જમ્મુ-કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ દેશમાં પાકિસ્તાન સામે રોષ વધી રહ્યો છે. ભારત સરકારે તેના જવાબમાં અનેક પગલાં લીધાં છે. આમાં સિંધુ જળ સંધિને સ્થગિત કરવી, પાકિસ્તાની નાગરિકોને આપવામાં આવેલા વિઝા રદ કરવા, અટારી-વાઘા સરહદ દ્વારા વેપાર બંધ કરવા અને અન્ય ઘણા પગલાંનો સમાવેશ થાય છે. ભારતના પાકિસ્તાન સાથે મર્યાદિત રાજદ્વારી સંબંધો છે. આ સાથે, એવી શક્યતા વધી રહી છે કે ભારત પાકિસ્તાન સામે લશ્કરી વિકલ્પ પણ અપનાવી શકે છે. ભારતે સેનાને સતર્ક અને તૈયાર રહેવા જણાવ્યું છે. હવે પ્રશ્ન એ પણ થાય કે લશ્કરી કાર્યવાહી, યુદ્ધના કિસ્સામાં કયા દેશો ભારતની સાથે ઉભા રહેશે? 

22 એપ્રિલે જ્યારે આતંકવાદીઓએ જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં પ્રવાસીઓને નિશાન બનાવ્યા, ત્યારે વિશ્વભરના નેતાઓએ તેની નિંદા કરી. આમાં અમેરિકા, બ્રિટન, યુરોપિયન યુનિયન, ઇઝરાયલ, જર્મની, ઈરાન અને સાઉદી અરેબિયા સહિત વિશ્વના ઘણા દેશો અને મુસ્લિમ વર્લ્ડ લીગ જેવા સંગઠનોનો સમાવેશ થતો હતો. આ બધા દેશોએ ભારત સાથે એકતા દર્શાવી છે. 

આ હુમલો એવા સમયે થયો હતો જ્યારે અમેરિકાના ઉપરાષ્ટ્રપતિ જેડી વાન્સ ભારતની સત્તાવાર મુલાકાતે હતા. હુમલા પછી, વેન્સે પીએમ મોદી સાથે વાત કરી અને પહેલગામ હુમલાની નિંદા કરી અને ભારત સાથે એકતા દર્શાવી. હુમલા પછી, તેણે પોતાની સફર રદ કરવાને બદલે તેને ચાલુ રાખવાનું નક્કી કર્યું. આ દરમિયાન, રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું કે કાશ્મીરથી ખૂબ જ ચિંતાજનક સમાચાર આવ્યા છે. આતંકવાદ સામે અમેરિકા ભારતની સાથે મજબૂતીથી ઉભું છે. આ રીતે અમેરિકાએ બતાવ્યું કે તે ભારતની સાથે કેટલી મજબૂતીથી ઉભું છે.

પહેલગામ હુમલા પછી પણ ભારતની મુલાકાત ચાલુ રાખતા, યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિ જેડી વાન્સે આતંકના માસ્ટર્સને કડક સંદેશ આપ્યો હતો.

ભારતના બીજા એક વિશ્વાસુ સાથી, રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને પહેલગામ હુમલા પછી પીએમ નરેન્દ્ર મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને સંદેશ મોકલ્યો. તેમણે કહ્યું કે તેઓ ભારત સાથે છે. ઇઝરાયલી વડા પ્રધાને પણ ભારત સાથે એકતા દર્શાવી. ભારતની સંરક્ષણ જરૂરિયાતો પૂરી કરવામાં ઇઝરાયલની મોટી ભૂમિકા છે. તે ભારતને વિવિધ પ્રકારના સાધનો પૂરા પાડે છે. તેઓ આતંકવાદ સામેની લડાઈમાં ભારતને મજબૂત સમર્થન આપે છે.

