જીએસટી અમલીકરણ સાથેના પ્રારંભિક પડકારોને પાર કયર્િ પછી, વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં સુધારો કરવા, નવા કરદાતાઓને આકર્ષવા, રિટર્ન ફાઇલ કરવાની પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવા અને ટેક્સ લક્ષ્યાંકોને પૂર્ણ કરવાના નવા પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. જો કે, રાજ્ય અને દેશ માટે મોટાપાયે કરચોરી એક પ્રચંડ પડકાર સાબિત થઈ રહ્યો છે.

જીએસટી લાગુ થયાના લગભગ સાત વર્ષ પછી, ગુજરાતમાં બોગસ બિલિંગ ટર્નઓવરમાં રૂ. 94,761 કરોડનું આશ્ચર્યજનક પ્રમાણ જોવા મળ્યું છે, જેના કારણે રૂ. 11,613 કરોડની કરચોરી કરાઇ હોવાના અહેવાલ છે. નાણાકીય વર્ષ 2017-18 થી નાણાકીય વર્ષ 2024-25 સુધીના રાજ્યના વ્યાપારી કર વિભાગના ડેટા, આ ચિંતાજનક વલણને દશર્વિે છે. એસ જીએસટી અધિકારીઓએ કરચોરીના મોટા કૌભાંડો પાછળના મુખ્ય સૂત્રધારો સહિત 113 વ્યક્તિઓની ધરપકડ કરી છે.
ગુજરાતમાં બોગસ બિલિંગ દ્વારા કરચોરીમાં 11,613 કરોડનું નુકસાન થયું, નિયમોમાં અસંખ્ય ફેરફાર હોવા છતાં, નકલી બિલિંગ કૌભાંડો યથાવત છે, જેના કારણે સરકારી તિજોરીને નોંધપાત્ર નુકસાન થાય છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, વિભાગ દ્વારા ચોરી કરાયેલી રકમમાંથી માત્ર 5%, આશરે રૂ. 550 કરોડની વસૂલાત કરવામાં આવી છે. એકલા નાણાકીય વર્ષ 2024માં, બોગસ બિલિંગના 2,729 કેસો નોંધાયા હતા, જેમાં ટેક્સને છટકાવવા માટે નકલી જીએસટી નોંધણીઓ સામેલ હતી. આવા કેસની સંખ્યામાં 50%નો વધારો થયો છે. એસજીએસટીના અધિકારીઓએ અહેવાલ આપ્યો હતો કે વર્ષ દરમિયાન રૂ. 3,730 કરોડની કરચોરી કરવા માટે રૂ. 22,680 કરોડ નકલી બિલિંગ વ્યવહારો કરવામાં આવ્યા હતા. માત્ર એક વર્ષમાં કરચોરીમાં 30%નો વધારો થયો છે.

રાજ્યવ્યાપી અભિયાનમાં, રાજ્ય અને કેન્દ્રીય જીએસટી વિભાગો નકલી બિલિંગને રોકવા માટે સ્કેમર્સ પર કાર્યવાહી કરી રહ્યા છે. ગુજરાતે નવા જીએસટીઇન માટે બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનની આવશ્યકતા માટે એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ પણ અમલમાં મૂક્યો છે, જે ઇશ્યુ કરતી વખતે ભૌતિક ચકાસણી ન હોવાના નિણર્યિક મુદ્દાને સંબોધિત કરે છે. આ કંપલસરી બાયોમેટ્રિક વેરિફિકેશનને કારણે ગુજરાતમાં નવી નોંધણી અરજીઓમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો છે. એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, અહીંના એસજીએસટીવિભાગ દ્વારા પ્રસ્તાવિત સંખ્યાબંધ ફેરફારો હવે રાષ્ટ્રીય સ્તરે સ્વીકારવામાં આવ્યા છે અને સમાન મુદ્દાઓનો સામનો કરી રહેલા અન્ય રાજ્યોમાં અમલ કરવામાં આવી રહ્યા છે. એસજીએસટી વિભાગ ગેરકાયદે રીતે મેળવેલી નોંધણીઓને શોધવા અને વધુ છેતરપિંડી અટકાવવા માટે મોટા ડેટા એનાલિટિક્સનો પણ ઉપયોગ કરી રહ્યું છે.