આઝાદી પછીના દાયકાઓ સુધી ચૂંટણીના રાજકારણમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધારે ન હતી અને તેમને વધુ મહત્વ પણ આપવામાં આવતું ન હતું. તેનું કારણ એ હોઈ શકે કે, મોટાભાગની મહિલાઓ મતદાનથી દૂર રહેતી હતી. જો કે, હવે મહિલાઓ પાસે સત્તા બનાવવા અને બદલવાની તાકાત ધરાવે છે. આ જ કારણ છે કે, હવે મહિલાઓને મદદ કરવા માટે વધુ ચૂંટણી વચનો આપવામાં આવી રહ્યા છે અથવા તેમને ધ્યાનમાં રાખીને યોજનાઓ લાવવામાં આવી રહી છે.હરિયાણામાં સત્તામાં વાપસી કરવા માટે કોંગ્રેસ અને સત્તામાં રહેવા માટે ભાજપ બંને પક્ષો મહિલાઓ પર વિશેષ ધ્યાન આપી રહ્યા છે. બંને પક્ષોના મેનિફેસ્ટોમાં મહિલાઓને લઈને અનેક વચનો આપવામાં આવ્યા છે.

કોંગ્રેસે વચન આપ્યું છે કે, જો તે સત્તામાં આવશે તો ૧૮ થી ૬૦ વર્ષની વયની દરેક મહિલાને દર મહિને ૨૦૦૦ પિયા આપવામાં આવશે. ભાજપ આનાથી એક ડગલું આગળ વધ્યું. ભાજપે તેના 'સંકલ્પ પત્ર'માં વચન આપ્યું છે કે ચૂંટણી પછી 'લાડો લમી યોજના' રજૂ કરવામાં આવશે, જે અંતર્ગત દરેક મહિલાને દર મહિને ૨,૧૦૦ પિયા આપવામાં આવશે.

ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા અનુસાર, હરિયાણામાં અંદાજે ૯૬ લાખ મહિલા મતદાતાઓ છે. છેલ્લી બે વિધાનસભા ચૂંટણીના આંકડા દર્શાવે છે કે, હરિયાણામાં મહિલાઓની મતદાન ટકાવારી પુષો સમાન જ રહી છે. ૨૦૧૪માં ૭૬% મહિલા મતદારોએ મતદાન કયુ હતું અને ૨૦૧૯માં ૬૭% મહિલા મતદારોએ મતદાન કયુ હતું.
જો કે, તાજેતરના વર્ષેામાં ઘણા રાજય સરકારોએ મહિલાઓને લગતી કેટલીક યોજનાઓ શ કરી છે. આ સાથે તે તેને માસિક ભથ્થું પણ આપી રહી છે. ચાલો જાણીએ કે, કયા રાયમાં મહિલાઓને દર મહિને કેટલા પૈસા મળે છે.

મહારાષ્ટ્ર્ર દર મહિને ૧,૫૦૦
મહારાષ્ટ્ર્રમાં ગત મહિને જ સરકારે 'મુખ્યમંત્રી માઝી લાડકી બહિન યોજના'ની જાહેરાત કરી હતી. આ યોજના હેઠળ, ૨૧ થી ૬૫ વર્ષની વયની તે મહિલાઓને દર મહિને ૧,૫૦૦ પિયાની સહાય આપવામાં આવશે, જેની વાર્ષિક આવક ૨.૫ લાખ પિયાથી ઓછી હોય. આ યોજના હેઠળ રાયની એક કરોડ મહિલાઓને સામેલ કરવામાં આવશે.

છત્તીસગઢ : દર મહિને  ૧,૦૦૦
ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૪માં છત્તીસગઢના મુખ્યમંત્રી વિષ્ણુ દેવ સાઈએ 'મહતારી વંદન યોજના'ની જાહેરાત કરી હતી. આ યોજના ૧ માર્ચથી લાગુ કરવામાં આવી હતી. યોજના હેઠળ, મહિલાઓને ૧,૦૦૦ પિયાના ૧૨ હામાં વાર્ષિક ૧૨,૦૦૦ પિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવે છે. જો કે, તેનો લાભ માત્ર ગરીબ મહિલાઓને જ મળે છે.

મધ્યપ્રદેશ : દર મહિને  ૧,૨૫૦
માર્ચ ૨૦૨૩માં એમપી સરકારે 'મુખ્યમંત્રી લાડલી બહના યોજના' શ કરી હતી. આ યોજના હેઠળ, જે મહિલાઓની વાર્ષિક આવક ૨.૫ લાખ પિયાથી ઓછી હતી તેમને દર મહિને ૧,૦૦૦ રૂપિયાની સહાય આપવામાં આવતી હતી. ગત વર્ષે જ વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા તેમાં ૨૫૦ પિયાનો વધારો કરવામાં આવ્યો હતો. હવે અહીં દર મહિને ૧,૨૫૦ પિયાની સહાય આપવામાં આવે છે. મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવે આ યોજના હેઠળ આગળ જતાં ૩,૦૦૦ પિયા આપવાનું વચન આપ્યું છે.

