આજકાલ લગભગ દરેક વ્યક્તિ મોબાઈલ ફોનનો ઉપયોગ કરી રહ્યુ છે. આજે ઘણા બધા રોજીંદા કામ સ્માર્ટ ફોન દ્વારા ઓનલાઈન કરી શકાય છે. આ સાથે જ ઓનલાઈન ફ્રોડના કેસ પણ વધી રહ્યા છે. ટેક્નોલોજી આગળ વધી રહી છે તેમ લોકોને સાયબર ક્રાઈમનો પણ ખતરો રહે છે. હાલના દિવસોમાં સાયબર ફ્રોડનો શિકાર બનનારા લોકોની સંખ્યામાં વધી રહી છે. 

હવે કલ્પના કરો કે, તમારે કોઈ કામ માટે કંપનીની કસ્ટમર કેરને સંપર્ક કરવાની જરૂર છે અને તમે ગૂગલ પર હેલ્પલાઇન નંબર શોધો છો. તમને "1800" થી શરૂ થતો ટોલ-ફ્રી નંબર મળે છે અને તમને લાગે છે કે તે અસલી હોવો જોઈએ. તમે નંબર ડાયલ કરો અને તમારી સમસ્યા સમજાવો. આગળ, તેઓ તમને વોટ્સએપ પર એક લિંક મોકલે છે અને તમને તેના પર ક્લિક કરવા અને વેબ પેજ પર કેટલીક માહિતી દાખલ કરવાનું કહે છે. તમને લાગે છે કે તેઓ તમારી સમસ્યાનું નિરાકરણ કરવા જઈ રહ્યા છે, પરંતુ આ દરમિયાન  બેંક ખાતામાંથી તમારા બધા પૈસા ઉપડી જાય છે અને કૉલ ડિસ્કનેક્ટ થઈ જાય છે.

આ કોઈ કાલ્પનિક પરિસ્થિતિ નથી, પરંતુ ઘણા લોકો સાથે આ બની ચુક્યું છે, કે જેઓ આવા સાયબર ક્રીમીનલ્સનો શિકાર બન્યા છે. સાઈબર ક્રિમીનલ્સ લોકોને ફસાવવા માટે બંધ થઇ ગયેલા હેલ્પલાઈન નંબરોનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. આ એવા નંબરો છે જે એક સમયે સરકારી વિભાગો, કંપનીઓ અને બેંકિંગ કંપનીઓ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા હતા, પરંતુ પછીથી કાઢી નાખવામાં આવ્યા હતા અથવા બદલાયા હતા.

સાયબર ક્રૂક્સે આ નંબરો મેળવ્યા છે અને તેનો ઉપયોગ શંકાસ્પદ ગ્રાહકોને નિશાન બનાવવા માટે કરી રહ્યા છે. ગુજરાતના સાયબર સેલના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આવી ઓછામાં ઓછા 52 હેલ્પલાઈન નંબર ગુજરાત પોલીસના સ્કેનર હેઠળ છે. આનો ઉપયોગ છેતરપિંડી કરનારાઓ દ્વારા કરવામાં આવી રહ્યો છે.

અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, "18004123622" નો ઉપયોગ અગાઉ ઓછામાં ઓછા ત્રણ સરકારી વિભાગો, પાંચ મલ્ટીનેશનલ કંપનીઓ અને બે બેંકિંગ કંપનીઓ દ્વારા હેલ્પલાઇન તરીકે કરવામાં આવતો હતો. તેમના દ્વારા નંબર જંક કર્યા પછી, તેને સાઈબર ફ્રોડ દ્વારા હાઇજેક કરવામાં આવ્યો હતો.