પહેલગામ હુમલા પર અમેરિકા અને ચીનનું વલણ

પહેલગામ હુમલો એવા સમયે થયો જ્યારે અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા શરૂ કરાયેલા ટેરિફ યુદ્ધને કારણે એક નવો વિશ્વ ક્રમ આકાર લઈ રહ્યો છે. આતંકવાદ સામેની લડાઈમાં વિશ્વના મોટાભાગના દેશો ભારતની સાથે ઉભા હોય તેવું લાગે છે. આજકાલ, ચીન આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયમાં પાકિસ્તાનનો સૌથી મોટો શુભેચ્છક છે. તે હંમેશા તેની સાથે ઉભો રહેતો જોવા મળે છે. પરંતુ પહેલગામ હુમલા પછી ચીન દ્વારા આપવામાં આવેલ પ્રતિભાવ ઘણો ઉત્સાહજનક હતો. નવી દિલ્હી સ્થિત ચીની દૂતાવાસે પોતાના નિવેદનમાં કહ્યું કે તે પહેલગામમાં થયેલા હુમલાથી સ્તબ્ધ છે અને તેની નિંદા કરે છે. પીડિતો પ્રત્યે ઊંડી સંવેદના અને ઘાયલો અને શોકગ્રસ્ત પરિવારો પ્રત્યે હૃદયપૂર્વક સંવેદના. આતંકવાદના તમામ સ્વરૂપોનો વિરોધ કરો. 

ટ્રમ્પના ટેરિફ વોર બાદ બદલાતી વૈશ્વિક વ્યવસ્થા ચીનની પ્રતિક્રિયા પાછળનું કારણ છે. આ ટેરિફ યુદ્ધથી પરેશાન, ભારત અને ચીન આર્થિક સહયોગના નવા રસ્તાઓ શોધી રહ્યા છે. અહીં એ સમજવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે કે 2020 માં સરહદ પર તણાવ અને ગલવાન જેવી ઘટનાઓ છતાં, ભારત-ચીને વેપાર બંધ કર્યો ન હતો. ચીનનું હિત પાકિસ્તાન કરતાં ભારત સાથે વધુ જોડાયેલું છે કારણ કે પાકિસ્તાન પાસે ભારત જેટલું મોટું બજાર નથી. આવી સ્થિતિમાં, યુદ્ધની સ્થિતિમાં, ચીન કોઈપણ નિર્ણય લેતા પહેલા ચોક્કસપણે આ વાત ધ્યાનમાં રાખશે. તેમણે ભૂતકાળમાં પણ આ વાત કરી બતાવી છે. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના યુદ્ધોથી ચીને પોતાને દૂર રાખ્યું. 

છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં આંતરરાષ્ટ્રીય વિશ્વમાં ભારતનું સ્થાન ઘણું મજબૂત બન્યું છે. ભારતનો દરેક શબ્દ ધ્યાનથી સાંભળવામાં આવે છે. ભારત પાસે વિશ્વના દરેક નાના અને મોટા ચુનંદા ક્લબનું સભ્યપદ છે. દરમિયાન, પાકિસ્તાનની હાલત દિવસેને દિવસે ખરાબ થઈ રહી છે. આજે તેને નિષ્ફળ દેશની શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવી રહ્યું છે. તેની આર્થિક સ્થિતિ પણ ખરાબથી ખરાબ થતી જાય છે. તે સતત આંતરરાષ્ટ્રીય સમર્થન ગુમાવી રહ્યો છે. તેઓ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી અમેરિકા સાથે સંબંધો સુધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. પરંતુ અમેરિકા તેના પર કોઈ ધ્યાન આપી રહ્યું નથી. એબોટાબાદમાં ઓસામા બિન લાદેનની હત્યા બાદ આતંકવાદ સાથે તેના સંબંધો વધુ પ્રકાશમાં આવ્યા છે. આના કારણે આંતરરાષ્ટ્રીય વિશ્વમાં તેની સ્થિતિ નબળી પડી છે. 

આરબ વિશ્વમાં ભારતનું સ્થાન

નરેન્દ્ર મોદી સરકારના શાસનકાળમાં, ભારતે આરબ વિશ્વમાં પોતાની મજબૂત હાજરી નોંધાવી છે. સાઉદી અરેબિયા, યુએઈ, ઈરાન અને કતાર જેવા દેશો સાથે ભારતના સંબંધો ગાઢ બન્યા છે. જે દિવસે પહેલગામ હુમલો થયો તે દિવસે વડાપ્રધાન સાઉદી અરેબિયામાં હતા. તેમને ત્યાં હુમલાની જાણ કરવામાં આવી હતી. હુમલાની માહિતી મળ્યા પછી, સાઉદી અરેબિયાના ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાને હુમલાની નિંદા કરી. તેમણે ભારતને મદદની ખાતરી પણ આપી.