જાન્યુઆરી 2023માં કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશનને આપવામાં આવેલી મંજૂરી બાદ હવે કેન્દ્ર સરકારે જાહેરાત કરી છે કે ભારત વિશ્વમાં સૌથી સસ્તું ગ્રીન હાઇડ્રોજનનું ઉત્પાદન કરશે. સરકારે સસ્તા દરે ગ્રીન હાઇડ્રોજન બનાવવા માટે જમીન તૈયાર કરી છે. આ જાહેરાત પાવર અને રિન્યુએબલ એનર્જી મંત્રાલય આરકે સિંહે ગ્રીન હાઇડ્રોજન પર આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સમાં કરી હતી.

તેમણે કહ્યું કે ભારત સૌર, પવન અને અન્ય પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જા ક્ષેત્રે ચીન પછી સૌથી વધુ વીજળીનું ઉત્પાદન કરનાર દેશ બનવા જઈ રહ્યું છે અને અહીં સૌથી સસ્તા દરે રિન્યુએબલ એનર્જીનું ઉત્પાદન પણ કરવામાં આવશે. આવી સ્થિતિમાં, ભારત બિન-પરંપરાગત સ્ત્રોતોમાંથી ખૂબ સસ્તા દરે વીજળી પૂરી પાડવા સક્ષમ છે, જે ગ્રીન હાઇડ્રોજન બનાવવા માટે સૌથી વધુ જરૂરી છે.

આ આધારે, ઉર્જા મંત્રીએ તમામ રિન્યુએબલ સેક્ટરની ગ્રીન હાઇડ્રોજન એનર્જી કંપનીઓને ભારતમાં રોકાણ કરવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશનની જાહેરાત પછી, નવી અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રાલય (MNRE) દ્વારા 28 જૂન, 2023 ના રોજ તેના અમલીકરણ યોજનાની વિગતો જાહેર કરવામાં આવી છે.

આ યોજના હેઠળ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા 17,490 કરોડ રૂપિયાનું પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. આ સાથે મહારાષ્ટ્ર મંગળવારે તેની ગ્રીન હાઇડ્રોજન પોલિસી લાગુ કરનાર દેશનું પ્રથમ રાજ્ય બની ગયું છે. ગુજરાત, ઉત્તર પ્રદેશ, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, તમિલનાડુ અને ઓડિશાની ગ્રીન હાઇડ્રોજન પોલિસી પણ ટૂંક સમયમાં આવવાની છે.

ગ્રીન હાઇડ્રોજન કંપનીઓને આકર્ષવા માટે રાજ્ય-થી-રાજ્ય સ્પર્ધા શરૂ થવાની છે. સરકારે ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન હેઠળ વર્ષ 2030 સુધીમાં 50 લાખ મેટ્રિક ટન ગ્રીન હાઇડ્રોજનનું ઉત્પાદન કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે.

પાવર મિનિસ્ટર સિંહનું કહેવું છે કે આ સેક્ટરની કંપનીઓએ ભારતમાં 3.5 મિલિયન ટન હાઈડ્રોજન બનાવવાનો પાયો નાખ્યો છે. ઘણી કંપનીઓએ જમીન સંપાદિત કરી છે. તેનું કારણ એ છે કે આ કંપનીઓ ભારતમાં પોતાના માટે યોગ્ય ઇકોસિસ્ટમ તૈયાર કરી રહી છે.

ઉદાહરણ તરીકે, ભારતમાં રિન્યુએબલ એનર્જી પ્લાન્ટ્સની ક્ષમતા 1.80 લાખ છે, જે વર્ષ 2030 સુધીમાં તેને વધારીને પાંચ લાખ મેગાવોટ કરવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. સૌર ઉર્જા માટે જરૂરી ઉપકરણોના ઉત્પાદનમાં ભારત ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. 25,000 મેગાવોટ ક્ષમતાના પ્લાન્ટ માટે સોલાર સેલ અને મોડ્યુલ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.

40 હજાર મેગાવોટ ક્ષમતાનું કામ નિર્માણાધીન છે. સોલાર સેલ વગેરે બનાવવામાં ચીન પછી તે વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો દેશ છે. બાકીના દેશો ભારત કરતા ઘણા પાછળ છે. ભારતમાં રિન્યુએબલ એનર્જી પ્લાન્ટ સ્થાપવાનો ખર્ચ વિશ્વમાં સૌથી ઓછો છે.

આ કારણે ભારત ગ્રીન હાઈડ્રોજનમાં વિશ્વ લીડર બનવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. આ કોન્ફરન્સમાં વિશ્વભરમાંથી 2500 થી વધુ લોકો ભાગ લઈ રહ્યા છે, જેમાં ઉદ્યોગસાહસિકો અને નવીનીકરણીય ક્ષેત્રના નિષ્ણાતો વગેરે. ઉર્જા મંત્રીએ આ કંપનીઓને વિનંતી કરી કે તેઓને ભારત જેવું અન્ય કોઈ આકર્ષક રોકાણ સ્થળ નહીં મળે.