પશ્ચિમ બંગાળ : દર મહિને  ૧,૨૦૦
ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૧માં વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીએ 'લમી ભંડાર યોજના' શ કરી હતી. આ યોજના હેઠળ ૨૫ થી ૬૦ વર્ષની વયની મહિલાઓને આર્થિક સહાય આપવામાં આવે છે. એસસી અને એસટી મહિલાઓને દર મહિને ૧,૨૦૦ પિયા મળે છે યારે અન્ય મહિલાઓને ૧,૦૦૦ પિયા મળે છે.

ઝારખડં : દર મહિને  ૧,૦૦૦
ઝારખંડમાં, 'મુખ્યમંત્રી મૈયા સન્માન યોજના' હેઠળ ૨૧ થી ૫૦ વર્ષની વયની મહિલાઓને દર મહિને ૧,૦૦૦ રૂપિયાની સહાય મળે છે. જો કે, આ મદદ માત્ર તે મહિલાઓ માટે જ ઉપલબ્ધ છે જેમની વાર્ષિક આવક ૩ લાખ પિયાથી ઓછી છે. આ યોજનાનો લાભ ૪૮ લાખ મહિલાઓને મળશે.

કર્ણાટક : દર મહિને  ૨,૦૦૦
૧૯ જુલાઈ ૨૦૨૩ના રોજ, સિદ્ધારમૈયા સરકારે 'ગૃહ લમી યોજના' શ કરી હતી. આ યોજના હેઠળ, પરિવારની મહિલા વડાને દર મહિને ૨,૦૦૦ પિયાની સહાય આપવામાં આવે છે.


તમિલનાડુ : દર મહિને  ૧,૨૦૦
મુખ્ય પ્રધાન એમ.કે. સ્ટાલિને સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૩માં 'કલૈગનાર મગલીર ઉરીમાઈ થિત્તમ યોજના' શ કરી હતી. આ અંતર્ગત ૨૧ વર્ષથી ઉપરની મહિલા વડાને દર મહિને ૧,૨૦૦ પિયાની સહાય મળે છે. જો કે, આ માટે કેટલીક શરતો છે. ઉદાહરણ તરીકે, પરિવારની વાર્ષિક આવક ૨.૫ લાખ પિયાથી ઓછી હોવી જોઈએ, જમીન ૧૦ એકરથી ઓછી હોવી જોઈએ અને એક વર્ષમાં વપરાયેલી વીજળી ૩,૬૦૦ યુનિટથી ઓછી હોવી જોઈએ.

હિમાચલ પ્રદેશ : દર મહિને  ૧,૫૦૦
આ વર્ષે માર્ચમાં મુખ્યમંત્રી સુખવિંદર સિંહ સુખુએ ૧૮ થી ૬૦ વર્ષની મહિલાઓને દર મહિને ૧,૫૦૦ પિયા આપવાની જાહેરાત કરી હતી. આ યોજના એપ્રિલ ૨૦૨૫ થી લાગુ કરવામાં આવશે.

શું યોજના બે રાજયોમાં અટવાયેલી છે?
આ વર્ષે માર્ચમાં દિલ્હી સરકારે 'મુખ્યમંત્રી મહિલા સન્માન રાશિ' નામની યોજના શ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ યોજના હેઠળ ૧૮ વર્ષથી વધુ ઉંમરની મહિલાઓને દર મહિને ૧૦૦૦ પિયાની સહાય મળશે. જો કે, આ યોજના હજુ અમલમાં આવી નથી. દિલ્હીના મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રી કૈલાશ ગેહલોતે આ યોજનાને લાગુ કરવા માટે કેબિનેટ નોટ બનાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. એકવાર કેબિનેટ નોટને વિભાગ તરફથી મંજૂરી મળી જાય, તે પછી તેને કેબિનેટમાં રજૂ કરવામાં આવશે અને પછી લેટનન્ટ ગવર્નરને મોકલવામાં આવશે. દિલ્હીની જેમ પંજાબમાં પણ આમ આદમી પાર્ટીએ ૨૦૨૨ની વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન મહિલાઓને દર મહિને ૧,૦૦૦ પિયા આપવાનું વચન આપ્યું હતું. જો કે, હજુ સુધી આ યોજના અમલમાં આવી નથી