કેન્યાના માઉન્ટ એલ્ગોન નેશનલ પાર્કમાં સ્થિત 'કિતુમ ગુફા' વિશ્વની સૌથી ઘાતક ગુફા તરીકે જાણીતી છે. તેની અંદર ઇબોલા અને મારબર્ગ જેવા કેટલાક ખૂબ જ ખતરનાક વાયરસ છે. નિષ્ણાતો હવે ચિંતિત છે કે મારબર્ગ વાયરસ આગામી મોટા પ્રકોપનું કારણ બની શકે છે, અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) એ તેના વિશે ચેતવણી જાહેર કરી છે.

મારબર્ગ એ રક્તસ્રાવ અને શરીરના કાર્યોમાં વિક્ષેપ દ્વારા ચિહ્નિત થયેલ રોગ છે. આ જીવલેણ બની શકે છે. તેનો મૃત્યુદર 88% સુધી છે.

મારબર્ગ વાયરસ કેવી રીતે ફેલાય છે?

આ વાયરસ ચેપગ્રસ્ત લોકોના પ્રવાહીના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. તેમણે ઉપયોગમાં લીધેલા ટુવાલ જેવી વસ્તુઓને સ્પર્શ કરવાથી પણ તે ફેલાય છે.

દર્દીઓમાં લક્ષણો દેખાય તે પહેલા વાયરસ સામાન્ય રીતે ઓછામાં ઓછા ત્રણ અઠવાડિયા સુધી નિષ્ક્રિય રહે છે. જો કે, પ્રારંભિક લક્ષણો ઘણીવાર મેલેરિયા અને ઇબોલા જેવા જ હોય ​​છે. અદ્યતન તબક્કામાં, તે શરીરના વિવિધ ભાગો જેમ કે આંખો, નાક અને પેઢાંમાંથી રક્તસ્રાવનું કારણ બની શકે છે. વાયરસ સામે કોઈ રસી નથી, તેથી ડોકટરો દવાઓ અને પ્રવાહી સાથે લક્ષણોની સારવાર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

1980 માં, કિતુમ ગુફાની શોધખોળ કરતી વખતે, નજીકની ખાંડની મિલમાં કામ કરતા ફ્રેન્ચ એન્જિનિયર ભૂલથી મારબર્ગ વાયરસના સંપર્કમાં આવ્યા હતા. નૈરોબીની હૉસ્પિટલમાં દાખલ કર્યા પછી તરત જ તેમનું અવસાન થયું.

ગુફાની અંદર મહત્વના ખારા ખનિજોએ માત્ર હાથીઓને જ નહીં પરંતુ પશ્ચિમ કેન્યાના ભેંસ, કાળિયાર, ચિત્તો અને હાયનાસ જેવા અન્ય પ્રાણીઓને પણ આકર્ષ્યા છે.

સંશોધકોના મતે, આનાથી કિતુમ એવા રોગો માટે એક હોટસ્પોટ બની ગયું છે જે પ્રાણીઓથી મનુષ્યોમાં ફેલાઈ શકે છે, જેને ઝૂનોટિક ચેપ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ગુફા, જે 600 ફૂટ ઊંડી છે અને તેને હાથીઓ દ્વારા સતત ખોદવામાં આવી છે અને વિસ્તૃત કરવામાં આવી છે, તેણે અજાણતામાં રોગ વહન કરતા ચામાચીડિયાને ઘર પૂરું પાડ્યું છે.