સુપ્રીમ કોર્ટે દક્ષિણ આફ્રિકા અને નામીબિયાથી મધ્યપ્રદેશના કુનો નેશનલ પાર્કમાં બે મહિનાથી ઓછા સમયમાં ખસેડવામાં આવેલા ત્રણ ચિત્તાઓના મૃત્યુ અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી અને કેન્દ્રને રાજકારણથી ઉપર ઊઠીને તેમના સ્થળાંતર પર વિચાર કરવા જણાવ્યું હતું. રાજસ્થાન તરફ જસ્ટિસ બીઆર ગવઈ અને સંજય કરોલની ખંડપીઠે કહ્યું કે નિષ્ણાતોના અહેવાલો અને લેખો પરથી એવું જણાય છે કે આટલી મોટી સંખ્યામાં ચિત્તાઓ માટે કુનો નેશનલ પાર્ક પૂરતું નથી અને કેન્દ્ર સરકાર તેમને અન્ય અભયારણ્યમાં સ્થાનાંતરિત કરવાનું વિચારી શકે છે.

સર્વોચ્ચ અદાલતની બેન્ચે કહ્યું, "બે મહિનામાં ત્રણ ચિત્તાના મૃત્યુ ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે." મીડિયામાં નિષ્ણાતોના મંતવ્યો અને લેખો છે. એવું લાગે છે કે કુનોમાં ચિત્તાઓની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. આટલા બધા ચિત્તાઓ માટે પૂરતી જગ્યા નથી. તમે રાજસ્થાનમાં યોગ્ય જગ્યા કેમ નથી શોધતા? રાજસ્થાનમાં વિરોધ પક્ષનું શાસન હોવાથી તેનો અર્થ એ નથી કે તમે તેના પર વિચાર કરશો નહીં.'' કેન્દ્ર તરફથી હાજર રહેલા એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ ઐશ્વર્યા ભાટીએ જણાવ્યું હતું કે ટાસ્ક ફોર્સે 3 દીપડાના મોતના કારણો શોધી કાઢ્યા છે. તેમને અન્ય અભયારણ્યોમાં ખસેડવા સહિત તમામ સંભવિત પાસાઓની તપાસ કરી રહી છે.

આ વર્ષે 27 માર્ચે સાશા નામિબિયાની નામની માદા ચિતાનું કિડનીની બિમારીને કારણે મૃત્યુ થયું હતું, 23 એપ્રિલે ઉદય દક્ષિણ આફ્રિકાનું કાર્ડિયો-પલ્મોનરી ફેલ્યોરથી મૃત્યુ થયું હતું અને 9 મેના રોજ દક્ષાનું અવસાન થયું હતું. દક્ષિણ આફ્રિકાની અન્ય એક માદા ચિત્તાનું નામ હતું, સમાગમના પ્રયાસ દરમિયાન નર ચિત્તા સાથેની હિંસક લડાઈમાં મૃત્યુ પામ્યા. બેન્ચે કહ્યું હતું કે અહેવાલો પરથી એવું જણાય છે કે સમાગમને લઈને બે નર ચિત્તાઓ વચ્ચેની લડાઈ દરમિયાન ઘાયલ થતાં એક માદા ચિત્તાનું મૃત્યુ થયું હતું અને એકનું કિડની સંબંધિત બિમારીને કારણે મોત થયું હતું.

સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચે કહ્યું, 'અમને ખબર પડી કે કિડની સંબંધિત બિમારીના કારણે મૃત્યુ પામેલા ચિત્તાને ભારતમાં લાવવામાં આવે તે પહેલા તે સમસ્યાથી પીડાઈ રહી હતી. પ્રશ્ન એ છે કે માદા ચિત્તાને ભારત લાવવાની મંજૂરી કેવી રીતે આપવામાં આવી, જો તે પહેલેથી જ બીમાર હતી ? એએસજી ઐશ્વર્યા ભાટીએ કહ્યું કે તમામ મૃત્યુના પોસ્ટમોર્ટમ કરવામાં આવ્યા છે અને ટાસ્ક ફોર્સ આ બાબતની તપાસ કરી રહી છે. બેન્ચે કહ્યું, 'તમે વિદેશથી ચિત્તા લાવો છો, તે સારી વાત છે. પરંતુ તેમને સુરક્ષિત રાખવાની જરૂર છે. તેમને યોગ્ય આવાસ આપવાની જરૂર છે, તમે કુનો કરતાં વધુ યોગ્ય આવાસ કેમ નથી શોધતા? અમે સરકારને દોષી ઠેરવી રહ્યા નથી, પરંતુ મૃત્યુ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી રહ્યા છીએ.

