મેઘાલય હાઈકોર્ટે પોક્સો એટલે કે પ્રોટેક્શન ઓફ ચિલ્ડ્રન ઓફેન્સ એક્ટ સાથે જોડાયેલા એક કેસમાં મોટો નિર્ણય સંભળાવ્યો છે. કોર્ટ કહે છે કે પીડિતા અને આરોપી બંનેમાં વાસના અને આકર્ષણ હતા, પરંતુ માત્ર આરોપીને જ બલિનો બકરો બનાવવામાં આવ્યો હતો. એટલું જ નહીં, કોર્ટે પણ દોષિત ઠરાવ્યું છે. જો કે કોર્ટે સજા ઘટાડવાનો પણ નિર્ણય કર્યો છે.

હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ એસ વૈદ્યધન અને જસ્ટિસ ડબલ્યુ દેંગદોહની બેંચ આ કેસની સુનાવણી કરી રહી હતી. ખંડપીઠે અવલોકન કર્યું કે આ કેસ પ્રેમ પ્રકરણનો હતો અને બંને પક્ષો દ્વારા કરવામાં આવેલી ભૂલને કારણે કમનસીબે માત્ર આરોપીઓને જ સજા ભોગવવી પડી હતી. કોર્ટે પોક્સો એક્ટની કલમ 4 હેઠળ વ્યક્તિને આપવામાં આવેલી સજાને યથાવત રાખી છે.

કોર્ટે કહ્યું, તેમાં કોઈ શંકા નથી કે પોક્સો એક્ટ, 2012 હેઠળ આરોપી/અપીલકર્તા પર સજા લાદવા માટે ગુનો બનાવવામાં આવ્યો છે. જ્યારે, કહેવાતી પીડિત છોકરી સુખી જીવન જીવે છે અને આરોપી/અપીલ કરનાર જેલમાં છે અને અજ્ઞાનતાથી ગુનો કરનાર વ્યક્તિને માફ કરવાની કાયદામાં કોઈ જોગવાઈ નથી. નાની ઉંમરે બંને વચ્ચે વાસના અને મોહ હતો.

ફરિયાદ પક્ષનો કેસ એવો હતો કે આરોપીએ પીડિતા (તે સમયે 14 વર્ષની)નું અપહરણ કર્યું અને તેને ત્રિપુરા લઈ ગયો. ત્યાં, શારીરિક સંબંધો થયા, જે પોક્સો એક્ટની કલમ 4ને આકર્ષે છે. જ્યારે કેસ કોર્ટમાં પહોંચ્યો, ત્યારે શિલોંગની જિલ્લા અને સત્ર અદાલતના વિશેષ ન્યાયાધીશ (પોક્સો ) એ તેને આઈપીસીની કલમ 4, કલમ 366એ હેઠળ દોષિત ઠેરવ્યો અને તેને આજીવન કેદની સજા ફટકારી.


આ પછી વ્યક્તિએ હાઈકોર્ટનો સંપર્ક કર્યો. અહીં તેના વકીલે કોર્ટને કહ્યું કે મામલો પ્રેમ પ્રકરણનો હતો અને પીડિતાએ સ્વેચ્છાએ ઘર છોડીને આરોપી સાથે લગ્ન કયર્િ હતા. અહીં રાજ્ય તરફથી હાજર રહેલા વકીલે કહ્યું કે પીડિત યુવતી અને આરોપી એકબીજાને પ્રેમ કરતા હતા અને ઘર છોડીને ચાલ્યા ગયા હતા. લગ્ન બાદ બંનેએ શારીરિક સંબંધો બાંધ્યા હતા, ત્યારબાદ પોક્સો એક્ટ 2012 હેઠળ એફાઈઆર નોંધવામાં આવી હતી.
કોર્ટને જાણવા મળ્યું કે પીડિત છોકરીના પુરાવામાંથી એવી કોઈ સામગ્રી ઉપલબ્ધ નથી કે જે બતાવે કે આરોપીએ તેને બળજબરીથી લઈ લીધો હતો, કારણ કે કલમ 161 સીઆરપીસી હેઠળના તેના નિવેદનમાં તેણે સ્વીકાર્યું હતું કે તે સ્વેચ્છાએ આરોપી સાથે ગઈ હતી. જો કે, કોર્ટે એ પણ સ્વીકાર્યું કે ઘટના સમયે તેણીની ઉંમર 13 વર્ષથી થોડી વધુ હતી અને તેણીની સંમતિનો કોઈ પ્રશ્ન નથી, પરંતુ સજા સંભળાવતી વખતે આ ધ્યાનમાં લેવામાં આવી શકે છે.

ખાસ વાત એ છે કે બેન્ચે આજીવન કારાવાસની સજાને ઘટાડીને 10 વર્ષની સખત કેદ અને 10,000 રૂપિયાનો દંડ ફટકાર્યો છે. આ દરમિયાન કોર્ટે પીડિત યુવતીના નિવેદનમાં પણ ગેરરીતિ હોવાનું માલુમ પડ્યું હતું. કોર્ટને એ પણ જાણવા મળ્યું કે આ સંપૂર્ણપણે પ્રેમ પ્રકરણનો મામલો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, કોર્ટે કહ્યું, ’એક તરફ છોકરી કહે છે કે શારીરિક સંબંધ બળજબરીથી બાંધવામાં આવ્યા હતા. તે જ સમયે, તેણીએ નિવેદન આપ્યું છે કે આરોપીએ તેણીને ત્રાસ આપ્યો ન હતો અને તે પોતે આરોપીના કહેવા પર વાનમાં બેઠી હતી. જો કે, કોર્ટ એવું નિષ્કર્ષ પર આવી શકે છે કે એવી શક્યતાઓ હતી કે છોકરીને દરેક સ્તરે શીખવવામાં આવી હશે...’ કોર્ટે કહ્યું કે તેની પાસે યુવતીના નિવેદનના આધારે નિર્ણય લેવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ નથી.