૨૦૦૦ની નોટના બદલામાં ૫૦૦ની નોટ અપાય છે: બેન્કો પાસે ચલણી નોટોનો પૂરતો જથ્થો

૨ હજાર રૂપિયાની નોટ પર પ્રતિબધં લગાવ્યાં બાદ સરકારે આજથી બેંકોમાં નોટો સ્વીકારવાનું શ કયુ છે. સામાન્ય દિવસોની સરખામણીએ આજે બેંકોમાં વધારે ભીડ જોવા મળી રહી છે કારણકે, ગુલાબી નોટો જેની પાસે હશે એવા લોકો ચિંતાવશ સવારે ઉઠતાવેંત જ બેંકો તરફ જઈ રહ્યાં છે. જોકે, ગઈકાલે જ આરબીઆઈના ગર્વનરે સ્પષ્ટ્ર કરી દીધું છેકે, કોઈપણ ચિંતા કરવાની જર નથી. નોટો બદલવા માટે સરકાર  દ્રારા તમામ પ્રક્રિયા એકદમ સરળ બનાવવામાં આવી છે.આજથી બેકમાં ભીડ વધે તેવી ધારણા બાદ બેન્કોએ નોટ બદલવા માટે ખાસ વ્યવસ્થા કરી છે અને જુદા કાઉન્ટર શરૂ કર્યા છે.

નોટો બદલવા માટે સરકારે ૪ મહિનાનો સમય આપ્યો છે. આટલો સમય નોટો બદલવા માટે પર્યા છે. તેથી કોઈપણ પ્રકારની અફવામાં દોરાવું નહીં. ઉલ્લેખનીય છેકે, બેંકમાં ૨ હજાર પિયાના ગમે તેટલી નોટો જમા કરી શકાશે. માત્ર બેંકમાંથી નોટ બદલવા માટે જ એક સમયમાં ૨૦ હજાર રૂપિયા એટલેકે, ૨ હજારની ૧૦ નોટોનો નિયમ રાખવામાં આવ્યો છે. આરબીઆઈના આદેશ બાદ લોકોમાં મૂંઝવણ છે. રિઝર્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, તમે એક જ વારમાં બેંકમાંથી ૨૦૦૦ રૂપિયા (૨૦૦૦૦ રૂપિયા)ની ૧૦ નોટ બદલી શકો છો. આ સિવાય રોકડ જમા કરાવવાની કોઈ મર્યાદા નથી.

આજથી ૨ હજારની નોટ બદલી શકાશે. નોટ બદલવા માટે રખાઈ છે ૨૦ હજારની મર્યાદા. જેને કારણે એક વખતમાં ૨ હજાર પિયાના ૧૦ નોટ જ એક સાથે બદલી શકાશે. ૨ હજારની નોટ બદલતી વખતે બેંક કર્મચારી એક ફોર્મ ભરીને આપશે. નાગરિકોએ આના માટે જાતે કોઈ ફોર્મ ભરવાની જર નથી. સમગ્ર પ્રક્રિયા એકદમ સરળ રાખવામાં આવી છે.

2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા બેંક જતા પહેલા આટલું જાણવું જરૂરી..

RBIએ નોટો બદલવા માટે બેંકોને માર્ગદર્શિકા જાહેર કરી છે. આરબીઆઈના નિર્દેશો અનુસાર કોઈપણ વ્યક્તિ કોઈપણ બેંકની કોઈપણ શાખામાં જઈને નિર્ધારિત મર્યાદામાં 2000 રૂપિયાની નોટ બદલી શકે છે.

1. શું 2000 રૂપિયાની નોટો માન્ય છે?

RBIએ પોતાના આદેશમાં સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે 2000 રૂપિયાની નોટ માત્ર ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી રહી છે. નોંધ સંપૂર્ણપણે માન્ય છે. તમે ઇચ્છો ત્યાં ખરીદી, વ્યવહારો માટે આ નોટનો ઉપયોગ કરી શકો છો. કોઈ તેને લેવાનો ઇનકાર કરી શકે નહીં.

2. 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવાનો શું નિયમ છે?

જેની પાસે 2000 રૂપિયાની નોટ છે તેઓ બેંકમાં જઈને બદલી કરાવી શકે છે. તમે આજથી એટલે કે 23 મે 2023થી કોઈપણ બેંકમાં 20000 રૂપિયા સુધી એટલે કે 2000ની 10 નોટ બદલી શકો છો.

