નેપાળ સહિત ત્રણ દેશોમાં આજે વહેલી સવારે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. નેપાળમાં આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 7.1 હતી. બિહાર, સિક્કિમ, આસામ અને ઉત્તર બંગાળ સહિત ભારતના ઘણા વિસ્તારોમાં પણ ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. તિબેટમાં 6.8ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ નોંધાયો હતો. ભૂકંપના આંચકાથી ભરનિંદ્રામાંથી ઊઠી લોકો ઘરની બહાર દોડી આવ્યા હતા. બિલ્ડિંગો ધણધણી ઉઠતા લોકોમાં ભયનો માહોલ જોવા મળ્યો હતો. 

બિહારના મોતીહારી, સમસ્તીપુર, દરભંગા, મધુબની, પૂર્ણિયા, સિવાન, અરરિયા, સુપૌલ અને મુઝફ્ફરપુરના ઘણા જિલ્લાઓમાં સવારે 6.40 વાગ્યે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. માલદા અને સિક્કિમ સહિત ઉત્તર બંગાળના કેટલાક ભાગોમાં ધ્રુજારી ચાલુ રહી હતી. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે પૃથ્વી પાંચ સેકન્ડ સુધી ધ્રૂજતી રહી. ભૂકંપના આંચકા અનુભવાતા લોકો ભયભીત થઈને ઘરની બહાર નીકળવા લાગ્યા હતા.

USGS Earthquakes અનુસાર નેપાળમાં ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 7.1 હતી. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી અનુસાર, ભૂકંપનું કેન્દ્ર નેપાળ-તિબેટ સરહદ નજીક શિજાંગમાં હતું.

ભૂકંપ શા માટે આવે છે?
સોશિયલ મીડિયા પર ભૂકંપના ઘણા વીડિયો વાયરલ થઈ રહ્યા છે, જેમાં ધરતી ધ્રૂજતી જોઈ શકાય છે. અત્યારસુધી ભૂકંપના કારણે જાનમાલના નુકસાનના કોઈ સમાચાર નથી.

પૃથ્વીની અંદર સાત ટેક્ટોનિક પ્લેટો છે. આ પ્લેટો સતત ફરતી રહે છે. જ્યારે આ પ્લેટો એકબીજા સાથે અથડાય છે, ત્યારે તે ઘસાવા લાગે છે. જ્યારે તેઓ એકબીજા પર ચડે છે અથવા તેમની પાસેથી દૂર જાય છે ત્યારે જમીન ધ્રૂજવા લાગે છે. આને ભૂકંપ કહેવાય છે. ભૂકંપ માપવા માટે રિક્ટર સ્કેલનો ઉપયોગ થાય છે. જેને રિક્ટર મેગ્નિટ્યુડ સ્કેલ કહેવામાં આવે છે.

રિક્ટર મેગ્નિટ્યુડ સ્કેલ 1 થી 9 સુધીનો છે. ભૂકંપની તીવ્રતા તેના કેન્દ્ર એટલે કે એપી સેન્ટર પરથી માપવામાં આવે છે. એટલે કે તે કેન્દ્રમાંથી નીકળતી ઉર્જા આ સ્કેલ પર માપવામાં આવે છે. 1 એટલે ઓછી તીવ્રતાની ઊર્જા બહાર આવી રહી છે. 9 એટલે સર્વોચ્ચ. ખૂબ જ ભયાનક અને વિનાશક તરંગ. તેઓ દૂર જતાં નબળા બની જાય છે. જો રિક્ટર સ્કેલ પર તીવ્રતા 7 હોય, તો તેની આસપાસ 40 કિલોમીટરની ત્રિજ્યામાં જોરદાર આંચકો આવે છે.

કેટલું તીવ્ર, કેટલું જોખમી?

ભૂકંપ કેટલો ખતરનાક છે? તે રિક્ટર સ્કેલ પર માપવામાં આવે છે. ભૂકંપમાં, રિક્ટર સ્કેલનો દરેક સ્કેલ અગાઉના સ્કેલ કરતા 10 ગણો વધુ ખતરનાક હોય છે.

- 0 થી 1.9 ની તીવ્રતાવાળા ધરતીકંપ માત્ર સિસ્મોગ્રાફ દ્વારા શોધી શકાય છે.

- જ્યારે 2 થી 2.9 ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે, ત્યારે થોડું કંપન થાય છે.

- જ્યારે 3 થી 3.9ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે ત્યારે એવું લાગે છે કે જાણે કોઈ ટ્રક ત્યાંથી પસાર થઈ ગઈ હોય.

- 4 થી 4.9ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં વિન્ડો તૂટી શકે છે. દિવાલો પર લટકતી ફ્રેમ્સ પડી શકે છે.

- 5 થી 5.9ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં ઘરનું ફર્નિચર હલી શકે છે.

- 6 થી 6.9 ની તીવ્રતાનો ધરતીકંપ ઇમારતોના પાયામાં તિરાડ પડી શકે છે, જેનાથી ઉપરના માળને નુકસાન થાય છે.

- જ્યારે 7 થી 7.9ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવે છે ત્યારે ઇમારતો ધરાશાયી થાય છે. ભૂગર્ભમાં પાઈપલાઈન તૂટી જાય છે.

- 8 થી 8.9ની તીવ્રતાના ભૂકંપમાં ઈમારતો તેમજ મોટા પુલ ધરાશાયી થઈ શકે છે.

- 9 કે તેથી વધુ તીવ્રતાનો ધરતીકંપ મોટાપાયે વિનાશનું કારણ બને છે. જો કોઈ ખેતરમાં ઊભું હોય તો તે પૃથ્વીને ધ્રુજારી અનુભવી શકે છે. જો સમુદ્ર નજીક છે તો સુનામી આવી શકે છે.