મણિપુર ફરી સળગવા લાગ્યું છે. બે મહિનાની હંગામી શાંતિ બાદ પહેલી સપ્ટેમ્બરે જે પ્રકારનો જીવલેણ હુમલો થયો તે ચોંકાવનારો છે. આ હુમલામાં બે લોકોના મોત થયા હતા અને 10 લોકો ઘાયલ થયા હતા. જેમાં 12 વર્ષની બાળકી, બે પોલીસકર્મી અને એક મીડિયા પર્સનનો સમાવેશ થાય છે.

સૌથી ચોંકાવનારી વાત એ છે કે આ હુમલામાં ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે મેઇતેઇ અને કુકી સમુદાયો વચ્ચેની હિંસા પર કાબૂ મેળવવા માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ માત્ર રાજ્ય માટે જ નહીં પરંતુ દેશ માટે પણ ખૂબ જ ચિંતાનો વિષય છે. મણિપુરમાં ડ્રોન બોમ્બના ઉપયોગથી ભારતે શા માટે ચિંતા કરવી જોઈએ?

ડ્રોન આધુનિક યુદ્ધનું એક સસ્તું પરંતુ ઘાતક તત્વ બની ગયું છે, જેનો ઉપયોગ નાગોર્નો-કારાબાખ યુદ્ધ અને 2020 માં રશિયા-યુક્રેન સંઘર્ષ જેવા સંઘર્ષોમાં જોવા મળે છે. ભારતના મણિપુરમાં તેનો ઉપયોગ ચિંતાજનક વધારો દર્શાવે છે. તેની મદદથી હુમલાખોરો પરંપરાગત હથિયારોનો ઉપયોગ કરવાને બદલે દૂરથી હુમલો કરી શકે છે. જો આમ થવાનું શરૂ થાય તો હુમલો ક્યારે અને ક્યાં થશે તેની ન તો આગાહી કરી શકાય છે અને ન તો તેને રોકી શકાય છે. હુમલામાં ડ્રોનનો ઉપયોગ લક્ષ્યાંકિત હત્યામાં વધારો કરી શકે છે અને કોઈપણ વિસ્તારને અસ્થિર કરી શકે છે. એવી આશંકા છે કે આ હુમલા મોટા પાયે હિંસા ભડકાવી શકે છે.

હુમલા કોણે કર્યા?

મણિપુર પોલીસે ડ્રોન હુમલા માટે 'કથિત કુકી આતંકવાદીઓ'ને જવાબદાર ઠેરવ્યા છે. રાજ્ય પોલીસ અને ગૃહ વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર  આ હુમલો 'શંકાસ્પદ કુકી આતંકવાદીઓ' દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. જેમણે કથિત રીતે રોકેટ-સંચાલિત ગ્રેનેડ અને અન્ય વિસ્ફોટકો લોન્ચ કરવા માટે ડ્રોનનો ઉપયોગ કર્યો હતો. જવાબમાં મણિપુર રાજ્ય અને કેન્દ્રીય દળોએ આતંકવાદીઓને ખતમ કરવા અને વધુ હિંસા અટકાવવા માટે તેમની કામગીરી વધુ તીવ્ર બનાવી છે. રાજ્ય સરકારે લોકોને શાંત રહેવાની અપીલ કરી છે અને ખાતરી આપી છે કે ગુનેગારોને ઓળખવા અને મારવા માટે સર્ચ ઓપરેશન ચાલી રહ્યું છે.

ડ્રોન હુમલાનો ભારત માટે શું અર્થ છે?

ઘરેલું સંઘર્ષોમાં ડ્રોન યુદ્ધની રજૂઆત એક ખતરનાક દાખલો સેટ કરી શકે છે, જે વધુ આધુનિક અને શોધવામાં મુશ્કેલ હુમલાઓ તરફ દોરી જાય છે. કાયદા અમલીકરણ અને સુરક્ષા એજન્સીઓ માટે આ એક મહત્વપૂર્ણ પડકાર છે. જેમણે હવે ડ્રોનના જોખમનો સામનો કરવા માટે પોતાને તૈયાર કરવાની જરૂર છે. વધુમાં ડ્રોનનો ઉપયોગ ભારતની અંદર અન્ય આતંકવાદી જૂથોને ઉત્તેજન આપી શકે છે, જે સંભવિત રીતે અન્ય મુશ્કેલીગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં પણ સમાન યુક્તિઓ અપનાવવામાં આવે છે. મણિપુરમાં વધતા તણાવથી રાજ્યના કેન્દ્ર સરકાર સાથેના સંબંધોમાં પણ તણાવ આવી શકે છે.  કારણકે વધુ મજબૂત હસ્તક્ષેપ અને સંઘર્ષ નિરાકરણની વ્યૂહરચનાઓની માંગ વધી રહી છે.