3. શું નોટો બદલવા માટે પૈસા આપવા પડશે?

ના. 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા માટે કોઈ પૈસા લેવામાં આવશે નહીં. તમે બેંકમાં જઈને કોઈપણ ચાર્જ વગર સરળતાથી નોટ બદલી શકો છો. બેંકના કર્મચારીઓ કે અધિકારીઓ તમારી પાસેથી કોઈ ફી માંગી શકતા નથી. બેંકે નોટ એક્સચેન્જ સર્વિસ સંપૂર્ણપણે ફ્રી રાખી છે.

4. જેની પાસે બેંક ખાતું નથી તેઓ નોટ કેવી રીતે બદલી શકે?

જેમનું બેંક ખાતું નથી તેઓ પણ 2000ની નોટ બદલી શકે છે. આરબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે નોટ બદલવા માટે બેંક ખાતાની જરૂર નથી. તમે કોઈપણ બેંક શાખામાં જઈને 2000ની 10 નોટ બદલી શકો છો. તમે કોઈપણ બેંકમાં જઈને નોટ બદલી શકો છો.

5. શું માત્ર બેંકોમાં જ નોટો બદલી શકાય છે?

લોકો બેંકની શાખાઓમાં જઈને આ નોટો તેમના ખાતામાં જમા કરાવી શકે છે. આ સિવાય તેઓ તેને અન્ય નોટો સાથે પણ બદલી શકે છે. આ સુવિધા બેંકોમાં 30 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધી ઉપલબ્ધ રહેશે. આ સુવિધા RBIની 19 પ્રાદેશિક કચેરીઓમાં પણ ઉપલબ્ધ હશે.

6. શું 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવાની કોઈ મર્યાદા છે?

RBIએ 2000ની નોટ બદલવાની મર્યાદા નક્કી કરી છે. આરબીઆઈની માર્ગદર્શિકા મુજબ તમે એક સમયે માત્ર રૂ. 20000 સુધીની એક્સચેન્જ કરી શકો છો.

7. બેંક ખાતામાં કેટલી રકમ જમા કરાવી શકાય?

જો તમે તમારા બેંક ખાતામાં 2 હજારની નોટ જમા કરાવો છો તો તેની કોઈ મર્યાદા નથી. તમે તમારા બેંક ખાતામાં જેટલું ઇચ્છો તેટલું જમા કરાવી શકો છો. બેંકિંગ ડિપોઝિટ નિયમો હેઠળ, તમારે 50,000 રૂપિયાથી વધુની રકમ પર તમારું પાન-આધાર કાર્ડ બતાવવાનું રહેશે.

8. નોટ જમા કરાવવાની સમય મર્યાદા શું છે?

23 મે 2023થી તમે બેંકના કામકાજના કલાકો વચ્ચે બેંકમાં જઈને કોઈપણ સમયે તમારી નોટ બદલી શકો છો. બેંકમાં જતા પહેલા બેંકની રજાઓ વગેરેની વિગતો તપાસો. તમે 30 સપ્ટેમ્બર સુધી 2000 રૂપિયાની નોટ જમા અને બદલી શકો છો.

9. શું તમારી બેંક શાખામાંથી જ 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવી જરૂરી છે?

ના, જો તમારી પાસે બેંક ખાતું ન હોય તો પણ તમે બેંકની શાખામાં જઈને રૂ. 2,000ની નોટ બદલીને મેળવી શકો છો. તમે કોઈપણ બેંકમાં જઈને 2000 રૂપિયાની નોટ બદલાવી શકો છો. જો તમે તમારું બેંક ખાતામાં જમા કરાવો છો તો તમારે ફક્ત તમારી બેંક શાખામાં જ જવું પડશે.

10. 20000 રૂપિયાથી વધુ રોકડની જરૂર હોય તો શું કરવું?

તમે કોઈપણ પ્રતિબંધ વિના ખાતામાં પૈસા જમા કરાવી શકો છો. 2000 રૂપિયાની નોટ બેંક ખાતામાં જમા કરાવી શકાશે. જમા કરાવ્યા પછી, તમે ATMમાંથી રોકડ ઉપાડી શકો છો.

