શું તમે જાણો છો કે દેશની પ્રથમ ટીવી સિરિયલ ક્યારે બની હતી અને આ સિરિયલ કોણે બનાવી હતી? કહેવાય છે કે ડેઈલી સોપનો ખ્યાલ પશ્ચિમમાંથી ભારતમાં આવ્યો હતો. કેટલાક ઈટાલી અને કેટલાક સ્પેનને ક્રેડિટ આપે છે. પરંતુ, તે ગમે તે હોય, ભારતમાં ડેઈલી સોપ ખૂબ જ પસંદ કરવામાં આવે છે. ખાસ વાત એ છે કે દેશની પ્રથમ ટીવી સિરિયલ દેશના તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીની ભલામણ પર શરૂ કરવામાં આવી હતી. હવે તમે વિચારતા હશો કે વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધીના મનમાં આ વિચાર કેવી રીતે આવ્યો? 

દેશની પ્રથમ સિરિયલ 'હમ લોગ' હતી, જેની વાર્તા ઈન્દિરા ગાંધીના ચોથા કાર્યકાળથી શરૂ થાય છે. આ વાર્તા 1982ની છે. આ સમયગાળા દરમિયાન દેશના વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી હતા અને માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી વસંત સાઠે હતા. વડાપ્રધાન ઈન્દિરા ગાંધી ચોથી વખત વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારે તેમને સમજાયું કે કેટલાક સંવેદનશીલ મુદ્દાઓ પર સમાજના દરેક ખૂણા સુધી પહોંચવું જરૂરી છે. તે સમયે દૂરદર્શન જ એકમાત્ર માધ્યમ હતું જેના દ્વારા દેશના ખૂણે ખૂણે પહોંચી શકાયું હતું.

1981માં ઈન્દિરા ગાંધી એક સમિટમાં ભાગ લેવા માટે મેક્સિકો ગયા હતા અને અહીંથી જ તેમને સિરિયલો અને ડેઈલી સોપ્સના કોન્સેપ્ટ વિશે ખબર પડી હતી. પછી તેના મગજમાં ટીવી સિરિયલનો વિચાર આવ્યો. ઈન્દિરા ગાંધીએ આ માટે લેખક મનોહર શ્યામ જોશીનો સંપર્ક કર્યો અને તેમને દૂરદર્શન માટે સિરિયલ તૈયાર કરવાનું કામ સોંપ્યું. આ માટે ચાર લોકોની ટીમ બનાવવામાં આવી હતી, જેમાં ડિરેક્ટર સતીશ ગર્ગ અને સ્ક્રિપ્ટ રાઈટર પી કુમાર વાસુદેવ હતા. આ સિરિયલના સંબંધમાં એસએસ ગિલ મેક્સિકો ગયા હતા, જ્યારે તેઓ તપાસ કરીને પાછા ફર્યા ત્યારે તેઓ શોભા ડૉક્ટર નામના નિર્માતાને મળ્યા અને તેમને કુટુંબ નિયોજન પર એક શો બનાવવાનું કામ સોંપ્યું.

એસએસ ગીલે 25 સ્ક્રિપ્ટ રાઈટર અને પ્રોડ્યુસર સાથે મીટિંગ કરી અને ડેઈલી સોપ બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો અને આ રીતે 'હમ લોગ' બનાવવામાં આવી. તે ભારતની પ્રથમ સિરિયલ હતી અને તેનું પ્રસારણ જુલાઈ 1984માં શરૂ થયું હતું. હમ લોગ અઠવાડિયામાં 5 દિવસ પ્રસારિત થતી હતી. એક મધ્યમવર્ગીય પરિવારના રોજિંદા મુદ્દાઓને એક સામાન્ય ભારતીય પરિવાર સાથે જોડીને શ્રોતાઓ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સિરિયલનું મુખ્ય આકર્ષણ બોલિવૂડ સ્ટાર અશોક કુમાર હતા. 

જ્યારે 'હમ લોગ' આવ્યું ત્યારે ભારતમાં મોટાભાગના લોકો પાસે ટેલિવિઝન નહોતું. તેમ છતાં, આ સીરિયલ દર્શકો સુધી પહોંચી અને દિલ અને દિમાગ પર કબજો કરવામાં સફળ રહી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ સીરિયલની વ્યુઅરશિપ તેની ટોચ દરમિયાન ઘણી સારી હતી. દર્શકોની દ્રષ્ટિએ આ સિરિયલ પાછળથી આવેલા ઘણા પ્રતિષ્ઠિત શો કરતા આગળ હતી. જેમાં મહાભારતનો પણ સમાવેશ થાય છે.

આ સીરિયલમાં વિનોદ નાગપાલ, જયશ્રી અરોરા, સીમા પાહવા, રાજેશ પુરી, દિવ્યા સેઠ, લવલીન મિશ્રા, સુષ્મા સેઠ જેવા અન્ય કલાકારો જોવા મળ્યા હતા. જ્યારે હમ લોગ પ્રસારિત થયું, ત્યારે તેણે ભારતીય ટેલિવિઝન પર કબજો કર્યો. તેના રન દરમિયાન અશોક કુમાર અને દૂરદર્શનને વાચકો તરફથી લગભગ 40 લાખ પત્રો મળ્યા. આટલી લોકપ્રિયતા પછી જ્યારે દૂરદર્શને 1985માં શો બંધ કરવાનો નિર્ણય કર્યો તો દર્શકો ગુસ્સે થઈ ગયા. લોકોએ શો ચાલુ રાખવાની આશામાં ઘણો હોબાળો મચાવ્યો, પરંતુ આખરે 156 એપિસોડ પછી, 'હમ લોગ' 17 ડિસેમ્બર 1985ના રોજ બંધ થઈ ગયું.