પૃથ્વીના ઉપરના સ્તરમાં 1,268 મીટરના સૌથી ઊંડો ખાડો જીવનની ઉત્પત્તિ વિશે વિશેષ સંકેત આપી શકે છે. વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમે દરિયાની અંદરના પર્વત એટલાન્ટિસ મેસિફ વિસ્તારમાં આ ઊંડો ખાડો ખોદ્યો હતો. કારણકે ઉત્તર એટલાન્ટિક મહાસાગરની મધ્યમાં સ્થિત આ વિસ્તારમાં પૃથ્વીનું આવરણ ખુલ્લું રહે છે.

અબજો વર્ષો પહેલા પૃથ્વી પર જીવનની ઉત્પત્તિની કડીઓ

વૈજ્ઞાનિકોએ આ છિદ્રમાંથી એક ખડકનો નમૂનો મેળવ્યો છે, જે અબજો વર્ષો પહેલા પૃથ્વી પર જીવનની ઉત્પત્તિ વિશે વિશેષ સંકેતો આપી શકે છે. પૃથ્વીના પોપડામાં અત્યાર સુધીનો સૌથી ઊંડો ખાડો ખોદતા પહેલા, વૈજ્ઞાનિકોએ શરૂઆતમાં એટલાન્ટિસ મેસિફ નામના પાણીની અંદરના પર્વતની નજીક સમુદ્રના તળમાં માત્ર 200 મીટર ઊંડે જવાનું આયોજન કર્યું હતું. આ યોજના ખૂબ મહત્વાકાંક્ષી માનવામાં આવે છે, કારણકે આવો પ્રયાસ અગાઉ ક્યારેય કરવામાં આવ્યો ન હતો.

સમુદ્રના ડ્રિલિંગમાંથી એક નવો રોક કોર પ્રગટ થયો

અહેવાલ મુજબ, આ મહાસાગર ડ્રિલિંગથી એક નવો રોક કોર બહાર આવ્યો છે. જે આપણા ગ્રહના સૌથી બહારના સ્તરોની ઉત્ક્રાંતિ સિવાય પૃથ્વી પર જીવનની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ તે જેવા પ્રશ્નો વિશે પણ વધુ માહિતી આપી શકે છે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે પૃથ્વી વિવિધ સ્તરોથી બનેલી છે. તેમાં ઘન બાહ્ય પડ, ઉપલા અને નીચલા આવરણ અને કોરનો સમાવેશ થાય છે. ધરતીકંપ અને અન્ય પ્રક્રિયાઓ જેમ કે જળ ચક્ર અને જ્વાળામુખી અને પર્વતોની રચના માટે પૃથ્વીનું ઉપરનું આવરણ જવાબદાર છે.

વૈજ્ઞાનિકોને હજુ મેન્ટલ કરતાં વધુ એક્સેસ નથી મળ્યું

હાલમાં, વૈજ્ઞાનિકોને આવરણ સુધી પણ વધુ પહોંચ મળી નથી. કાર્ડિફ યુનિવર્સિટીના જોહાન લિસેનબર્ગ કહે છે, "આજની તારીખમાં, અમારી પાસે માત્ર આવરણના ટુકડાઓ જ છે, પરંતુ એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જ્યાં સમુદ્રના તળ પર આવરણ ખુલ્લું હોય છે." એટલાન્ટિસ મેસિફ, સમુદ્રની નીચે ઊંડે સ્થિત છે, તે પણ એક વિસ્તાર છે જ્યાં તેના પડછાયાઓ ખુલ્લા છે. આ પર્વત પૃથ્વીના આવરણને અન્વેષણ કરવા અને પૃથ્વીના રસપ્રદ ઇતિહાસમાં ખોદવાનું સ્થળ બની ગયું છે.

એટલાન્ટિસ મેસિફ શું છે અને તે ક્યાં છે?

એટલાન્ટિસ મેસિફ મધ્ય-એટલાન્ટિક શ્રેણીના જ્વાળામુખી સક્રિય પ્રદેશની નજીક સ્થિત છે. અહીં જ્વાળામુખી એ આવરણના ભાગો સતત સપાટી પર આવતા અને પીગળવાનું પરિણામ છે. આ આવરણ પણ માઇક્રોબાયલ જીવનના વિકાસનું કારણ છે. જ્યારે દરિયાઈ પાણી આવરણમાં ઊંડા ઉતરે છે, ત્યારે ગરમ તાપમાન મિથેન જેવા રાસાયણિક સંયોજનો ઉત્પન્ન કરે છે. આ સંયોજનો હાઇડ્રોથર્મલ વેન્ટ્સ દ્વારા ઉપરની તરફ વધે છે અને માઇક્રોબાયલ જીવન માટે બળતણ તરીકે કાર્ય કરે છે.

દરિયાની અંદર ઊંડો ખાડો કેમ બનાવવામાં આવ્યો?

કેટલાક નિષ્ણાતો માને છે કે પૃથ્વી પર જીવનની શરૂઆત હાઇડ્રોથર્મલ વેન્ટ્સની નજીક સમુદ્રની ઊંડાઈમાં થઈ હતી. તેથી માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ્સ માને છે કે આ વિસ્તારોનો અભ્યાસ કરવાથી જીવનને જન્મ આપનારી પરિસ્થિતિઓ વિશે જાણવામાં મદદ મળી શકે છે. તેથી  ડ્રિલિંગ જહાજનો ઉપયોગ કરીને, JOIDES રીઝોલ્યુશન, લિસેનબર્ગ અને તેમની ટીમે મેન્ટલમાં 200 મીટર સુધી જવાની યોજના સાથે ડ્રિલિંગ શરૂ કર્યું.

"અમે સતત ખડકના લાંબા ભાગોને પુનઃપ્રાપ્ત કર્યા અને તેની સાથે વળગી રહેવાનું અને શક્ય તેટલું ઊંડાણમાં જવાનું નક્કી કર્યું," લીડ્સ યુનિવર્સિટીના એન્ડ્રુ મેકકેગે જણાવ્યું હતું, જેઓ વૈજ્ઞાનિકોની ટીમનો ભાગ હતા. તેઓ આવરણમાં 1,268 મીટરની ઊંડાઈ સુધી પહોંચવામાં સફળ થયા અને મેન્ટલના આ ભાગમાં મહત્વપૂર્ણ સંકેતો મળ્યા. પીગળેલા ખડકો દરિયાઈ જ્વાળામુખીને કેવી રીતે પોષણ આપે છે તે સમજવા માટે આ ગલન પ્રક્રિયાના ભાવિ પુનઃનિર્માણમાં મદદ કરી શકે છે.