હાલમાં દેશમાં એક સાથે 7 રોગોનો ખતરો છે. આમાંના મોટાભાગના રોગો વાયરસના કારણે થાય છે. આ વાયરસ ડેન્ગ્યુ, ચિકનગુનિયા, મંકીપોક્સ, નિપાહ, ચાંદીપુરા અને સ્વાઈન ફ્લૂ છે. મેલેરિયાના કેસ પણ વધી રહ્યા છે. એક સાથે આટલા બધા રોગોના કેસ નોંધાયા હોય તેવું ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. આરોગ્ય મંત્રાલયે તમામ રાજ્ય સરકારોને તેમની સાથે વ્યવહાર કરવા માટે તમામ જરૂરી પગલાં લેવા જણાવ્યું છે. રાજ્યો આ રોગોના ફેલાવાને રોકવા માટે જરૂરી પગલાં લઈ રહ્યા છે. ચેપગ્રસ્ત દર્દીઓના સંપર્કમાં આવેલા દર્દીઓને ટ્રેસ કરવાથી લઈને ટેસ્ટિંગ સુધી રોગો વિશે જાગૃતિ ફેલાવામાં આવે છે.

આ સમયે સૌથી મોટો ખતરો મચ્છરોથી થતા રોગોનો છે. સમગ્ર દેશમાં મચ્છરજન્ય રોગો ડેન્ગ્યુ, ચિકનગુનિયા અને મેલેરિયાના કેસ વધી રહ્યા છે. દિલ્હી NCR થી લઈને દક્ષિણ ભારતમાં આ રોગોના કેસ વધી રહ્યા છે. આ વર્ષે રાજધાની દિલ્હીમાં ડેન્ગ્યુના કારણે બે લોકોના મોત થયા છે. દિલ્હીને અડીને આવેલા વિસ્તારોમાં ડેન્ગ્યુના કેસ વધી રહ્યા છે. તેવી જ રીતે મેલેરિયાના કેસોમાં પણ વધારો થઈ રહ્યો છે. દિલ્હીને નજીક આવેલા હરિયાણામાં છેલ્લા ચાર વર્ષમાં મેલેરિયાના સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા છે.

આ જૂના વાયરસ ફરી સક્રિય થઈ રહ્યા છે

નિપાહ

દેશમાં કેટલાક જૂના વાયરસ ફરી સક્રિય થઈ રહ્યા છે. તાજેતરમાં કેરળમાં નિપાહ વાયરસના કારણે એક દર્દીનું મોત થયું છે. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં કેરળમાં નિપાહ વાયરસના કારણે બે દર્દીઓના મોત થયા છે. નિપાહ એ ડુક્કર અને ચામાચીડિયા દ્વારા ફેલાતો રોગ છે. શરૂઆતમાં તેના લક્ષણો ફ્લૂ જેવા હોય છે, પરંતુ જો તેને યોગ્ય સમયે કાબૂમાં લેવામાં ન આવે તો તે મગજ પર પણ અસર કરે છે. આ સ્થિતિમાં તે જીવલેણ બની જાય છે. કેરળમાં નિપાહ વાયરસ આવ્યા બાદ અન્ય રાજ્યોમાં પણ તેનો ફેલાવો વધવાનો ખતરો છે.

મંકીપોક્સ

ભારતમાં મંકીપોક્સનો એક ચેપગ્રસ્ત દર્દી મળી આવ્યો છે, પરંતુ આ વાયરસના કેસ વધવાનો ભય છે. મંકીપોક્સને લઈને સરકાર એલર્ટ પર છે. મંકીપોક્સ વાયરસ વાંદરાઓથી માણસોમાં ફેલાય છે. દક્ષિણ આફ્રિકામાં આ વર્ષે મંકીપોક્સના સૌથી વધુ કેસ નોંધાયા છે. તાજેતરમાં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ પણ મંકીપોક્સને જાહેર આરોગ્ય કટોકટી તરીકે જાહેર કર્યું હતું.

