દુનિયાના સૌથી મોટા રેઈન ફોરેસ્ટ એમેઝોનને લઈને એક અભ્યાસમાં મોટો ખુલાસો થયો છે. આ મુજબ છેલ્લા 4 દાયકામાં એમેઝોનના જંગલે જર્મની અને ફ્રાન્સના દેશો જેટલો વિસ્તાર ગુમાવ્યો છે. જેનું મુખ્ય કારણ વનનાબૂદી હોવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. એમેઝોનના જંગલો આપણને પૃથ્વી પર આબોહવા સંતુલન જાળવવામાં અને ગ્લોબલ વોર્મિંગ સામે લડવામાં મદદ કરે છે.

વિશ્વના 9 દેશોમાં ફેલાયેલા એમેઝોનના જંગલોને પૃથ્વીના ફેફસા કહેવામાં આવે છે. કારણ કે વિશ્વને જે કુલ ઓક્સિજન મળે છે તેના લગભગ 20 ટકા આપણે એમેઝોનના જંગલોમાંથી મેળવીએ છીએ. એમેઝોનના જંગલો પૃથ્વી પર હાજર કાર્બન ડાયોક્સાઇડને શોષી લે છે, જે આબોહવા પરિવર્તનના મુખ્ય પરિબળોમાંનું એક છે.

ખાણકામ અને કૃષિ માટે આડેધડ લોગીંગ

જારી કરાયેલા અહેવાલ મુજબ, એમેઝોનના જંગલે મુખ્યત્વે ખાણકામ અને કૃષિ હેતુઓ માટે વનનાબૂદીને કારણે તેનો 12.5 ટકા વિસ્તાર ગુમાવ્યો છે. સંશોધકોના મતે, આ નુકસાન 1985 અને 2023 વચ્ચે થયું હતું.

સંશોધકોએ કહ્યું છે કે તેઓએ ખાણકામ, કૃષિ અને પશુધન માટે એમેઝોન જંગલની જમીનના ઉપયોગમાં ચિંતાજનક વધારો નોંધ્યો છે, જેમાં તાત્કાલિક ફેરફારની જરૂર છે.

એમેઝોનનું 'રેનફોરેસ્ટ' 9 દેશોમાં ફેલાયેલું

એમેઝોન જંગલ બ્રાઝિલ, બોલિવિયા, પેરુ, એક્વાડોર, કોલંબિયા, વેનેઝુએલા, ગુયાના, સુરીનામ અને ફ્રેન્ચ ગુયાના સુધી વિસ્તરે છે. લગભગ 8 લાખ 80 હજાર ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું આ જંગલ પૃથ્વીનું સંતુલિત તાપમાન જાળવવામાં અને વાયુ પ્રદૂષણના સ્તરને ઘટાડવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે.

સંશોધકોના મતે, એમેઝોનના વનનાબૂદીને કારણે મોટી સંખ્યામાં ઇકોસિસ્ટમ્સ અદૃશ્ય થઈ ગઈ છે અને તેનું સ્થાન ગોચર જમીન, સોયાબીનના ખેતરો, અન્ય મોનોકલ્ચર્સના વિશાળ વિસ્તરણ દ્વારા લેવામાં આવ્યું છે અથવા સોનાની ખાણ માટેના ખાડાઓમાં ફેરવાઈ ગયું છે.

એમેઝોનના જંગલોનો નાશ એ એક મોટો ખતરો

આ અભ્યાસમાં ભાગ લેનાર પેરુવિયન સંસ્થા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ કોમન ગુડના સેન્ડ્રા રિયો કાસારેસ કહે છે કે જંગલો ગુમાવવાથી આપણે વાતાવરણમાં વધુ કાર્બનનું ઉત્સર્જન કરીએ છીએ અને તેનાથી આબોહવા અને વરસાદના ચક્રનું નિયમન કરતી સમગ્ર ઈકોસિસ્ટમમાં વિક્ષેપ પડે છે તાપમાનને સ્પષ્ટપણે અસર કરે છે.

તેમણે કહ્યું કે એમેઝોનના જંગલોમાંથી લાખો છોડના નાશનો સીધો સંબંધ દક્ષિણ આફ્રિકાના દેશોમાં દુષ્કાળની સ્થિતિ અને જંગલમાં લાગેલી આગ સાથે છે.

એમેઝોન નદીના સ્તરમાં પણ ઘટાડો થયો

વર્લ્ડ વેધર એટ્રિબ્યુશન નેટવર્ક ઓફ સાયન્સે રવિવારે જણાવ્યું હતું કે એમેઝોન અને પેન્ટાનાલ વેટલેન્ડ્સમાં આગનું જોખમ અને ગંભીરતા વાતાવરણમાં બદલાવને કારણે વધી રહી છે, જે વાતાવરણમાં વિશાળ માત્રામાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું ઉત્સર્જન કરી રહ્યું છે.

સંશોધકોના મતે, જ્યાં સુધી વિશ્વ અશ્મિભૂત ઇંધણને બાળવાનું ચાલુ રાખશે ત્યાં સુધી એમેઝોન અને પેન્ટાનાલ વેટલેન્ડ્સમાં આગ લાગવાનું જોખમ વધતું રહેશે. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં એમેઝોનના જંગલોમાંથી નીકળતી નદીઓના સ્તરમાં પણ ઘટાડો થયો છે. જેના કારણે તેના કિનારે આવેલા વિસ્તારોમાં રહેતા લગભગ 4 કરોડ 70 લાખ લોકોની આજીવિકા પર ખતરો વધી રહ્યો છે.