આમ તો બાળપણથી જ આપણને મોટેરાઓએ શીખવાડયું  છે કે અભ્યાસ હંમેશા શાંત વાતાવરણમાં કરવો જોઈએ. આના કારણે ધ્યાન ભટકતું નથી અને કોઈ પણ વસ્તુ ખૂબ જ ઝડપથી યાદ રહે છે. પરંતુ આપણે એવા ઘણા લોકો જોયા છે જેઓ અભ્યાસ દરમિયાન હંમેશા સંગીત સાંભળતા હોય છે. તેમને જોઈને લાગે છે કે સંગીત ચાલતું હોય ત્યારે વ્યક્તિ અભ્યાસમાં કેવી રીતે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે. આવા લોકોનું માનવું છે કે જ્યાં સુધી સંગીતનો અવાજ તેમના કાનમાં ગુંજતો નથી ત્યાં સુધી તેમને ભણવામાં મન નથી થતું.

આટલું જ નહીં, તેનાથી તેમનું ધ્યાન બીજે ક્યાંય ભટકતું નથી. રસપ્રદ વાત એ છે કે આવા લોકો પરીક્ષામાં પણ સારું પ્રદર્શન કરે છે. પરંતુ શું આ અભ્યાસ કરવાની સાચી રીત છે? કન્ટેન્ટ મેકર રાજન સિંહે પોતાના ઈન્સ્ટાગ્રામ પર એક પોસ્ટ શેર કરી છે. આમાં તેણે જણાવ્યું છે કે અભ્યાસ દરમિયાન સંગીત સાંભળવું યોગ્ય છે કે નહીં.

નિષ્ણાતો કહે છે કે ભણતી વખતે ગીતો સાંભળવું ખોટું છે. તેનાથી તમારી યાદશક્તિ પર દબાણ આવી શકે છે. એવું લાગે છે કે બે ચેનલો એક જ આવર્તન પર કાર્યરત છે. અભ્યાસ અને સંગીત સંઘર્ષ પેદા કરે છે. આનાથી માત્ર અભ્યાસમાંથી ધ્યાન ભટકતું નથી પરંતુ કોઈપણ વિષયને યાદ રાખવામાં પણ મુશ્કેલી પડે છે.

કેડાબેમ્સ માઇન્ડ ટોકના ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટ નેહા પરાશરે જણાવ્યું હતું કે, “સંગીત સાંભળવાથી ફોકસ પર સકારાત્મક અને નકારાત્મક બંને અસરો થઈ શકે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે સંગીત મૂડ સુધારે છે. જો કે, તે એ બાબત સાથે સંમત થાય છે કે ખૂબ મોટેથી સંગીત વિચલિત કરી શકે છે, જે ખરાબ પ્રદર્શન તરફ દોરી જાય છે.

નિષ્ણાંતોના મતે જો તમે લિરિક્સ વિના ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટલ મ્યુઝિક સાંભળી રહ્યા હોવ તો તેનાથી  નુકસાન નહીં થાય. ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટલ મ્યુઝિક તણાવ ઘટાડે છે અને અભ્યાસ દરમિયાન એકાગ્રતા વધારે છે. આ ઘણીવાર મેગ્યાર્ટ અસર તરીકે ઓળખાય છે. તે તમારું ધ્યાન વિચલિત કર્યા વિના માનસિક સતર્કતા વધારે છે.

અજાણ્યા સંગીતને સાંભળવાથી ગણિત અને ભાષા સંબંધિત વિષયોનો અભ્યાસ કરવો મુશ્કેલ બની શકે છે. જ્યારે પરિચિત સંગીત અસ્વસ્થતા ઘટાડી શકે છે તેમજ પ્રદર્શન સુધારી શકે છે.

સંગીત સાંભળવાથી વ્યક્તિનો મૂડ સુધરે છે અને એકલતાની લાગણી પણ ઓછી થાય છે. પરંતુ તે એવા લોકોને વિચલિત કરી શકે છે જેમને કામમાં એકાગ્રતાની જરૂર હોય છે.

આ માટે ધીમા અને વાદ્ય સંગીત પસંદ કરો. મ્યુઝિક વોલ્યુમ ધીમું રાખો. સંગીત સાંભળો જેના વિશે તમને તીવ્ર લાગણીઓ નથી..