છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં એન્જિનિયરિંગ અભ્યાસક્રમોમાં છોકરીઓની સંખ્યામાં નોંધપાત્ર વધારો થયો ; પાંચ વર્ષમાં છોકરાઓની સરખામણીમાં છોકરીઓનો ગુણોત્તર ૯૦% સુધી પહોચ્યો

કેન્દ્રીય શિક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા ૨૦૨૧-૨૨ માટે તાજેતરમાં જ પ્રકાશિત થયેલ ઓલ ઈન્ડિયા સર્વે ઓન હાયર એજ્યુકેશન દ્વરા દર્શાવે છે કે ગુજરાતમાં વર્ષ ૨૦૨૧-૨૨માં અનુસ્નાતક (પીજી) અભ્યાસક્રમોમાં અંડરગ્રેજ્યુએટ (યુજી) છોકરીઓ અને યુજી અભ્યાસક્રમોમાં ૫.૯૨ લાખ છોકરીઓ માટે ૨૦% છોકરીઓનો ગુણોત્તર હતો, પીજી અભ્યાસક્રમોમાં ૧.૧૮ લાખ છોકરીઓએ પ્રવેશ મેળવ્યો હતો. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં છોકરીઓ માટે પીજીમાં નોંધણીનો આ સૌથી વધુ ગુણોત્તર છે. ૨૦૧૭-૧૮માં રેશિયો ૧૬% હતો.

સરખામણીમાં, છોકરાઓ માટેનો ગુણોત્તર સ્નાતક અભ્યાસક્રમોમાં ૭.૭૫ લાખ છોકરાઓની સામે ૧૨.૬% હતો એટલે કે ૯૭,૫૬૦એ પીજી ડિગ્રી પસંદ કરી. આમ, પીજી કક્ષાએ ૨૦૨૧-૨૨માં ગર્લ સ્ટુડન્ટ્સનો હિસ્સો ૫૫% હતો જ્યારે યુજી કોર્સમાં તેમનો હિસ્સો ૪૩% હતો. ડોક્ટરલ સ્ટડીઝ (પીએચડી) સ્તરે, ગર્લ સ્ટુડન્ટ્સની ભાગીદારી ફરી ૪૪% ઘટી ગઈ છે. સર્વેક્ષણના પરિણામોએ એ પણ દર્શાવ્યું છે કે ૨૦૧૭-૧૮ થી ૨૦૨૧-૨૨ સુધીના પાંચ વર્ષમાં છોકરાઓની સરખામણીમાં છોકરીઓનો ગુણોત્તર ૮૬% થી વધીને ૯૦% થયો છે.

પંડિત દીનદયાળ એનર્જી યુનિવર્સિટીના ડાયરેક્ટર જનરલ પ્રોફેસર એસ એસ મનોહરને જણાવ્યું હતું કે આ વલણ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં શૈક્ષણિક ક્ષેત્રે તમામ સ્તરે કન્યા વિદ્યાર્થીઓના સતત વધારા સાથે સુસંગત છે. છોકરીઓ માટે આરક્ષણ અને ફી માફી જેવી સરકારી પહેલો એમ બંને આનું કારણ હોઈ શકે છે, સાથે સાથે યુંવાતીઓનો ઉચ્ચ અભ્યાસમાં રસ વધ્યો છે. જ્યારે આર્ટ અને લિબરલ સ્ટડીઝના અભ્યાસક્રમોમાં કન્યા વિદ્યાર્થીઓનો હિસ્સો વધુ રહ્યો છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, એન્જિનિયરિંગ અભ્યાસક્રમોમાં છોકરીઓની સંખ્યામાં પણ ૪-૫% વધારો થયો છે.

ગુજરાત ટેક્નોલોજિકલ યુનિવર્સિટીના વાઇસ ચાન્સેલર પ્રોફેસર રાજુલ ગજ્જરે જણાવ્યું હતું કે, ડેટા એ પ્રકાશમાં જોઈ શકાય છે કે છોકરાઓ તેમના સ્નાતક થયા પછી નોકરી અથવા વ્યાવસાયિક અભ્યાસક્રમો પસંદ કરે છે. છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં, અમે વિદ્યાર્થીઓમાં છોકરીઓની સંખ્યામાં એકંદરે વધારો જોયો છે.

એક શિક્ષણવિદ્દે ઉમેર્યું હતું કે સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓમાં ઘણીવાર લાયકાત તરીકે સ્નાતકની ડિગ્રી હોય છે અને ઘણા તેની તૈયારી કરે છે, જ્યારે એન્જિનિયરિંગ જેવા ટેકનિકલ અભ્યાસક્રમોમાં સ્નાતક થયા પછી જ રોજગારીની આકર્ષક તકો હોય છે. આવા ક્ષેત્રોમાં, અમે યુજી થી પીજી સુધીની એકંદર સંખ્યામાં તીવ્ર ઘટાડો જોયે છે, તેમણે એ પણ સૂચવ્યું છે કે ગુજરાતમાં ૨૦૨૧-૨૨માં સૌથી વધુ ૧૬૨ કોલેજો ઉમેરવામાં આવી છે, ત્યારબાદ મહારાષ્ટ્રમાં ૧૪૪ અને રાજસ્થાનમાં ૧૩૭ કૉલેજ છે. ૧૬૨ માંથી ૧૪૭ અથવા ૯૧% ખાનગી કોલેજો હતી. સર્વે મુજબ, ૧૨.૪૭ લાખ વિદ્યાર્થીઓમાંથી ૫.૧૨ લાખ અથવા ૪૦% વિદ્યાર્થીઓ ખાનગી યુનિવર્સિટીઓ અને કોલેજોમાં અભ્યાસ કરતા હતા જ્યારે ૩.૧૪ લાખ અથવા ૨૫% વિદ્યાર્થીઓ સરકારી સંસ્થાઓમાં અભ્યાસ કરતા હતા.