ભારત ટૂંક સમયમાં જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા, અમેરિકા અને ફિલિપાઇન્સના જૂથ 'સ્ક્વાડ'માં જોડાઈ શકે છે. ફિલિપાઇન્સ સશસ્ત્ર દળોના વડા જનરલ રોમિયો એસ. બ્રોનરે આ અંગે સંકેત આપ્યો હતો. તેમણે કહ્યું છે કે 'દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર'માં ચીનના વર્ચસ્વને રોકવા માટે સ્ક્વોડનો વિસ્તાર કરવાની યોજના છે અને આ અંતર્ગત ભારત અને દક્ષિણ કોરિયાને તેમાં સામેલ કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે.ફિલિપાઇન્સના જનરલ બ્રોનર નવી દિલ્હીમાં આયોજિત 'રાયસીના ડાયલોગ'માં બોલી રહ્યા હતા. આ સમય દરમિયાન, તેમના જાપાની સમકક્ષ, ભારતીય નૌકાદળના વડા, યુએસ ઇન્ડો-પેસિફિક કમાન્ડના કમાન્ડર અને ઓસ્ટ્રેલિયાના સંયુક્ત કામગીરીના વડા તેમની સાથે સ્ટેજ પર હાજર હતા.અહી જણાવી દઈએ કે 'સ્ક્વાડ' એ ચાર દેશો વચ્ચેનું એક અનૌપચારિક લશ્કરી જોડાણ છે, જે લશ્કરી સહયોગ, ગુપ્ત માહિતી શેરિંગ અને સંયુક્ત કવાયતો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

ફિલિપાઇન્સને ભારતને 'સ્ક્વાડ'માં જોડાવા વિનંતી કરી છે, જે ઇન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ચીનના વધતા આક્રમણનો સામનો કરવા માટે એક ઉભરતા સંરક્ષણ જોડાણ છે. આ જોડાણમાં હાલમાં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, ઓસ્ટ્રેલિયા, જાપાન અને ફિલિપાઇન્સનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રસ્તાવ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં ચીન અને ફિલિપાઇન્સ વચ્ચે તણાવ ચરમસીમાએ છે. બ્રાઉડરે કહ્યુંકે "અમે જાપાન અને અમારા સાથી દેશો સાથે મળીને 'ટુકડી'નો વિસ્તાર કરવા માંગીએ છીએ જેથી ભારત અને સંભવતઃ દક્ષિણ કોરિયાનો સમાવેશ થાય.

'સ્ક્વાડ' એ ચાર દેશો વચ્ચેનું એક અનૌપચારિક લશ્કરી જોડાણ છે, જે લશ્કરી સહયોગ, ગુપ્ત માહિતી શેરિંગ અને સંયુક્ત કવાયતો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. ગયા વર્ષથી, આ દેશોના સંરક્ષણ દળોએ દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં ફિલિપાઇન્સના વિશિષ્ટ આર્થિક ક્ષેત્રમાં સંયુક્ત દરિયાઈ પ્રવૃત્તિઓ શરૂ કરી છે. જનરલ બ્રાઉનરે કહ્યું કે તેઓ ભારતના ચીફ ઓફ ડિફેન્સ સ્ટાફ જનરલ અનિલ ચૌહાણને મળશે, જે દરમિયાન તેઓ ભારતને 'સ્ક્વાડ'માં જોડાવા માટે ઔપચારિક રીતે પ્રસ્તાવ મૂકશે.

ચીનનું વર્ચસ્વ અને લશ્કરી વિસ્તરણ

નવી દિલ્હીમાં રાયસીના સંવાદ દરમિયાન જ્યારે સ્ક્વાડ દેશો - ભારત, અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને જાપાન - અને ફિલિપાઇન્સના ટોચના લશ્કરી અધિકારીઓ એક મંચ પર ભેગા થયા, ત્યારે ચીનની વધતી આક્રમકતા ચર્ચાનો મુખ્ય વિષય હતો. જનરલ બ્રોનરે કહ્યું કે ચીને દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં ત્રણ કૃત્રિમ ટાપુઓ બનાવીને પોતાની પકડ મજબૂત કરી છે. તેમણે કહ્યું, "ચીને મિસ્ચીફ રીફ પર 2.7 કિલોમીટર લાંબો રનવે બનાવ્યો છે, જ્યાં હવાઈ સંરક્ષણ અને મિસાઇલ સિસ્ટમ તૈનાત છે. આ સ્પષ્ટ સંકેત છે કે આગામી સમયમાં ચીન સમગ્ર દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર પર કબજો કરી શકે છે. ચીન લગભગ સમગ્ર દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર પર પોતાનો દાવો કરે છે, જેના કારણે તેનો ફિલિપાઇન્સ, વિયેતનામ, ઇન્ડોનેશિયા અને મલેશિયા જેવા દેશો સાથે સતત વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. 2016 માં એક આંતરરાષ્ટ્રીય મધ્યસ્થીના ચુકાદામાં ચીનના દાવાને ફગાવી દેવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ બેઇજિંગ તેને સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરે છે. દર વર્ષે આ પ્રદેશમાંથી $3 ટ્રિલિયનનો વેપાર થાય છે, જે તેને વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ બનાવે છે.

ભારત અને ફિલિપાઇન્સની લશ્કરી અને સંરક્ષણ ઉદ્યોગમાં ભાગીદારી

બ્રાઉડરે એમ પણ કહ્યું કે ભારત અને ફિલિપાઇન્સ પહેલાથી જ લશ્કરી અને સંરક્ષણ ઉદ્યોગમાં ભાગીદારી ધરાવે છે. ગયા વર્ષે એપ્રિલમાં, ભારતે બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલોનો પ્રથમ બેચ ફિલિપાઇન્સને સોંપ્યો હતો, જે બંને દેશો વચ્ચે વધતા સહયોગનું પ્રતીક છે. "આપણે આ ક્ષેત્રમાં શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવી શકીએ તે માટે ગુપ્ત માહિતીની આપ-લે અને સહયોગની જરૂર છે,

ભારતની દરિયાઈ વ્યૂહરચના અને તકેદારી

ચીન પાસે 370 યુદ્ધ જહાજો અને સબમરીન સાથે વિશ્વની સૌથી મોટી નૌકાદળ છે. વધુમાં, ચીન હવે હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં સાત થી આઠ નૌકાદળના જહાજોને કાયમી ધોરણે તૈનાત કરી રહ્યું છે. આમાં દ્વિ-હેતુક સંશોધન અથવા જાસૂસી જહાજોનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે દરિયાઈ માર્ગો, સબમરીન કામગીરી અને સમુદ્ર સંબંધિત માહિતી એકત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે.

શું ભારત 'સ્ક્વાડ'માં જોડાશે?

ફિલિપાઇન્સની વિનંતી પછી, હવે એ જોવાનું રસપ્રદ રહેશે કે શું ભારત ચીનના વધતા પ્રભાવને રોકવા માટે અમેરિકા, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે 'સ્ક્વોડ'માં જોડાવા તરફ પગલાં લે છે. હાલમાં, ભારત હિંદ મહાસાગરમાં તેની વ્યૂહાત્મક હાજરીને મજબૂત બનાવી રહ્યું છે અને ચીનની ગતિવિધિઓ પર નજર રાખી રહ્યું છે.