ભારતમાં ડિજિટલ પેમેન્ટ ફ્રોડના કેસોમાં ભારે વધારો થયો છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકે એક ડેટા જાહેર કર્યો છે, જે ખૂબ ચોંકાવનારો છે. રિઝર્વ બેંકના વાર્ષિક રિપોર્ટ અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં ઓનલાઈન પેમેન્ટ ફ્રોડના કેસમાં 5 ગણો વધારો થયો છે. ગત નાણાકીય વર્ષમાં સાયબર ફ્રોડ કરનારાઓએ 14.57 અબજ રૂપિયા એટલે કે 1457 કરોડ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી છે. તાજેતરના અહેવાલમાં ભારતમાં ઝડપથી વધી રહેલા સાયબર ફ્રોડ વિશે પણ વાત કરવામાં આવી છે.

UPI સેવા ભારતમાં 8 વર્ષ પહેલા એટલે કે 2016માં શરૂ કરવામાં આવી હતી. યુનિફાઇડ પેમેન્ટ સિસ્ટમની શરૂઆત પછી, ભારત ડિજિટલ પેમેન્ટનું પાવરહાઉસ બની ગયું. યુપીઆઈ દ્વારા, લોકો તેમના મોબાઇલ ફોનથી તરત જ પૈસાની લેવડદેવડ કરી શકે છે. આરબીઆઈના રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા બે વર્ષમાં UPI દ્વારા ચૂકવણીમાં 137 ટકાનો વધારો થયો છે. ભારતમાં UPI દ્વારા 200 ટ્રિલિયન રૂપિયાના વ્યવહારો થયા છે, જે પોતાનામાં એક રેકોર્ડ છે.

સસ્તા ઇન્ટરનેટના કારણે ડિજિટલ પેમેન્ટની સંખ્યામાં ઝડપથી વધારો થયો છે. ડિજિટલ પેમેન્ટની લોકપ્રિયતાને કારણે, કરોડો ભારતીયો સાયબર ક્રાઇમનું લક્ષ્ય રહે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, લોકોમાં નાણાકીય સમજણનો અભાવ અને ટેક્નોલોજીના ઉપયોગ વિશે યોગ્ય જાણકારીનો અભાવ પણ સાયબર ગુનેગારો માટે રસ્તો સરળ બનાવી રહ્યો છે. સરકાર અને રિઝર્વ બેંક લોકોને જાગૃત કરવા માટે વિવિધ ઝુંબેશ ચલાવી રહી હોવા છતાં સાયબર ક્રાઈમના કેસમાં ઘટાડો થઈ રહ્યો નથી.

સાયબર ગુનેગારો ખાસ કરીને એવા લોકોને ટાર્ગેટ કરે છે જેમને ટેક્નોલોજીનું વધારે જ્ઞાન નથી. આ લોકો સરળતાથી સાયબર ગુનેગારોની જાળમાં ફસાઈ જાય છે અને ઓનલાઈન સ્કેમનો શિકાર બને છે. ઓનલાઈન પેમેન્ટ કરતી વખતે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. 

ઓનલાઈન પેમેન્ટ કરતી વખતે, તમારું કાર્ડ, બેંક એકાઉન્ટ સહિતની અંગત માહિતી કોઈની સાથે શેર કરશો નહીં. તમારા ફોન પર મળેલ OTP (વન ટાઈમ પાસવર્ડ) અથવા સિક્રેટ કોડ કોઈની સાથે શેર કરશો નહીં. કોઈપણ અજાણ્યા નંબર પરથી આવતા કોલ અથવા મેસેજને અવગણો. ભૂલથી પણ ઈ-મેલ કે SMS દ્વારા આવતી કોઈપણ લિંક પર ક્લિક ન કરો.