાણ કરવાની તક મળશે.

એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આરબીઆઈ 7 દિવસથી ઓછા સમયની એફડી માટે વ્યાજ દરો અને તેના સંચાલન સંબંધિત નિયમોનું આયોજન કરી રહી છે. એફડી નિયમોમાં ફેરફાર કરવાની યોજના બેંકો અને એનબીએફસી માટે લિક્વિડિટી મેનેજમેન્ટને વધુ અસરકારક બનાવવાના ઉદ્દેશ્યથી બનાવવામાં આવી રહી છે. આ માટે, આરબીઆઈએ બેંકો પાસેથી સૂચનો માંગ્યા છે. જેથી આ નવા નિયમને લાગુ કરતા પહેલા તેને લગતા પડકારો અને શક્યતાઓનું મૂલ્યાંકન કરી શકાય.

વર્ષ 2025 સુધીમાં બેંકોમાં વાર્ષિક ધોરણે થાપણ વૃદ્ધિ 13 ટકાથી ઘટીને 10 ટકા થઈ ગઈ છે. આથી, એવું માનવામાં આવે છે કે આરબીઆઈ દ્વારા 7 દિવસથી ઓછા સમયગાળાની એફડીનું આ પગલું બેંકમાં થાપણ વૃદ્ધિ વધારવા માટે લેવામાં આવી રહ્યું છે. જો આરબીઆઈનો આ પ્રસ્તાવ પસાર થાય તો બેંકોને ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ માટે સમયગાળો નક્કી કરવાની સ્વતંત્રતા મળી શકે છે. જેથી લિક્વિડિટી વધે. આરબીઆઈએ આ બાબતે એસબીઆઈ અને અન્ય ખાનગી અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો સાથે એક મહત્વપૂર્ણ બેઠક યોજી છે.

ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આ પહેલા વર્ષ 2004માં મોટો ફેરફાર કર્યો હતો. તે સમયે ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટનો લઘુત્તમ સમયગાળો 15 દિવસથી ઘટાડીને 7 દિવસ કરવામાં આવ્યો હતો. હવે કોઈપણ ગ્રાહક બેંક અથવા એનબીએફસીમાં જઈ શકે છે અને 7 દિવસથી 10 વર્ષ સુધીની ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ યોજનાઓમાં રોકાણ કરી શકે છે. હવે જો 7 દિવસથી ઓછા સમયગાળાની ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ યોજનાઓ રજૂ કરવામાં આવે છે તો તે સુગમતામાં વધારો કરશે અને બેંકો ગ્રાહકોને વિવિધ ઓફરો પણ પ્રદાન કરશે.

જો આરબીઆઈનો આ પ્રસ્તાવ લાગુ કરવામાં આવે તો તેનાથી ફક્ત બેંકિંગ ગ્રાહકોને જ નહીં પરંતુ બેંકોને પણ ઘણી રીતે ફાયદો થશે. થાપણદારોને ટૂંકા ગાળાના રોકાણ માટે વધુ વિકલ્પો મળશે. આ નિયમ એવા લોકો માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થશે. જેઓ ફક્ત થોડા દિવસો માટે જ રોકાણ કરવા માંગે છે, ખાસ કરીને ઉદ્યોગપતિઓ માટે. આ ઉપરાંત, બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પ્રવાહિતા વધશે. જો કે, આ માટે, બેંકોએ જોખમ વ્યવસ્થાપન પર પણ ધ્યાન આપવું પડશે. એસબીઆઈ સંશોધન અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ સમયે બેંકો માટે થાપણો એકત્રિત કરવી ખૂબ પડકારજનક બની ગઈ છે. આવા સમયે, જો ટૂંકા ગાળાની એફડી યોજનાઓ રજૂ કરવામાં આવે છે તો તે બેંકોને લિક્વિડિટી વધારવામાં મદદ કરશે.