દહેજ ઉત્પીડનના કેસોમાં કાયદાનો દુરુપયોગ બંધ થાય તે જરૂરી, અદાલતો સાવચેત રહે: સુપ્રીમ કોર્ટ

  • December 11, 2024 04:51 PM 


પત્ની અને સાસરિયાઓ દ્વારા કથિત ઉત્પીડનને કારણેઆઈટી પ્રોફેશનલ આત્મહત્યા કરી છે.ત્યારે સુપ્રીમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે દહેજ ઉત્પીડનના કેસોમાં કાયદાનો દુરુપયોગ અટકાવવા અને પતિના સંબંધીઓને ફસાવવાની વૃત્તિને કારણે નિર્દોષ પરિવારના સભ્યોને બિનજરૂરી મુશ્કેલીમાંથી બચાવવા અદાલતોએ સાવચેત રહેવું જોઈએ. જસ્ટિસ બી.વી. નાગરથના અને જસ્ટિસ એન. કોટીશ્વર સિંહની ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે લગ્ન સંબંધી વિવાદમાંથી ઉદ્ભવતા ફોજદારી કેસમાં પરિવારના સભ્યોની સક્રિય સંડોવણી દર્શાવતા ચોક્કસ આરોપો વિના પરિવારના સભ્યોના નામનો ઉલ્લેખ શરૂઆતમાં જ પ્રતિબંધિત કરવો જોઈએ.

પતિના પરિવારના તમામ સભ્યોને ફસાવી દેવાની વૃત્તિ

સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચે કહ્યું, “ન્યાયિક અનુભવથી એ જાણીતી હકીકત છે કે વૈવાહિક વિવાદના કિસ્સામાં, પતિના પરિવારના તમામ સભ્યોને ફસાવી દેવાની વૃત્તિ ઘણી વાર હોય છે. નક્કર પુરાવા અથવા ચોક્કસ આરોપો વિના સામાન્ય અને વ્યાપક આરોપો ફોજદારી કાર્યવાહીનો આધાર બનાવી શકતા નથી.'' તેથી, સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે આવા કિસ્સાઓમાં અદાલતોએ કાનૂની જોગવાઈઓ અને કાનૂની પ્રક્રિયાના દુરુપયોગને અટકાવવો જોઈએ અને નિર્દોષ પરિવારના સભ્યોને સાવચેતી રાખવી જોઈએ બિનજરૂરી મુશ્કેલી ટાળવા માટે લેવામાં આવે છે.


સુપ્રીમ કોર્ટે તેલંગાણા હાઈકોર્ટના આદેશને રદ કરતી વખતે આ અવલોકન કર્યું હતું જેમાં મહિલા દ્વારા તેના પતિ, તેના માતા-પિતા અને અન્ય પરિવારના સભ્યો સામે દાખલ કરાયેલ દહેજ ઉત્પીડન કેસને રદ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. સર્વોચ્ચ અદાલતે જણાવ્યું હતું કે સુધારા દ્વારા ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) માં કલમ 498A નો સમાવેશ કરવાનો હેતુ મહિલા પર તેના પતિ અને તેના પરિવારના સભ્યો દ્વારા ક્રૂરતા અટકાવવાનો છે, જેથી રાજ્ય દ્વારા તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપ સુનિશ્ચિત કરી શકાય.

વૈવાહિક વિવાદોમાં નોંધપાત્ર વધારો


"જો કે, તાજેતરના વર્ષોમાં, દેશભરમાં વૈવાહિક વિવાદોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, તેમજ લગ્ન સંસ્થાની અંદર વિખવાદ અને તણાવમાં વધારો થયો છે, જેના પરિણામે ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 498A (પત્ની વિરુદ્ધ પતિ અથવા ત્યાં) પતિ અને તેના પરિવાર સામે પત્ની દ્વારા વ્યક્તિગત વેર રાખવા માટે તેના સંબંધીઓ દ્વારા ક્રૂરતા જેવી જોગવાઈઓનો દુરુપયોગ કરવાની વધતી જતી વૃત્તિ છે.'' કોર્ટે કહ્યું કે જો વૈવાહિક વિવાદો દરમિયાન અસ્પષ્ટ અને સામાન્ય આરોપોની તપાસ કરવામાં આવે તો, જો કરવામાં ન આવે તો કાયદેસર પત્ની અને તેના પરિવાર દ્વારા પ્રક્રિયાઓ અને દબાણની યુક્તિઓનો દુરુપયોગ થશે. તેમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, "અમે એક ક્ષણ માટે પણ એવું સૂચન નથી કરતા કે જે કોઈ પણ મહિલા આઈપીસીની કલમ 498A હેઠળ ક્રૂરતાનો સામનો કરે છે તેણે ચૂપ રહેવું જોઈએ અને પોતાને ફરિયાદ કરવા અથવા કોઈપણ ફોજદારી કાર્યવાહી શરૂ કરવાથી રોકવું જોઈએ."


ખંડપીઠે કહ્યું કે આવા કેસોને પ્રોત્સાહન ન આપવું જોઈએ. બેન્ચે કહ્યું કે કલમ 498Aનો સમાવેશ કરવાનો હેતુ મુખ્યત્વે એવી મહિલાઓની સુરક્ષા કરવાનો છે જેઓ દહેજ તરીકે કોઈપણ મિલકતની ગેરકાયદે માંગને કારણે સાસરિયાંના ઘરમાં ક્રૂરતાનો ભોગ બને છે. "જો કે, કેટલીકવાર તેનો દુરુપયોગ થાય છે, જેમ કે હાલના કેસમાં થયું છે," બેન્ચે એફઆઈઆરને રદ કરતા કહ્યું કે, પત્ની દ્વારા પતિ અને તેના પરિવારના સભ્યો સામે વ્યક્તિગત બદલો લેવાનું કારણ અને ફરિયાદ દાખલ કરવામાં આવી હતી.



લાઈક અને ફોલો કરો અમારું ફેસબુક પેજ FACEBOOK - AAJKAALDAILY


ફોલો કરો અમારું ઇન્સ્ટાગ્રામ INSTAGRAM - AAJKAALDAILY


સબસ્ક્રાઈબ કરો અમારી યૂ ટ્યૂબ ચેનલ YOUTUBE - AAJKAALDAILY


મહત્વના સમાચારો આપના મોબાઇલમા મેળવવા માટે જોડાઓ અમારા વોટ્સએપ ગ્રૂપમાં  99251 12230  

View News On Application