રક્ષાબંધનએ ભાઈ અને બહેન વચ્ચેના પ્રેમનો પ્રતિક તહેવાર છે. આ દિવસે યુવતીઓ અને મહિલાઓ તેમના ભાઈના હાથ પર રાખડી બાંધે છે અને તેમની સફળતા અને દીર્ઘાયુ માટે પ્રાર્થના કરે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે શ્રાવણ પૂર્ણિમા એટલે કે રક્ષાબંધન પર બીજા કોણે ભાઈ સાથે રાખડી કે રક્ષાસૂત્ર બાંધવું જોઈએ.

રક્ષાબંધન પર પ્રથમ રાખડી ભગવાનને બાંધવી જોઈએ. તેનાથી ભગવાન દરેક સંકટથી રક્ષણ આપે છે. ઘરના સ્ત્રી-પુરુષ બંને ભગવાનને રાખડી બાંધી શકે છે. ઘણા પરિવારોમાં શ્રાવણ પૂર્ણિમાના દિવસે ભગવાન કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપ લાડુ ગોપાલ સાથે રાખડી બાંધવામાં આવે છે.

જ્યારે દેવઘર અને ઉજ્જૈનમાં લોકો પહેલા ભગવાન શિવને રાખડી બાંધે છે અને પછી ઘરે રક્ષાબંધનનો તહેવાર ઉજવે છે. કેટલાક પરિવારોમાં  ભગવાન શ્રી રામ અને શ્રી કૃષ્ણને પ્રથમ રાખડી બાંધવામાં આવે છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે ભગવાન આપણા બધાનું રક્ષણ કરે છે. તેમના દ્વારા આપવામાં આવેલ હવા, જમીન, પાણી વગેરેને કારણે જીવન આગળ વધે છે. ભગવાનમાં પોતાની ભક્તિ અને શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરવા માટે વ્યક્તિએ તેને પોતાનો ભાઈ માનીને રાખડી બાંધવી જોઈએ.

ગુરુ અને શિક્ષક

વ્યક્તિના જીવનમાં ગુરુ અને શિક્ષકનું મહત્વનું સ્થાન હોય છે. ભગવાન જન્મ આપે તો ગુરુ માર્ગદર્શન આપે અને જીવનની સમજ આપે. સારા અને ખરાબ વચ્ચેનો તફાવત જણાવે છે. શિક્ષક વિના આપણે ન તો સારા કાર્યોને જાણી શકીએ છીએ કે ન તો ભગવાનને. તેથી, સમાજ પ્રત્યેના તેમના યોગદાનને ધ્યાનમાં રાખીને વ્યક્તિએ રાખડી બાંધીને તેમનો આભાર વ્યક્ત કરવો જોઈએ. આ દિવસે વ્યક્તિએ પોતાના શિક્ષકોને રક્ષા સૂત્ર બાંધવું જોઈએ.

સૈનિકો

આપણે શહીદ કે સ્વતંત્રતા દિવસ વગેરે પ્રસંગોએ જ સૈનિકોને યાદ કરીએ છીએ. પરંતુ આપણું રક્ષણ કરવા માટે તે પોતાના પરિવાર, સમાજ, મિત્રો અને આરામનું બલિદાન આપે છે અને પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકીને ઘરથી દૂર રહે છે. તેથી તેમને રાખડી બાંધીને સંબંધની અનુભૂતિ કરાવવી જોઈએ.

વૃક્ષો અને છોડ

વૃક્ષો અને છોડમાં પણ જીવન છે. આપણા દેશના વૈજ્ઞાનિકોએ સાબિત કર્યું હતું કે વૃક્ષો અને છોડ સંવેદનશીલ હોય છે. તેમાંથી મળતો ઓક્સિજન પૃથ્વી પરના જીવન માટે ખૂબ જ જરૂરી છે. તેથી હિન્દુ ધર્મમાં તમામ પ્રકારના વૃક્ષો અને છોડની પૂજા કરવાની જોગવાઈ છે. રક્ષાબંધન પર વ્યક્તિએ વૃક્ષો અને છોડને રાખડી બાંધીને કૃતજ્ઞતા વ્યક્ત કરવી જોઈએ.

જે ભાઈઓને બહેનો નથી

દરેક વ્યક્તિનો કોઈને કોઈ મિત્ર કે સંબંધી હોય છે. પરંતુ ઘણી વખત તેમાંથી ઘણાને કોઈ બહેન ન હોઈ  ત્યારે આવા લોકો નિરાશ થાય છે પરંતુ તેઓ કોઈને કહેતા નથી. આવી વ્યક્તિને ભાઈ તરીકે સ્વીકારીને રાખડી બાંધવી જોઈએ.

યજમાન સાથે રક્ષા સૂત્ર બાંધવું જોઈએ

યજમાન અને પાદરીનો ગાઢ પરસ્પર સંબંધ છે. જો યજમાન તેની દક્ષિણા સ્વરૂપે પૂજારીને મદદ કરે છે, તો પૂજારી તેના માર્ગદર્શન સાથે યજમાનને ભટકી જવાથી બચાવે છે અને તેમના કલ્યાણ અને ચિંતામુક્ત જીવન માટે પ્રાર્થના કરે છે.

સૌથી જૂની પરંપરા અનુસાર, રક્ષાબંધન પર પૂજારીઓ તેમના યજમાનને રાખડી બાંધતા હતા અને તેમની સુખાકારીની કામના કરતા હતા. તેથી આ પરંપરાને આગળ વધારવી જોઈએ.