આજથી નવરાત્રીનો પ્રારંભ થયો છે. મોટી સંખ્યામાં લોકોએ પોતાના ઘરોમાં વિધિ-વિધાન મુજબ માતાજીની પૂજા શરૂ કરી છે. મોટી સંખ્યામાં લોકો નવ દિવસ સુધી ઉપવાસ કરી ઘરોમાં દુર્ગા પાઠ કરે છે. કેટલાક લોકોએ છઠ્ઠી ઉત્તરાર્તિનું વ્રત પણ રાખ્યું છે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે નવરાત્રિના તમામ નવ દિવસ પવિત્ર હોય છે, પરંતુ નવ રાત્રિનું ઘણું મહત્વ છે. આ જ કારણ છે કે આ નવ દિવસોને નવરાત્રી કહેવામાં આવે છે. આ નવ રાત્રિઓનું ભૌતિક, દૈવી અને ભૌતિક મહત્વ છે.

દેવી પુરાણ મુજબ ભગવાન શ્રી રામે રામ રાવણ સામે લડવા માટે માતા રાણીનો આશ્રય લીધો હતો. તે આખો દિવસ યુદ્ધ કરતા અને આખી રાત દેવી માતાની જાગરણ કરતા હતા. જાગરણના નવ દિવસ પૂરા થયા બાદ ભગવાને માતાની શક્તિથી 10માં દિવસે રાવણનો વધ કર્યો હતો. તે સમયથી નવરાત્રી પૂજાની પરંપરા બની હતી. હવે સવાલ એ છે કે માત્ર નવરાત્રી જ કેમ નવ દિવસ નહીં?

ધ્યાન એ મનને નિયંત્રિત કરવાની પ્રક્રિયા

માનવ મન ઉપરથી નીચે સુધી વહે છે. આ માનવ મનની કુદરતી વૃત્તિ છે. જ્યારે ધ્યાન દ્વારા મનની ગતિ નીચેથી ઉપર સુધી થાય છે. આમ કરવાથી મનનો બ્રહ્મા સાથે સીધો સંબંધ થાય છે. કારણ કે દિવસ દરમિયાન પ્રકૃતિમાં અનેક પ્રકારની હિલચાલ થતી હોય છે. સૂર્યના કિરણો અને અન્ય કારણોસર થતા અવાજને કારણે બ્રહ્માંડના તરંગોમાં હસ્તક્ષેપ સર્જાય છે, તેથી ધ્યાન વારંવાર ભટકાય છે. જ્યારે પ્રકૃતિ રાત્રે શાંત હોય છે, ત્યારે તે ધ્યાન કરવામાં મદદ કરે છે.

દેવી પુરાણ અને દેવી ભાગવત અનુસાર નવરાત્રિની તમામ રાત્રિઓમાં બ્રહ્માંડના ગ્રહોની વચ્ચે એક અદ્ભુત યોગ રચાય છે અને તેના દ્વારા દૈવી ઉર્જાનો સંચાર થાય છે. મંત્રો દ્વારા આ ઉર્જાનો સાર્થક ઉપયોગ કરી શકાય છે. આ જ કારણ છે કે નવરાત્રિની રાત્રે ઘણા ઋષિમુનિઓ અને અન્ય સાધકો મંત્ર જાપ, ધ્યાન, ત્રાટક વગેરે જેવી આધ્યાત્મિક પ્રથાઓ કરતા હોય છે.