કેન્સર એ એક ગંભીર સમસ્યા છે ખાસ કરીને ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી તેના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. કેન્સરના ઘણા પ્રકાર છે અને તે શરીરના જુદા જુદા ભાગોને અસર કરે છે. પેટનું કેન્સર તેમાંથી એક છે, જેના કેસ આજકાલ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. ખાસ કરીને પુરુષોમાં તેનું જોખમ બમણું છે.

પેટનું કેન્સર આપણા સ્વાસ્થ્ય અને જીવનને અસર કરે છે. GLOBOCAN 2022 ના ડેટા અનુસાર, પેટનું કેન્સર ભારતમાં એક મુખ્ય ચિંતા છે, ખાસ કરીને પુરુષોમાં ઉચ્ચ મૃત્યુદરને કારણે, તે વિશ્વમાં પાંચમું સૌથી સામાન્ય કેન્સર માનવામાં આવે છે.

પેટના કેન્સરના કેસ કેમ વધી રહ્યા છે?

તબીબોનું કહેવું છે કે જીવનશૈલી, ખાનપાનમાં ફેરફાર અને તમાકુ અને આલ્કોહોલ જેવા કાર્સિનોજેન્સને કારણે આ કેન્સર શહેરી વિસ્તારોમાં વધુ જોવા મળે છે. વધુમાં, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં નિદાન અને સારવારની સરળ ઍક્સેસના અભાવને કારણે આ રોગ વધુ ગંભીર બને છે.

વિશ્વભરમાં પેટના કેન્સરના 70% થી વધુ કેસ એકલા એશિયામાં છે અને તેની મોટી વસ્તી અને બદલાતા જોખમી પરિબળોને કારણે ભારતમાં તે વધુ સામાન્ય છે. આવી સ્થિતિમાં, તેને રોકવા માટે, ખાવાની આદતોમાં સુધારો કરવો, મીઠું અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડ ઓછું કરવું અને હેલિકોબેક્ટર પાયલોરી ચેપને નિયંત્રિત કરવો જરૂરી છે.

શા માટે પેટનું કેન્સર એટલું ખતરનાક છે?

પેટનું કેન્સર એ ચિંતાનો વિષય ગણાય છે કારણ કે તેમાં બનતી ગાંઠો કુદરતી રીતે જ ઝડપથી વધે છે અને અત્યંત જીવલેણ હોય છે. વધુમાં, પેટના કેન્સરના લક્ષણો ખૂબ જ અસ્પષ્ટ અને ક્યારેક ગૂંચવણભર્યા હોઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમને નીચેના લક્ષણો દેખાય તો તેને અવગણવાની ભૂલ ન કરો

 એસિડિટી અને પેટમાં દુખાવો

 નીચું હિમોગ્લોબિન સ્તર

 ભૂખ ન લાગવી

પેટનું કેન્સરના કારણો

આહાર

સારા સ્વાસ્થ્યમાં આહાર મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. આવી સ્થિતિમાં બિનઆરોગ્યપ્રદ ખાનપાન પેટના કેન્સરનું કારણ બની શકે છે.

ફળો અને શાકભાજી

કેટલાક અભ્યાસો દર્શાવે છે કે ફળો અને શાકભાજી ઓછી માત્રામાં ખાવાથી પેટનું કેન્સર થવાનું જોખમ વધી જાય છે.

વધુ પડતું મીઠું ખાવું  

વધુ પડતું મીઠું ખાવાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ વધે છે, પરંતુ એક ઓછી જાણીતી હકીકત એ છે કે તે પેટના કેન્સરનું જોખમ પણ વધારે છે. મોટાભાગનું મીઠું અથાણું, અથાણાંવાળા શાકભાજી, બ્રેડ, અનાજ, તૈયાર ખોરાક, મસાલેદાર માછલી અને માંસ જેવા ખાદ્યપદાર્થો દ્વારા લેવામાં આવે છે.

 લાલ અને પ્રોસેસ્ડ મીટ

હૃદય રોગનું જોખમ ધરાવતા લોકો સામાન્ય રીતે તેના ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલની સામગ્રીને કારણે મર્યાદિત માત્રામાં લાલ માંસ ખાય છે, પરંતુ લાલ અને પ્રોસેસ્ડ મીટ પેટના કેન્સરના વધતા જોખમ સાથે પણ સંકળાયેલા છે.

ધૂમ્રપાન અને મદ્યપાન

તમાકુ પેટના કેન્સરના જોખમ સાથે સંકળાયેલું છે. ધૂમ્રપાન ન કરનારાઓની સરખામણીમાં ધૂમ્રપાન કરનારાઓને પેટના કેન્સરનું જોખમ પણ 3 ગણું હોય છે. જેમ જેમ પેટ એસિડ છોડે છે, એસિડિક વાતાવરણ બનાવે છે, વધારે આલ્કોહોલ (જે એસિડિક પણ છે) પીવાથી પેટના અસ્તરને નુકસાન થાય છે, પેટના કેન્સરનું જોખમ વધે છે.

કેટલીક સ્થિતિઓ અને ખામીઓ

 પેટમાં બળતરા, વિટામિન B-12 ની ઉણપને કારણે ગંભીર એનિમિયા, પોલીપ્સ, સ્થૂળતા, H. pylori બેક્ટેરિયાથી ચેપ (જો સારવાર ન કરવામાં આવે તો) પણ પેટના કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.

બિન-સંશોધિત જોખમ પરિબળો

 ઉંમર

 વિવિધ અહેવાલો દર્શાવે છે કે વધતી ઉંમર, ખાસ કરીને 75 વર્ષથી વધુ, પેટના કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.

 લિંગ

ગ્લોબેકોન 2020 ડેટા દર્શાવે છે કે પુરુષોને આ રોગ થવાની શક્યતા સ્ત્રીઓ કરતાં બમણી છે. 2018 સુધીમાં, આંતરડાનું કેન્સર પુરુષોમાં ત્રીજું સૌથી સામાન્ય કેન્સર છે.

 આનુવંશિક પરિબળો

પેટના કેન્સરનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ, રક્ત જૂથ A અથવા વારસાગત સ્થિતિઓ જેમ કે લિ-ફ્રાઉમેની સિન્ડ્રોમ અને ફેમિલીઅલ એડેનોમેટસ પોલિપોસિસ (FAP) પેટના કેન્સરના ઊંચા જોખમ સાથે સંકળાયેલા છે.