ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ભારતના ચંદ્રયાન-3ના સેફ લેન્ડીંગ બાદ નવી નવી તસ્વીરો સામે આવી રહી છે. ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડર વિક્રમ સાથે મોકલવામાં આવેલા રોવર પ્રજ્ઞાને ચંદ્રની સપાટી પર ઘણી ધાતુઓ અને વાયુઓની હાજરીની પુષ્ટિ કરી છે. આમાં સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે ચંદ્રની સપાટી પર ઓક્સિજનની હાજરીના સંકેતો શોધવાનું છે, જે અત્યાર સુધી ત્યાં ગાયબ હોવાનું માનવામાં આવતું હતું. આ સિવાય હાઈડ્રોજનની શોધ કરતી વખતે ચંદ્ર પર સલ્ફર પણ મળી આવ્યું છે. વૈજ્ઞાનિકો પણ હવે ચંદ્રની સપાટી પર હાઈડ્રોજનની હાજરીને લઈને આશાવાદી છે. જો આ આશા પૂરી થશે તો ચંદ્ર પર માનવ વસાહત સ્થાપવાનું સપનું પૂરું થવાની શક્યતાઓ વધી જશે.

ISROએ મંગળવારે જણાવ્યું કે ઇન-સીટુ વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો ચાલી રહ્યા છે. પ્રથમ વખત, ઇન-સીટુ માપન દ્વારા, રોવર પર માઉન્ટ થયેલ લેસર પ્રેરિત બ્રેકડાઉન સ્પેક્ટ્રોસ્કોપ (LIBS) એ ચંદ્ર પર સલ્ફર (S) ની હાજરીની પુષ્ટિ કરી છે. દક્ષિણ ધ્રુવ નજીક સલ્ફરની હાજરીના સ્પષ્ટ સંકેતો છે. આ ઉપરાંત, અપેક્ષા મુજબ, રોવર દ્વારા O2 ની હાજરી પણ મળી આવી છે. રોવરને દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ચંદ્રની સપાટીમાં એલ્યુમિનિયમ (Al), કેલ્શિયમ (Ca), આયર્ન (Fe), ક્રોમિયમ (Cr), ટાઇટેનિયમ (Ti), મેંગેનીઝ (Mn) અને સિલિકોન (Si)ની હાજરી પણ મળી છે. હજુ હાઇડ્રોજન (H) ની શોધ ચાલુ છે. ISRO એ માહિતી આપી છે કે LIBS નામનો આ પેલોડ ઇસરોની લેબોરેટરી ફોર ઇલેક્ટ્રો-ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ્સ (LEOS) બેંગલુરુમાં વિકસાવવામાં આવ્યો છે.

ISROએ જણાવ્યું છે કે LIBS ટેક્નોલોજી તીવ્ર લેસર પલ્સ દ્વારા કોઈપણ સામગ્રીની રચનાનું વિશ્લેષણ કરે છે. જે હાઈ એનર્જી લેસર પલ્સ ખડક અથવા માટીની સપાટી પર કેન્દ્રિત છે. લેસર પલ્સને કારણે અત્યંત ગરમ પ્લાઝ્મા ઉત્પન્ન થાય છે. આ પ્લાઝ્માનું પૃથ્થકરણ કર્યા પછી, હાઈ એનર્જી લેસર કઠોર સામગ્રી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. લેસર પલ્સ અત્યંત ગરમ અને સ્થાનિક પ્લાઝ્મા પેદા કરવા માટેનું કારણ બને છે. તેનું વિશ્લેષણ કરીને, સામગ્રીની મૂળભૂત રચના જેવી માહિતી નક્કી કરવામાં આવે છે.

ISRO ચંદ્રયાન-3 ના રોવર વિશે સતત અપડેટ આપી રહ્યું છે. આ પહેલા મંગળવારે સવારે પણ ઈસરોએ એક ટ્વીટ કર્યું હતું, જેમાં પ્રજ્ઞાન રોવર તરફથી પૃથ્વીવાસીઓને સંદેશ હતો. તેમાં લખ્યું હતું, હેલો પૃથ્વીવાસીઓ! હું #ચંદ્રયાન3 નો પ્રજ્ઞાન રોવર છું. હું આશા રાખું છું કે તમે લોકો ખૂબ જ સારું કરી રહ્યા છો. હું તમને બધાને જણાવવા માંગુ છું કે હું ચંદ્રના રહસ્યો ખોલવા માટે મારા માર્ગ પર છું. હું અને મારો મિત્ર વિક્રમ લેન્ડર એકબીજાના સંપર્કમાં છીએ. અમે સારું કામ કરી રહ્યા છીએ. 
​​​​​​​

ઈસરોએ સોમવારે એક ટ્વીટ કરીને માહિતી આપી હતી કે ચંદ્રની સપાટી પર પ્રજ્ઞાન રોવરના માર્ગમાં એક ખાડો આવી ગયો છે, જેનો વ્યાસ લગભગ 4 મીટર છે. રોવર 27 ઓગસ્ટના રોજ ખાડો પહેલા લગભગ 3 મીટર સુધી પહોંચ્યું હતું. આ પછી તેને પાછા જવાની સૂચના આપવામાં આવી. હવે રોવર નવા રૂટ પર સુરક્ષિત રીતે આગળ વધી રહ્યું છે.