ભારતીય બજારને જાણે કોઈની ખરાબ નજર લાગી ગઈ હોય એવું લાગી રહ્યું છે. અમેરિકામાં થઈ રહેલા રાજકીય પરિવર્તનને કારણે, ચીનનું પુનઃ ઉદય કે યુરોપમાં આવી રહેલી સ્ટેબીલીટીની અસર, ગમે તે હોય, પણ એક વાત ડેટા પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે 2025 માં ભારતીય બજારમાંથી દરરોજ 2700 કરોડ રૂપિયા બહાર ગયા છે.

વિદેશી પોર્ટફોલિયો રોકાણકારો (એફપીઆઈ) ભારતીય શેરબજારમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. તેમની પાસે બજારની ગતિવિધિમાં ઉતાર-ચઢાવ લાવવાની ક્ષમતા છે. ફેબ્રુઆરીમાં, સતત પાંચમા મહિને, ભારતીય શેરબજારમાંથી એફપીઆઈ ઉપાડ જોવા મળ્યો છે અને તેની અસર બજાર પર પણ દેખાઈ રહી છે.

જો આપણે ફક્ત જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરીના આંકડાઓની વાત કરીએ, તો એફપીઆઈએ શેરબજારમાંથી કુલ 1.23 લાખ કરોડ રૂપિયા પાછા ખેંચી લીધા છે. ઈટીના એક અહેવાલ મુજબ, ફેબ્રુઆરીના છેલ્લા દિવસે જ, એફપીઆઈએ 11,639 કરોડ રૂપિયાના શેર વેચ્યા હતા. આ 2025 માં એફપીઆઈ દ્વારા સૌથી મોટું એક દિવસનું વેચાણ હતું. જ્યારે ફેબ્રુઆરીમાં શેરબજારમાં તેમનું કુલ વેચાણ રૂ. 41,748 કરોડ હતું.

જો જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરીમાં એફપીઆઈ દ્વારા કરવામાં આવેલા કુલ વેચાણની ગણતરી દૈનિક ટ્રેડિંગ સત્રના આધારે કરવામાં આવે, તો દેશના શેરબજારમાંથી દરરોજ લગભગ 2,688 કરોડ રૂપિયા બહાર ગયા. શેરબજારમાં આ બદલાતા વલણમાં, સ્થાનિક સંસ્થાકીય રોકાણકારો (ડીઆઈઆઈ) જેમ કે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને વીમા કંપનીઓ સતત નાણાંનું રોકાણ કરી રહ્યા છે, તેમ છતાં, બજાર હજુ પણ ઘટાડા તરફી વલણમાં છે.

નિષ્ણાતો માને છે કે ભલે ડીઆઈઆઈ બજારમાં નાણાંનું રોકાણ કરી રહ્યા હોય, પરંતુ એફપીઆઈના ઉપાડને જોઈને, અબજોપતિઓ અને ધનિક લોકોના પરિવારના કાર્યાલયો, ઉચ્ચ-નેટ-વર્થ ધરાવતા વ્યક્તિઓ અને છૂટક રોકાણકારો પણ શેરબજારમાંથી બહાર નીકળી રહ્યા છે. એટલા માટે બજારને સ્થિર કરવામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.

જો આપણે શેરબજારના વલણને સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ, તો ભારતીય શેરબજારો પર તેની અસર તે સમયથી જોવા મળી હતી જ્યારે યુએસ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીઓ શરૂ થઈ હતી. અહીં શેરબજાર ઓક્ટોબરથી ઘટી રહ્યા છે, અને ત્યારથી એફપીઆઈ ઉપાડ પણ થઈ રહ્યો છે. વોટરફિલ્ડ એડવાઇઝર્સના સિનિયર ડિરેક્ટર (સ્ટોક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ) વિપુલ ભોવર કહે છે કે ભારતીય બજારના ઊંચા મૂલ્યાંકન અને કોર્પોરેટ આવકના વિકાસને લગતી ચિંતાઓને કારણે એફપીઆઈ સતત પાછી ખેંચી રહ્યા છે.

તેમનું કહેવું છે કે યુએસ ટ્રેઝરી બિલ્સથી કમાણીમાં વધારો થવાની અપેક્ષા અને ડોલર મજબૂત થવાથી પણ અમેરિકન સંપત્તિમાં લોકોનું રોકાણ વધ્યું છે. વી.કે., ચીફ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ સ્ટ્રેટેજિસ્ટ, જિયોજિત ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસીસ. વિજયકુમાર કહે છે કે એક તરફ ભારતમાં એફપીઆઈ વેચાઈ રહ્યા છે, જ્યારે બીજી તરફ ચીનના શેરબજારમાં મૂલ્યાંકન હાલમાં ઓછું છે, તેથી તેમનું રોકાણ ત્યાં શિફ્ટ થઈ રહ્યું છે.