સ્વાઈન ફ્લૂ

દિલ્હી-એનસીઆર અને આસપાસના વિસ્તારોમાં પણ સ્વાઈન ફ્લૂ વાયરસના કેસ વધી રહ્યા છે. આ વાયરસ પ્રાણીઓમાંથી માણસોમાં ફેલાય છે. તેના લક્ષણો પણ ફ્લૂ જેવા હોય છે, પરંતુ પછીથી તે ખતરનાક બની જાય છે. વરસાદની સિઝનમાં પણ સ્વાઈન ફ્લૂના કેસ જોવા મળે છે. આ રોગ કોઈપણ ઉંમરની વ્યક્તિને થઈ શકે છે.

ચાંદીપુરા વાયરસ

થોડા મહિના પહેલા ગુજરાતમાંથી શરૂ થયેલા ચાંદીપુરા વાયરસના કેસો દેશના અન્ય ઘણા રાજ્યોમાં પણ જોવા મળ્યા હતા. જો કે હવે આ વાયરસના કેસ ઓછા થવા લગ્યા છે. પરંતુ ખતરો હજુ પણ યથાવત છે. ચાંદીપુરા વાયરસ મગજ પર પણ અસર કરે છે. આ તાવના વધુ કેસો બાળકોમાં જોવા મળે છે. આ વર્ષે ચાંદીપુરામાં 20થી વધુ બાળકોના મોત થયા છે.

આ રોગોના કેસ કેમ વધી રહ્યા છે?

હેલ્થ એક્સપર્ટ કહે છે કે વરસાદની સિઝનમાં અનેક પ્રકારના વાયરસ એક્ટિવ થઈ જાય છે. જેના કારણે આ રોગો ફેલાય છે. મંકીપોક્સ ઘણા દેશોમાં ફેલાય છે, પરંતુ ભારતમાં તેનો ખતરો ઓછો છે. ચાંદીપુરા વાયરસના કેસ પણ હવે ઘટી રહ્યા છે. કેરળમાં નિપાહના કિસ્સાઓ સામે આવે છે. નિપાહ એક ખતરનાક વાયરસ છે જે મગજને અસર કરે છે. આ કારણે તે મૃત્યુનું કારણ બને છે. પરંતુ કેરળ સિવાય અન્ય રાજ્યોમાં તેના કેસ ઘણા ઓછા છે.

ચાંદીપુરા વાયરસના કેસમાં હવે ઘટાડો થયો છે. પરંતુ સ્વાઈન ફ્લૂના કેટલાક કેસો આવી રહ્યા છે. જો કે આ સમયે સૌથી મોટો ખતરો ડેન્ગ્યુ, મેલેરિયા અને ચિકનગુનિયા છે. મચ્છરોથી થતા આ રોગો પર વધુ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. કારણ કે આ ત્રણેય રોગો ખતરનાક છે. જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. ડેન્ગ્યુને કારણે પ્લેટલેટ્સ ઘટે છે. મેલેરિયા અને ચિકનગુનિયા તાવ પણ જીવલેણ બની શકે છે. આગામી દિવસોમાં આ ત્રણેય રોગના કેસમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.

કેવી રીતે ફેલાય છે આ રોગો?

જ્યારે મેલેરિયા એનોફિલિસ મચ્છરના કરડવાથી થાય છે,  ડેન્ગ્યુ તાવ એડીસ મચ્છરના કરડવાથી ફેલાય છે. મોટાભાગના લોકોમાં ડેન્ગ્યુ થોડા દિવસોમાં મટે છે. પરંતુ કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ગંભીર લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે. મેલેરિયા અને ચિકનગુનિયા પણ થોડા દિવસોમાં મટી જાય છે. પરંતુ તેમ છતાં, તેમના લક્ષણોની સમયસર ઓળખ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. ત્રણેય રોગોમાં સૌથી સામાન્ય લક્ષણ તાવ છે. પરંતુ તેમની વચ્ચેના તફાવતને ઓળખવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે.