ચીનમાં એક નવો વાયરસ HMPV આવ્યો છે. અગાઉ, લગભગ 5 વર્ષ પહેલા વુહાનથી શરૂ થયેલા કોરોના વાયરસે સમગ્ર વિશ્વમાં હાહાકાર મચાવ્યો હતો. આ વાયરસે આખી દુનિયાને 'લોક' અને 'ડાઉન' કરી દીધી હતી. આ ફાટી નીકળવાના કારણે લગભગ ૧૧૦ બિલિયન લોકોના મોત થયા છે. આવી સ્થિતિમાં હવે સવાલ એ ઉઠે છે કે ખતરનાક વાયરસ માત્ર ચીનથી જ કેમ ફેલાય છે. આ પાછળના કારણો શું છે? ચીનમાંથી અત્યાર સુધીમાં કેટલા ખતરનાક વાયરસ ફેલાયા છે.

જ્યારે પણ ચીને આખી દુનિયાને 'સંકટ'માં મૂક્યું

એમાં કોઈ શંકા નથી કે વિશ્વના ઘણા ખતરનાક વાયરસ ચીનમાંથી ફેલાયા છે. ભલે તમને લાગતું હોય કે ચીનથી ફેલાતો સૌથી ખતરનાક રોગ કોરોના છે. પરંતુ તે એવું નથી. માહિતી મુજબ, ચીનમાંથી ઉદ્દભવેલી સૌથી વિનાશક રોગચાળો પ્લેગ અથવા બ્લેક ડેથ હતો જેણે આફ્રિકા, એશિયા અને યુરોપને 1346 થી 1353 સુધી તબાહી મચાવી હતી. આમાં 75 થી 200 મિલિયન લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હોવાનો અંદાજ છે.

છઠ્ઠી, 14મી અને 19મી સદીમાં વિશ્વને તબાહ કરનાર પ્લેગના મુખ્ય મોજા ચીનમાંથી ઉદ્ભવ્યા હતા. જ્યારે છેલ્લા 100 વર્ષની વાત કરીએ તો ચીનમાંથી 1918, 1957, 2002 અને 2019માં મહામારી ફેલાઈ હતી.

1957ની મહામારીની વાર્તા...

આ ઉપરાંત 1957-1959 વચ્ચે વિશ્વમાં ભયંકર આફત આવી હતી. આ રોગચાળાને 'એશિયન ફ્લૂ' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. કારણ કે તે ચીનથી આખી દુનિયામાં ફેલાઈ છે. આ રોગચાળો ફાટી નીકળ્યો તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે માત્ર 2 વર્ષમાં જ આ ફ્લૂના કારણે દુનિયાભરમાં લગભગ 20 લાખ લોકોના મોત થયા છે.

તે પહેલા 1918માં આપત્તિ આવી હતી

1918માં 'સ્પેનિશ ફ્લૂ' તરીકે ઓળખાતી મહામારી હતી. જો કે, આ રોગચાળો એવા સમયે આવ્યો જ્યારે વિશ્વમાં પ્રથમ વિશ્વ યુદ્ધની ચર્ચા ચાલી રહી હતી. આવી સ્થિતિમાં, તમામ સેન્સરશિપને કારણે, તે સ્પષ્ટ નથી કે આ રોગચાળો વિશ્વમાં કેવી રીતે ફેલાયો. પરંતુ ઘણા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે તેની ઉત્પત્તિ પણ ચીનમાં થઈ છે.

1918ની મહામારીને સદીની સૌથી ઘાતક મહામારી ગણાવવામાં આવી છે. આ રોગચાળાને કારણે, વિશ્વભરમાં 20 મિલિયનથી 50 મિલિયન લોકો મૃત્યુ પામ્યા. જો કે, કેટલાક અહેવાલો આ આંકડો 100 મિલિયનની નજીક દર્શાવે છે. યુએસ સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (CDC) અનુસાર, લગભગ 500 મિલિયન લોકો, એટલે કે તે સમયે વિશ્વની લગભગ 30% વસ્તી, આ રોગચાળા માટે સંવેદનશીલ હતા. એ જ રીતે, 2002માં ફેલાયેલી સાર્સ રોગચાળાએ પણ તબાહી મચાવી હતી અને તે ચીનથી પણ ફેલાઈ હતી.

છેવટે, વાયરસ ફક્ત ચીનથી જ કેમ ફેલાય છે?

