સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના જ નિર્ણયને પલટાવ્યો: કલમ 105ને ટાંકીને કોર્ટે કહ્યું કે લાંચના કેસમાં સાંસદોને કોઈ રાહત આપી શકાય નહીં

1996માં 5 જજોની બેન્ચે 3-2ની બહુમતીથી ચુકાદો આપ્યો હતો કે સંસદમાં સાંસદ જે પણ કામ કરે છે, તે તેમના વિશેષાધિકારમાં આવે છે 

સુપ્રીમ કોર્ટે નોટોના બદલામાં મતદાનના મામલે સાંસદોને કોઈપણ છૂટ આપવાનો ઈન્કાર કરી દીધો છે. સુપ્રીમ કોર્ટના 7 જજોની બંધારણીય બેંચે આ નિર્ણય સંભળાવ્યો. આ રીતે કોર્ટે પોતાના જ જૂના નિર્ણયને પલટી નાખ્યો છે. કલમ 105ને ટાંકીને કોર્ટે કહ્યું કે લાંચના કેસમાં સાંસદોને કોઈ રાહત આપી શકાય નહીં. 1993માં નરસિમ્હા રાવ સરકારના સમર્થનમાં મત આપવા માટે સાંસદો પર લાંચ આપવાના આરોપો લાગ્યા હતા. આના પર 1996માં 5 જજોની બેન્ચે 3-2ની બહુમતીથી ચુકાદો આપ્યો હતો કે સંસદમાં સાંસદ જે પણ કામ કરે છે, તે તેમના વિશેષાધિકારમાં આવે છે. પરંતુ હવે સુપ્રીમ કોર્ટે વિશેષાધિકારની વ્યાખ્યા બદલી છે. ખંડપીઠે કહ્યું કે કલમ 105 સામાન્ય નાગરિકોની જેમ સાંસદો અને ધારાસભ્યોને લાંચ લેવાથી મુક્તિ આપતી નથી.

બંધારણીય બેંચે 1998ના જેએમએમ લાંચ કેસ પર તેના નિર્ણય પર પુનર્વિચારણા અંગે સુનાવણી પૂર્ણ કર્યા પછી ગયા વર્ષે 5 ઓક્ટોબરે પોતાનો નિર્ણય અનામત રાખ્યો હતો. ઓક્ટોબરમાં સુનાવણી દરમિયાન કેન્દ્ર સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં વોટ ફોર લાંચ કેસમાં આપવામાં આવેલા વિશેષાધિકારનો વિરોધ કર્યો હતો. સરકારે તેની દલીલમાં કહ્યું હતું કે લાંચ ક્યારેય કાર્યવાહીથી મુક્તિનો મુદ્દો હોઈ શકે નહીં. સંસદીય વિશેષાધિકારનો અર્થ એ નથી કે કોઈપણ સાંસદ-બિલને કાયદાથી ઉપર રાખવું.

સુપ્રીમ કોર્ટમાં સુનાવણી દરમિયાન સંસદ કે વિધાનસભામાં અપમાનજનક નિવેદનોને અપરાધ ગણવાના પ્રસ્તાવ પર પણ ચર્ચા થઈ હતી. દરખાસ્તમાં માંગ કરવામાં આવી હતી કે સંસદસભ્યો અને ધારાસભ્યો દ્વારા ગૃહમાં અપમાનજનક નિવેદનોને કાયદામાંથી મુક્તિ આપવી જોઈએ નહીં જેથી આવું કરનારાઓ સામે ફોજદારી કાર્યવાહી શરૂ કરી શકાય. જોકે, સુનાવણી દરમિયાન સુપ્રીમ કોર્ટે રેટરિકને ગુનો ગણવાના પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, સદનની અંદર કંઈપણ બોલવા બદલ સાંસદો અને ધારાસભ્યો વિરુદ્ધ કોઈ કાર્યવાહી કરી શકાય નહીં અને સન્માનિત લોકોને ગૃહની અંદર સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા છે.

1998ના આ ચુકાદાને સુપ્રીમ કોર્ટે બદલાવ્યો

સુપ્રીમ કોર્ટે પીવી નરસિમ્હા રાવ કેસમાં 1998ના ચુકાદાને રદ કરી દીધો છે અને કહ્યું છે કે જો સાંસદો અને ધારાસભ્યો લાંચના બદલામાં વિધાનસભામાં મત મેળવે તો તેમને કાયદાકીય કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવતી નથી. બેન્ચે કહ્યું છે કે આ સર્વસંમતિથી લેવાયેલો નિર્ણય છે અને સુપ્રીમ કોર્ટ આ છૂટ સાથે અસંમત છે. 1998ના નિર્ણયમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે જો સાંસદો અને ધારાસભ્યો લાંચ લે છે અને ગૃહમાં મતદાન કરે છે તો તેમને કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવશે.