સમગ્ર વિશ્વમાં ચાલી રહેલા ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ વચ્ચે, કેટલીક કેન્દ્રીય બેંકોએ સોનાની ખરીદીમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે. હાલની પરિસ્થિતિ વચ્ચે તમામ દેશોની સેન્ટ્રલ બેંકો તેમના તિજોરીમાં સોનાની રકમ વધારવાની દોડમાં છે. આ મામલે આરબીઆઈ એપ્રિલ-જૂન 2024માં સંયુક્ત રીતે પ્રથમ સ્થાને પહોંચી ગઈ છે.

છેવટે, આ ખરીદીઓ કેટલી થઈ રહી છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે આ બેંકોએ આ વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં 483 ટન સોનું ખરીદ્યું છે, જે એક નવો રેકોર્ડ છે. જાન્યુઆરીથી જૂન દરમિયાન, આ બેંકોએ 2023ના પ્રથમ છ મહિનામાં 460 ટન સોનાની સરખામણીમાં 5 ટકા વધુ સોનું ખરીદ્યું છે.

RBIએ સૌથી વધુ સોનું ખરીદ્યું !

જો આ વર્ષના પહેલા બે ક્વાર્ટરની વાત કરીએ તો 2024ના બીજા ક્વાર્ટરમાં એટલે કે એપ્રિલ-જૂન દરમિયાન વિશ્વભરની સેન્ટ્રલ બેંકોએ 183 ટન સોનું ખરીદ્યું હતું, જે એપ્રિલ-જૂન કરતાં છ ટકા વધુ છે. જો કે, આ આંકડો આ વર્ષના પ્રથમ ક્વાર્ટર કરતા 39 ઓછો છે. સેન્ટ્રલ બેંકોએ જાન્યુઆરી-માર્ચ ક્વાર્ટરમાં 300 ટન સોનાની ખરીદી કરી હતી.

વર્ષના બીજા ક્વાર્ટરમાં સૌથી વધુ સોનું ખરીદવામાં કયા દેશોની સેન્ટ્રલ બેંકો આગળ હતી. માહિતી અનુસાર, નેશનલ બેન્ક ઓફ પોલેન્ડ અને રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા સંયુક્ત રીતે 19-19 ટન સોનું ખરીદીને પ્રથમ ક્રમે છે.

તુર્કીની સેન્ટ્રલ બેંક 15 ટન સોનું ખરીદીને ત્રીજા ક્રમે છે અને તેણે વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં 45 ટન સોનું ખરીદ્યું છે. જોર્ડન, કતાર, રશિયા, ઉઝબેકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, ઈરાક અને ચેક રિપબ્લિકની સેન્ટ્રલ બેંકોએ પણ બીજા ક્વાર્ટરમાં ઘણું સોનું ખરીદ્યું હતું. ત્યારે ચીનની સેન્ટ્રલ બેંકે સોનાની ખરીદીમાં ઘટાડો કર્યો છે.

કિંમતો પર સોનાની ખરીદીની અસર

સેન્ટ્રલ બેંકો દ્વારા આ જંગી ખરીદીની સાથે અન્ય ઘણા કારણોસર સોનાના બજાર પર મોટી અસર જોવા મળી રહી છે. સોનાના બજારને અસર કરતા કારણોમાં અમેરિકન ચલણ એટલે કે ડોલર, ફુગાવો અને સોનાના દાગીનાની માંગનો સમાવેશ થાય છે. આ વર્ષે સોનાના ભાવમાં વધારો થવાનું કારણ કેન્દ્રીય બેંકો દ્વારા સોનાની મોટા પાયે ખરીદી પણ છે. સોનાની ખાણકામ કરતી કંપનીઓના ઉત્પાદનને અસર થવાના કારણે સોનાના ભાવ પર પણ અસર થાય છે. સોનાના ઉત્પાદક દેશોમાં ચીન, ઓસ્ટ્રેલિયા, રશિયા, કેનેડા અને અમેરિકાનો સમાવેશ થાય છે.