દેશમાં અંગદાનના મામલે મહિલાઓ આગળ છે. દર પાંચમાંથી ચાર અંગોનું દાન મહિલાઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. આવા દાન કરાયેલા પાંચમાંથી ચાર અંગોએ પુરુષોનો જીવ બચાવ્યો છે. આંકડાઓ અનુસાર, 1995 થી 2021 વચ્ચે દેશમાં 36,640 ટ્રાન્સપ્લાન્ટ થયા. તેમાંથી 29 હજાર અંગ મેળવનાર પુરૂષો હતા, જ્યારે માત્ર 6945 મહિલાઓએ અંગ ટ્રાન્સપ્લાન્ટનો લાભ લીધો હતો. આ રીતે ઓર્ગન ડોનેશનની બાબતમાં જીવંત દાતાઓમાં 80% મહિલાઓ અંગોનું દાન કરે છે


અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે મોટાભાગની મહિલાઓ સામાજિક-આર્થિક દબાણને કારણે અંગોનું દાન કરવાનું દબાણ ધરાવે છે. તેમને લાગે છે કે પુરૂષો જ ઘરનો રોટલો છે, જો તેઓ અંગોનું દાન કરે તો તેમને ઘરે બેસી રહેવું પડી શકે છે. મહિલાઓના અંગદાનનું કારણ આર્થિક નુકસાનથી બચવાનું છે. સ્ત્રીઓ માત્ર તેમના પતિને જ નહીં પરંતુ તેમના બાળકો અને ભાઈ-બહેનોને પણ અંગોનું દાન કરે છે


અંગદાનમાં આ મોટો તફાવત સામાજિક દબાણ અને આર્થિક અને નાણાકીય જવાબદારીઓ સાથે અંતર્ગત પ્રાથમિકતાઓને કારણે છે. જીવંત અંગોના દાનમાં મહિલાઓ આગળ છે એટલે કે જેઓ જીવતા અવયવોનું દાન કરે છે. નેશનલ ઓર્ગન ટ્રાન્સપ્લાન્ટ એન્ડ ટીશ્યુ ઓર્ગેનાઈઝેશનના ડાયરેક્ટર ડો.અનિલ કુમાર કહે છે કે મોટાભાગની મહિલાઓ જીવિત દાતા છે. જ્યારે મોટાભાગના પુરૂષ અંગો મૃત દાતાઓ દ્વારા દાન કરવામાં આવ્યા હતા એટલે કે તે પુરુષોના અંગો મૃત્યુ પછી દાન કરવામાં આવ્યા હતા.


એક્સપેરિમેન્ટલ એન્ડ ક્લિનિકલ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા સંશોધન મુજબ, 2019માં થયેલા કુલ અંગ પ્રત્યારોપણમાંથી 93% જીવંત દાતા હતા. આ જીવંત દાતાઓમાં 80% મહિલાઓ હતી. જ્યારે અંગો મેળવનારાઓમાં 80% પુરુષો હતા.પુણેના ડી.વાય. મેડિકલ કોલેજના ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કો-ઓર્ડિનેટર મયુરી બર્વે કહે છે કે હું આ ક્ષેત્રમાં 15 વર્ષથી છું, પરંતુ આજ સુધી મેં એક જ કેસ જોયો છે જેમાં કોઈ પુરુષે મહિલાને અંગ દાન કર્યું હોય. અન્ય તમામ કેસોમાં માત્ર મહિલાઓ જ અંગ દાતા હોવાનું જણાયું હતું. પરિવારને ઘરની જવાબદારીઓ અને આર્થિક નુકસાનથી બચાવવા માટે મહિલાઓ આવું કરે છે. માતાપિતા ખુશીથી તેમના બાળકો માટે અંગોનું દાન કરે છે. જ્યારે આ બંને ઉપલબ્ધ ન હોય ત્યારે પત્નીઓ આગળ આવે છે. ઘણીવાર, જો પુત્રી અપરિણીત હોય, તો તે દાતા બની જાય છે. પરંતુ જો પત્નીને અંગની જરૂર હોય, તો મોટા ભાગે તેને વેઇટિંગ લિસ્ટમાં મૂકવામાં આવશે. મયુરી કહે છે કે જો અંગ મેળવનાર કમાતો પુરૂષ હોય તો પત્ની કે માતા-પિતા અંગનું દાન કરવાની જવાબદારી અનુભવે છે. પરંતુ જો કોઈ મહિલાને અંગ મળે છે, અને જો અંગ તેને પરિવારના કોઈ સભ્ય દ્વારા આપવામાં આવ્યું હોય, તો તે દોષિત લાગે છે.