ઐશ્વર્યા ભાટીએ કહ્યું કે એક ચિત્તાએ 4 બચ્ચાને જન્મ આપ્યો છે, જે દર્શાવે છે કે કુનોમાં તેનો સારી રીતે ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. સર્વોચ્ચ અદાલતની ગ્રીન બેન્ચનું નેતૃત્વ કરી રહેલા જસ્ટિસ બીઆર ગવઈએ જણાવ્યું હતું કે પર્યાવરણીય મુદ્દાઓ તેમની ખૂબ ચિંતા કરે છે અને તે તેમના હૃદયની નજીકનો વિષય છે. એએસજી ભાટીએ કહ્યું કે ચિત્તાઓના મૃત્યુ અસામાન્ય નથી, પરંતુ ટાસ્ક ફોર્સ સંપૂર્ણ તપાસ કરી રહી છે અને જો કોર્ટ ઇચ્છે તો સરકાર મૃત્યુની વિગતો આપતું વધારાનું સોગંદનામું દાખલ કરવા માંગે છે.

જસ્ટિસ ગવઈએ ભાટીને કહ્યું, 'આ મુદ્દામાં પાર્ટી-રાજનીતિ ન લાવો. તમામ ઉપલબ્ધ રહેઠાણોને ધ્યાનમાં લો, જે તેમના માટે યોગ્ય હોય. જો ચિત્તાઓને મહારાષ્ટ્રમાં લાવવામાં આવે તો મને આનંદ થશે.ભાટીએ કહ્યું કે મુકુન્દ્રા નેશનલ પાર્ક તૈયાર છે અને ટાસ્ક ફોર્સ તેમાંથી કેટલાકને મધ્યપ્રદેશના અન્ય રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનમાં શિફ્ટ કરવાનું પણ વિચારી રહી છે. ભારતમાં ચિત્તા નિષ્ણાતો નથી, કારણ કે 1947-48માં દેશમાંથી ચિત્તા લુપ્ત થઈ ગયા હતા. અમારા અધિકારીઓ દક્ષિણ આફ્રિકા થી  નામિબિયા ગયા અને ચિત્તા વ્યવસ્થાપન પર વિશેષ તાલીમ લીધી. એએસજી ભાટીએ કહ્યું કે, જો કોર્ટ ચિત્તા નિષ્ણાતોના અભિપ્રાય પર વિચાર કરી રહી છે, તો તેણે બધાને સાંભળવા જોઈએ અને એક કે બે નહીં કે જેઓ કોઈ ચોક્કસ પ્રકારનો અભિપ્રાય ધરાવે છે.

ખંડપીઠે સર્વોચ્ચ અદાલત દ્વારા રચિત નિષ્ણાત સમિતિને 15 દિવસમાં ચિત્તા પર નેશનલ ટાસ્ક ફોર્સને તેના સૂચન આપવા કહ્યું, જેથી તેના પર વિચાર કરી શકાય અને ઉનાળાના વેકેશન પછી આ મામલાને વધુ સુનાવણી માટે મુલતવી રાખવામાં આવે. નેશનલ ટાઈગર કન્ઝર્વેશન ઓથોરિટી (NTCA) માટે 28 જાન્યુઆરી, 2020 ના રોજના આદેશ દ્વારા આ અદાલત દ્વારા નિયુક્ત નિષ્ણાત સમિતિની માર્ગદર્શિકાને અનુસરવા માટે કોર્ટને નિર્દેશ માંગતી કેન્દ્ર દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીની સુનાવણી દરમિયાન સર્વોચ્ચ અદાલતનો નિર્દેશ આવ્યો હતો. અને સલાહ ચાલુ રાખવા માટે હવે જરૂરી અને ફરજિયાત નથી. 'પ્રોજેક્ટ ચિતા' હેઠળ, 17 સપ્ટેમ્બર, 2022 ના રોજ, 8 ચિત્તાઓને નામીબિયાથી ભારતમાં લાવવામાં આવ્યા હતા અને મધ્યપ્રદેશના કુનો નેશનલ પાર્કમાં ક્વોરેન્ટાઇન સુવિધામાં છોડી દેવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે 12 ચિત્તા - 7 નર અને 5 માદા - 18 ફેબ્રુઆરી, 2023 ના રોજ દક્ષિણ આફ્રિકાથી KNP માં સ્થાનાંતરિત કરવામાં આવી હતી.