રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢની નવી સરકારો પર એક નજર, વિષ્ણુદેવ સાંઈએ કરી પહેલ, વાયદા પૂરા કરવા તાબડતોડ કામ શરુ

બેરોજગારી, મોંઘવારી અને કથળતી તિજોરીની સમસ્યાઓનો સામનો કરીને રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ અને છત્તીસગઢની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સંપૂર્ણ જનસમર્થન સાથે સત્તામાં આવેલી ભાજપ સરકારો માટે હવે પડકાર છે. ત્રણેય રાજ્યોમાં ભાજપે નવા ચહેરા ભજનલાલ શર્મા (રાજસ્થાન), મોહન યાદવ (મધ્યપ્રદેશ) અને વિષ્ણુદેવ સાંઈ (છત્તીસગઢ)ને કમાન સોંપી છે. જ્યારે સામાન્ય નાગરિકો વચનો પૂરા થવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે, ત્યારે રાજકીય નિરીક્ષકો અને અર્થશાસ્ત્રીઓ આ પડકારોને કેવી રીતે દૂર કરે છે તેના પર નજર રાખી રહ્યા છે.


છત્તીસગઢ સરકારે પૂરક બજેટમાં ભંડોળની જોગવાઈ કરીને તેના વચનો પૂરા કરવાનું શરૂ કર્યું છે, પરંતુ રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશમાં હજુ કામ શરૂ થયું નથી. દેશના અન્ય રાજ્યોની સરખામણીમાં રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશમાં ડીઝલ અને પેટ્રોલના દરો વધુ હોવાને કારણે અહીં મોંઘવારીનો દર પણ વધુ છે અને રાજસ્થાનમાં બેરોજગારી પણ છે. દ્રષ્ટિએ તે દેશમાં બીજા ક્રમે છે. માહિતગાર સૂત્રોનું કહેવું છે કે જો ત્રણેય સરકારો તેમના ચૂંટણી વચનો પૂરા કરશે તો દેવાનો બોજ વધી શકે છે અને તેના કારણે વિકાસના કામોને અસર થશે. ત્રણેય રાજ્યોનું દેવું તેમના જીડીપીના ૨૫%થી વધુ છે.




રાજસ્થાન : બેરોજગારી એક મોટો પડકાર

રાજ્યની ભાજપ સરકાર માટે સૌથી મોટો પડકાર બેરોજગારીની સમસ્યાનો સામનો કરવાનો છે. બેરોજગારી દરના સંદર્ભમાં દેશમાં હરિયાણા પછી રાજસ્થાન બીજા ક્રમે છે. સરકારી ભરતી કરનારાઓ માટે પેપર લીક એક મુખ્ય અવરોધ છે, જ્યારે બિન-સરકારી ક્ષેત્રના યુવાનોને સ્થાનિક સ્તરે રોજગાર માટેની ઓછી તકો છે. રાજસ્થાનમાં મોંઘવારી પણ પ્રમાણમાં ઊંચી છે. પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવની દ્રષ્ટિએ રાજસ્થાન દેશના ટોચના ત્રણ રાજ્યોમાં સ્થાન ધરાવે છે. જો કે, ઠરાવ પત્ર સમિતિના કન્વીનર, અર્જુનરામ મેઘવાલે કહ્યું છે કે, મેનિફેસ્ટો જાહેર જનતાના સૂચનો સાથે તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે, અમે તેને સમયબદ્ધ રીતે પૂર્ણ કરવા માટે ગંભીરતાથી કામ કરીશું અને મારો વિશ્વાસ કરો, વચનો ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ થતા જોવા મળશે. રાજસ્થાનની આર્થિક સ્થિતિ જોઈએ તો માર્ચ ૨૦૨૪ સુધીના બજેટ અંદાજ મુજબ રાજ્ય પર રૂ. ૫.૮૦ લાખનું દેવું છે. એટલે કે વ્યક્તિ દીઠ ૭૧,૧૦૯ રૂપિયાનું દેવું છે. હજુ ૮,૦૦૦ કરોડના સરકારી બિલો બાકી છે અને ૧૨,૯૪૫ કરોડના વચનો પૂરા કરવાના બાકી છે.

મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપ દ્વારા બજેટ કદ કરતા રૂ. ૩.૧૪ કરોડના વધારાના નવા વચનો અપાયા

 એમપીના લોકોને આપેલા વચનો પૂરા કરવા સરળ નથી, મોહન સરકાર માટે આર્થિક બોજનો અંદાજ એ હકીકત પરથી લગાવી શકાય છે કે ભાજપે રાજ્યના બજેટના કદના ૧૦% (આશરે રૂ. ૩.૧૪ કરોડ) વધારાના ખર્ચના નવા વચનો આપ્યા છે. આમાં પ્રિય બહેનો માટેની આવાસ યોજનાનો સમાવેશ થતો નથી. ચૂંટણીમાં ભાજપને મળેલા જંગી જનસમર્થનની જેમ જનતાની અપેક્ષાઓ પણ આસમાને છે. આ રીતે વચનો પૂરા થયા કરવું એક મોટો પડકાર હશે.

છત્તીસગઢ : દેવાનો બોજ વધશે, અન્ય વિકાસ કાર્યોમાં આવી શકે છે અવરોધ

વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપને 'મોદીની ગેરંટી' પર સામાન્ય મતદારોનું સંપૂર્ણ સમર્થન મળ્યું અને પાર્ટી સારી બહુમતી સાથે સત્તામાં પરત આવી, પરંતુ ચૂંટણી વચનોના રૂપમાં આ ગેરંટી પૂરી કરવી એ નવી સરકાર માટે મોટો પડકાર છે. રાજ્ય પરના બાકી દેવાના લગભગ ૨૪% નવા વચનો પૂરા કરવામાં ખર્ચવામાં આવશે. આનાથી રાજ્ય પર દેવાનો બોજ વધી શકે છે અને અન્ય વિકાસ કાર્યોમાં અવરોધ આવી શકે છે. જો કે ડેપ્યુટી સીએમ અરુણ સાઓએ કહ્યું છે કે, વડાપ્રધાનની બાંયધરી પૂર્ણ થશે. ભાજપે પૂરક બજેટમાં ભંડોળની જોગવાઈ પણ કરી છે. પીએમ નિવાસ માટે પણ કેટલીક રકમ રાખવામાં આવી છે. ખેડૂતોનું બાકી બોનસ પણ આપવામાં આવી રહ્યું છે.