સાયબર સેલના અધિકારીએ કહ્યું કે આ એક વ્યાપક રેકેટ છે જે ઓનલાઈન હેલ્પ અથવા કોઈ સમસ્યા માટે નંબર શોધી રહેલા લોકોને નિશાન બનાવી રહ્યું છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે છેતરપિંડી કરનારાઓ કોલર આઈડીને લેવા માટે અત્યાધુનિક તકનીકોનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે જેના પગલે એવું લાગે છે કે જાણે તેઓ કોઈ કાયદેસર સ્ત્રોતમાંથી કૉલ કરી રહ્યાં હોય.

અધિકારીએ કહ્યું કે લોકોએ સાવચેત રહેવું જોઈએ અને ફોન કરતા પહેલા કોઈ ચોક્કસ સેવા અથવા ઉત્પાદનની સત્તાવાર વેબસાઈટ સાથે ગૂગલ સર્ચ દ્વારા મેળવેલ નંબરને ક્રોસ ચેક કરવો જોઈએ. તેમણે લોકોને ફોન પર કોઈપણ અંગત કે નાણાકીય માહિતી શેર ન કરવા અથવા કોઈપણ શંકાસ્પદ લિંક પર ક્લિક ન કરવાની સલાહ આપી. તેમણે કહ્યું કે પોલીસ આ કૌભાંડ પાછળના ગુનેગારોને શોધી કાઢવા અને પકડવા માટે સખત મહેનત કરી રહી છે અને લોકોને વિનંતી કરી છે કે તેઓ આવી કોઈ ઘટનાની જાણ કરે.

પીડિતો પૈકી એક ખેડાના નડિયાદ શહેરમાં સુરાફળીયુના રહેવાસી નિમેશ પટેલ છે. તેણે 30 જુલાઈના રોજ રાજસ્થાનના નડિયાદથી બિકાનેર સુધીની રેલ્વે ટિકિટ બુક કરાવી હતી. બાદમાં કોઈ કારણવશ આ ટીકીટ કેન્સલ કરવાની થઇ અને અન્ય દિવસ માટે ટીકીટ બુકા કરાવવા માટે તેણે ગૂગલ પર આઈ.આર.સી.ટી. સી.નો કસ્ટમર કેર નંબર શોધ્યો અને એક ટોલ ફ્રી ફોન નંબર - "18004123622" મળ્યો. એક મહિલાએ તેનો કોલ રિસીવ કર્યો અને પોતાની ઓળખ આઈ.આર.સી.ટી. સી.કર્મચારી તરીકે આપી. નિમેશ પટેલે તેને કહ્યું કે તે ટિકિટ કેન્સલ કરવા અને રિફંડ મેળવવા માંગે છે. તેણીએ તેની ટિકિટની વિગતો લીધી અને અચાનક ફોન કાપી નાખ્યો. ત્યારબાદ તેણીએ તેને વોટ્સએપ મેસેજ તરીકે એક લિંક મોકલી. જ્યારે પટેલે લિંક પર ક્લિક કર્યું, ત્યારે એક વેબ પેજ ખુલ્યું. આ પછી મહિલા વોટ્સએપ પર જુદા જુદા ઓટીપી મોકલતી રહી અને તેને વેબ પેજ પર તે નંબરો કી કરવા કહ્યું. તેણે તેણીની સૂચનાઓનું પાલન કર્યું.

નિમેશ પટેલના જણાવ્યા મુજબ, તેણીએ લગભગ અડધા કલાક સુધી આ કર્યું, જેના પછી તેણે જોયું કે તેના બેંક ખાતામાંથી 2 લાખ રૂપિયા ડેબિટ થયા હતા. પટેલે 6 ઓગસ્ટના રોજ નડિયાદ ટાઉન પોલીસમાં એફઆઈઆર નોંધાવી હતી. તેમણે પાછળથી જાણ્યું કે તેણે જે નંબર પર કૉલ કર્યો હતો તે IRCTCની અધિકૃત હેલ્પલાઇન ન હતી, પરંતુ એક જૂનો નંબર હતો જેનો ભૂતકાળમાં અન્ય અનેક સંસ્થાઓ દ્વારા ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.