વિશ્વના ઘણા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ચીનથી વાયરસના ફેલાવા પાછળનું કારણ તેની ગીચ વસ્તી છે, જે પ્રાણીઓની ઘણી પ્રજાતિઓ સાથે ખુલ્લા સંપર્કમાં છે. જ્યારે ત્યાં સ્વચ્છતાને લઈને પણ ઘણી સમસ્યા છે.

 ઇકોહેલ્થ એલાયન્સના પ્રમુખ ડૉ. પીટર દાસઝેકે એક ઇન્ટરવ્યુમાં દાવો કર્યો હતો કે દક્ષિણ મધ્ય ચીન વાયરસ માટે 'મિશ્રણ જહાજ' છે. નબળી સ્વચ્છતા અને બેદરકાર દેખરેખ સાથે મોટા પાયે પશુપાલન છે. તેમણે કહ્યું હતું કે ખેડૂતો વારંવાર તેમના પ્રાણીઓને 'ભીના બજારો'માં લાવે છે જ્યાં તેઓ તમામ પ્રકારના વિદેશી પ્રાણીઓના સંપર્કમાં આવી શકે છે.

ચીનના સાંસ્કૃતિક કારણો પણ જવાબદાર છે

માહિતી મુજબ ચીનમાં સાંસ્કૃતિક કારણો પણ ત્યાં વાયરસના ફેલાવા માટે જવાબદાર છે. હકીકતમાં, ચીનમાં તાજા માંસનો વપરાશ ઘણો વધારે છે. ચાઈનીઝ લોકો માને છે કે તાજું માંસ સ્થિર કરતાં વધુ સ્વાદિષ્ટ હોય છે. અહીં ખુલ્લામાં માંસ કાપવું સામાન્ય છે, જેના કારણે હંમેશા વાયરસ ફેલાવાનો ખતરો રહે છે.

ચીની લોકોની બીજી સામાન્ય આદત છે. અહીં, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ બીમાર પડે છે, ત્યારે મોટાભાગના લોકો પહેલા પરંપરાગત ચાઈનીઝ મેડિસિન (TCM) લે છે. જ્યાં લોકોને સારવારના નામે એક્યુપંક્ચર અથવા બિનઅસરકારક હર્બલ તેમજ પશુ ઉપચાર કહેવામાં આવે છે. આના કારણે વધુ પ્રાણીઓના મોત થાય છે અને લોકોમાં વાયરસ ફેલાવવાનું જોખમ પણ વધી જાય છે.

તે જ સમયે, ચીન તેની ખોટી માહિતી, ગુપ્તતા અને સેન્સરશિપ માટે પણ જાણીતું છે, જે નવા રોગોના ઉદભવ અને ફેલાવાની સંભાવના વધારે છે. આ કોરોના રોગચાળા દરમિયાન પણ જોવા મળ્યું હતું. ચીની વૈજ્ઞાનિકોના પ્રાણીઓ સાથેના પ્રયોગો હંમેશા પ્રશ્નના ઘેરામાં રહ્યા છે.

આ પણ એક કારણ છે...

કેટલાક નિષ્ણાતો દાવો કરે છે કે એશિયા અને આફ્રિકાના મોટા પાયે વસ્તી ગામડાઓમાંથી શહેરોમાં સ્થળાંતર થવાને કારણે પણ વાયરસ ફેલાય છે. સમગ્ર એશિયા અને પેસિફિકમાં ઝડપી શહેરીકરણ થઈ રહ્યું છે, જ્યાં વિશ્વના 60% લોકો પહેલેથી જ વસે છે. વિશ્વ બેંક અનુસાર, 21મી સદીના પ્રથમ દાયકા દરમિયાન પૂર્વ એશિયામાં અંદાજે 200 મિલિયન લોકો શહેરી વિસ્તારોમાં ગયા. આમાં ચીનમાં સૌથી મોટા પાયે સ્થળાંતર થયું હતું. આટલા મોટા પાયે લોકો એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવાના કારણે જંગલોનો નાશ થયો છે. આને કારણે ઇકોલોજી સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગઈ.

લેટેસ્ટ વાયરસ શું છે...

ચીનમાં ફેલાયેલા આ વાયરસનું નામ હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ અથવા એચએમપીવી છે. તેના લક્ષણો સામાન્ય શરદી જેવા જ છે. સામાન્ય કિસ્સાઓમાં તે ઉધરસ અથવા ઘરઘર, વહેતું નાક અથવા ગળામાં દુખાવોનું કારણ બને છે. નાના બાળકો અને વૃદ્ધોમાં HMPV ચેપ ગંભીર હોઈ શકે છે.