11. જો બેંક ઇનકાર કરે તો શું કરવું

બેંક તમને 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા કે જમા કરાવવાની ના પાડી શકે નહીં. જો તમને બેંક આ નોટ સ્વીકારવાનો કે જમા કરવાનો ઇનકાર કરે છે, તો તમે તેની ફરિયાદ કરી શકો છો. આરબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે નોટ હજુ પણ ચલણમાં છે. આવી સ્થિતિમાં જો કોઈ આ નોટ લેવાનો ઈન્કાર કરે છે તો તેની સામે કાર્યવાહી થઈ શકે છે.

12. કોઈ ફોર્મ ભરવું પડશે?

SBI સહિત ઘણી બેંકોએ કહ્યું છે કે લોકોએ 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા માટે કોઈ ફોર્મ કે સ્લિપ ભરવાની જરૂર રહેશે નહીં. લોકો બેંકમાં જઈને બદલી કરાવી શકે છે.

13. શું આઈડી પ્રૂફ આપવાનું રહેશે?

એસબીઆઈએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે નોટો બદલવા માટે લોકોને આઈડી પ્રૂફ બતાવવાની જરૂર રહેશે નહીં. જો કે, ઘણી બેંકોએ એવા ગ્રાહકો માટે આઈડી ક્લોઝ રાખ્યો છે કે જેમનું તે બેંકમાં ખાતું નથી. કેનેરા બેંક, એચડીએફસી બેંક, ગ્રામીણ બેંક એવા ગ્રાહકો પાસેથી ID માંગી શકે છે કે જેમનું બેંકમાં બેંક ખાતું નથી.

14. 2000 રૂપિયાની નોટો કેમ પાછી ખેંચી લેવામાં આવી?

આરબીઆઈએ કહ્યું કે બે હજાર રૂપિયાની નોટો આરબીઆઈ એક્ટ 1934ની કલમ 24 (1) હેઠળ લાવવામાં આવી છે. આ નોટો નવેમ્બર 2016માં રજૂ કરવામાં આવી હતી. 500 અને 1000 રૂપિયાની જૂની નોટો બંધ થયા બાદ ચલણની જરૂરિયાતને કારણે આ નોટો રજૂ કરવામાં આવી હતી. આથી 2018-19માં રૂ. 2,000ની નોટનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું.

15. શું રૂ. 2000ની નોટો લીગલ ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે?

હા. આરબીઆઈએ કહ્યું છે કે 2,000 રૂપિયાની નોટ લીગલ ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે.

16. શું 2000 રૂપિયાની નોટોથી સામાન્ય વ્યવહાર થઈ શકે છે?

હા. લોકો વ્યવહારો માટે રૂ. 2,000ની નોટનો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખી શકે છે. જનતા તેમને પેમેન્ટ તરીકે પણ લઈ શકે છે. જો કે, આરબીઆઈએ લોકોને 30 સપ્ટેમ્બર, 2023 સુધીમાં બેંકોમાં આ નોટો જમા કરાવવા અથવા બદલવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે.

17. 30 સપ્ટેમ્બર 2023 પછી 2000ની નોટોનું શું થશે?

જે લોકો 30 સપ્ટેમ્બર 2023 સુધી 2000ની નોટ જમા કરાવી શકશે નહીં, તેઓએ RBI ઓફિસમાં જઈને તેને બદલાવી લેવી પડશે. જો કે આરબીઆઈએ આ અંગે કોઈ માર્ગદર્શિકા આપી નથી.

18. જો કોઈ વ્યક્તિ 2000ની નોટ તાત્કાલિક બદલી કે જમા કરાવવામાં અસમર્થ હોય તો શું?

આરબીઆઈએ આ માટે પૂરતો સમય આપ્યો છે. તમે તેને 4 મહિનાની અંદર એટલે કે 30મી સપ્ટેમ્બર સુધીમાં તમારી સુવિધા અનુસાર જમા કરાવી શકો છો અથવા બદલી શકો છો.

19. વરિષ્ઠ નાગરિકો અને વિવિધ રીતે વિકલાંગ લોકો માટે શું સુવિધાઓ છે?

બેંકોએ વૃદ્ધો અને દિવ્યાંગો માટે વિશેષ વ્યવસ્થા કરી છે. બેંકોને આ માટે ખાસ વ્યવસ્થા કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે.

20. નોટ બદલાવની અથવા જમા કરવાની છેલ્લી તારીખ શું છે?

2000ની નોટ બદલવા અથવા જમા કરાવવાની છેલ્લી તારીખ 30 સપ્ટેમ્બર 2023 છે.