દર વર્ષે આસો મહિનામાં દિવાળીનો તહેવાર ખૂબ જ ઉત્સાહ અને ઉમંગ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. ધનતેરસનો તહેવાર આસો મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની તેરસની તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આજે ધનતેરસનો તહેવાર ઉજવામાં આવશે. આ ખાસ અવસર પર ઘણી વસ્તુઓની ખરીદી કરવી શુભ માનવામાં આવે છે. ધનતેરસના દિવસે માતા લક્ષ્મીની સાથે ભગવાન ધન્વંતરીની પૂજા વિધિપૂર્વક કરવામાં આવે છે. એક ધાર્મિક માન્યતા છે કે આ દિવસે ખરીદી અને પૂજા કરવાથી ભગવાન ધન્વંતરિની કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે અને જીવનમાં ક્યારેય પૈસાની કમીનો સામનો કરવો પડતો નથી.

ધાર્મિક માન્યતા છે કે ધનતેરસના દિવસે પૂજા દરમિયાન ધનતેરસની કથાનો પાઠ કરવાથી શુભ ફળ મળે છે અને જીવનના તમામ દુ:ખમાંથી મુક્તિ મળે છે. જો તમે પણ આર્થિક લાભ મેળવવા માંગતા હોવ તો ધનતેરસના દિવસે પૂજા દરમિયાન તેની કથા જરૂર વાંચો.

ધનતેરસ ભગવાન ધન્વંતરી કથા

દંતકથા અનુસાર, ભગવાન ધન્વંતરિ આસો મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની તેરસ તિથિએ પ્રગટ થયા હતા. સમુદ્ર મંથન દરમિયાન ઝેર અને અમૃત સહિત અનેક વસ્તુઓ બહાર આવી. સમુદ્ર મંથન દરમિયાન ભગવાન ધન્વંતરિ અમૃત પાત્ર સાથે પ્રગટ થયા. આ કારણોસર ધનતેરસનો તહેવાર ભગવાન ધન્વંતરીના દેખાવના તહેવાર તરીકે દેશભરમાં ઉજવવામાં આવ્યો. ભગવાન ધન્વંતરિના હાથમાં કલશ હતો, તેથી ધનતેરસના દિવસે સોનું, ચાંદી અથવા વાસણો ખરીદવું શુભ માનવામાં આવે છે. ભગવાન ધન્વંતરીને દવા અને ઉપચારના દેવતા પણ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેમની પૂજા કરવાથી તમામ પ્રકારના રોગોથી મુક્તિ મળે છે.

ધનતેરસને લગતી બીજી કથા

ધનતેરસના તહેવારની ઉજવણીની બીજી કથા વિશ્વના સર્જક ભગવાન વિષ્ણુના વામન અવતાર સાથે સંબંધિત છે. ભાગવત પુરાણમાં આ કથાનો ઉલ્લેખ છે. આ પ્રચલિત કથા અનુસાર આસો મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની તેરસની તિથિએ વામન અવતારએ અસુરરાજ બલિ પાસેથી દાન તરીકે ત્રણ લોકની માંગણી કરી હતી અને દેવતાઓને તેમની ખોવાયેલી સંપત્તિ અને સ્વર્ગ પ્રદાન કર્યું હતું. આ કારણથી દર વર્ષે દિવાળી પહેલા ધનતેરસનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.

ધનતેરસની પૌરાણિક કથા

એકવાર યમરાજે યમદૂતોને પૂછ્યું કે તમે જાણો છો કે તમે કેટલા લોકોનો જીવ લો છો. શું તમને ક્યારેય એવી વ્યક્તિ માટે દયા નથી આવતી જે માનવ જીવ લે છે? યમદૂતોએ કહ્યું, ના મહારાજ, અમે ફક્ત તમારી આપેલી સૂચનાનું પાલન કરીએ છીએ. ત્યારે યમરાજ બોલ્યા, નિઃસંકોચ કહો કે તમને ક્યારેય કોઈ વ્યક્તિનો જીવ લેવામાં દયા આવી છે? ત્યારે એક યમદૂતે જવાબ આપ્યો કે એકવાર આવી ઘટના બની હતી, જેને જોઈને મારું હૃદય દુઃખી થયું હતું.

એક દિવસ હંસ નામનો રાજા શિકાર કરવા નીકળ્યો અને જંગલના રસ્તે ખોવાઈ ગયો. ભટકતો ભટકતો રાજા બીજા રાજાની સીમાએ પહોંચ્યો. હેમા નામનો એક શાસક હતો. તે જ દિવસે રાજા હેમાની પત્નીએ પુત્રને જન્મ આપ્યો.

જ્યોતિષીઓ, નવજાત બાળકના ગ્રહો અને નક્ષત્રોને જોઈને આગાહી કરે છે કે તે લગ્નના ચાર દિવસમાં મૃત્યુ પામશે. પછી રાજાએ આદેશ આપ્યો કે આ બાળકને યમુના કિનારે એક ગુપ્ત ગુફામાં બ્રહ્મચારી તરીકે રાખવામાં આવે, જ્યાં કોઈ આવી ન શકે. પરંતુ કાયદાની જોગવાઈઓ કંઈક બીજું મંજૂર કરે છે. યોગાનુયોગ રાજા હંસની પુત્રી યમુના કિનારે તે ગુફામાં ભટકતી હતી અને ત્યાં તેણે રાજાના પુત્રને જોયો. તે રાજકુમારને પણ તે છોકરી ગમી ગઈ અને બંનેના લગ્ન ગાંધર્વ સાથે થઈ ગયા. લગ્નના ચાર દિવસ પછી રાજાના પુત્રનું અવસાન થયું. પતિનું મૃત્યુ જોઈને રાજકુમારી જોર જોરથી રડવા લાગી. પછી યમદૂતે કહ્યું કે નવવિવાહિત સ્ત્રીનો વિલાપ સાંભળીને તેનું હૃદય દુઃખી થયું. બધી વાત સાંભળ્યા પછી યમરાજે કહ્યું કે શું કરવું, આ નિયમ છે અને આ કામ આપણે મર્યાદામાં રહીને કરવું પડશે.

યમરાજે જણાવ્યો ઉપાય

આ પછી યમદૂતોએ યમરાજને પૂછ્યું, હે મહારાજ! શું કોઈ ઉપાય છે જેના દ્વારા અકાળે મૃત્યુને ટાળી શકાય? ત્યારે યમરાજે કહ્યું કે ધનતેરસના દિવસે વિધિપૂર્વક પૂજા કરવાથી અને દીવાનું દાન કરવાથી અકાળ મૃત્યુ નથી થતું. આ ઘટનાને કારણે ધનતેરસના દિવસે ભગવાન ધન્વંતરી અને માતા લક્ષ્મીની પૂજા કરવામાં આવે છે અને દીવાનું દાન કરવાની પરંપરા છે.