યુએસ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટે ખાલિસ્તાની આતંકવાદી ગુરપતવંત સિંહ પન્નુના દાવાને ફગાવી દીધો, જેમાં તેણે કહ્યું હતું કે તેણે ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર (એનએસએ) અજિત ડોભાલને સમન્સ બજાવ્યું છે. ફેબ્રુઆરી 2025 માં જ્યારે ડોભાલ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે અમેરિકાની મુલાકાતે હતા ત્યારે આ ઘટના પ્રકાશમાં આવી હતી. કોર્ટે શોધી કાઢ્યું હતું કે કાયદા દ્વારા જરૂરી સમન્સ યોગ્ય રીતે બજાવવામાં આવ્યા ન હતા. આ નિર્ણયથી ભારતનું એ વલણ મજબૂત થયું છે કે ડોભાલને કોઈ સમન્સ જારી કરવામાં આવ્યું નથી.

પન્નુના વકીલ દ્વારા કોર્ટને મોકલવામાં આવેલા પત્રના જવાબમાં, ન્યુ યોર્કની સાઉથ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટના ન્યાયાધીશે જણાવ્યું હતું કે કોર્ટના આદેશ મુજબ, ફરિયાદ હોટલ મેનેજમેન્ટ, સ્ટાફ અથવા ડોભાલની સુરક્ષામાં તૈનાત કોઈપણ અધિકારી અથવા એજન્ટને સોંપવામાં આવી ન હતી. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે ડોભાલને સમન્સ બજાવવાની પ્રક્રિયા તેમના અમેરિકામાં રોકાણ દરમિયાન પૂર્ણ થઈ ન હતી.

પ્રાપ્ત માહિતી મુજબ, પત્રમાં એ પણ ખુલાસો થયો છે કે યુએસ સિક્રેટ સર્વિસ એજન્ટોએ સમન્સ બજાવવાની મંજૂરી આપી ન હતી. ડોભાલની અમેરિકા મુલાકાત દરમિયાન, પીએમ મોદી સહિત સમગ્ર ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળ વોશિંગ્ટન ડીસીના બ્લેર હાઉસમાં રોકાયા હતા. અહીં સુરક્ષા અમેરિકન સિક્રેટ સર્વિસ એજન્ટો દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવી રહી હતી. આ દરમિયાન, પન્નુએ પોતાના લોકોને કોર્ટ સમન્સ મોકલ્યા જેથી તે એનએસએ અજિત ડોભાલને સમન્સ આપી શકે પરંતુ યુએસ એજન્ટોએ પન્નુ દ્વારા મોકલવામાં આવેલા માણસને સમન્સ આપતા રોક્યા. અહેવાલ મુજબ, જ્યારે સમન્સ મેળવનાર વ્યક્તિએ બ્લેર હાઉસની બહાર જમીન પર સમન્સ મૂકવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે સુરક્ષા એજન્ટોએ તેમને તેમ કરતા અટકાવ્યા અને ધરપકડની ચેતવણી આપી. પછી સમન્સ આપનાર વ્યક્તિએ નજીકના સ્ટારબક્સ સ્ટોર પર દસ્તાવેજો છોડી દીધા અને સિક્રેટ સર્વિસ એજન્ટોને જાણ કરી. જોકે, કોર્ટે તેને સમન્સની માન્ય સેવા તરીકે માન્યું ન હતું. યુએસ કોર્ટે ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં આ સમન્સ જારી કર્યું હતું.

પન્નુ ખાલિસ્તાની સમર્થક આતંકવાદી જૂથ શીખ ફોર જસ્ટિસનું નેતૃત્વ કરે છે અને ભારત દ્વારા તેને આતંકવાદી જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. તેણે ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં ન્યૂયોર્કની એક કોર્ટમાં સિવિલ દાવો દાખલ કર્યો હતો. આ કેસમાં પન્નુએ દાવો કર્યો હતો કે ભારત સરકારે તેમની સામે હત્યાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું, જેમાં ભારતીય એજન્ટ વિકાસ યાદવને જવાબદાર ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. ભારત સરકારે આ મામલે તપાસ શરૂ કરી અને યાદવ સામે કાનૂની કાર્યવાહીની ભલામણ કરી.

પન્નુએ દાવો કર્યો હતો કે તેમણે ડોભાલને સમન્સ બજાવવા માટે બે પ્રોસેસ સર્વર અને એક તપાસકર્તાની નિમણૂક કરી હતી, જેઓ પીએમ મોદીની વોશિંગ્ટન ડીસી મુલાકાત દરમિયાન સક્રિય હતા.

જેમાં પહેલો પ્રયાસ 12 ફેબ્રુઆરી, સાંજે 7:22 વાગ્યે થયો હતો. સમન્સ-સર્વર એમ્બિકો વોલેસ બ્લેર હાઉસ પહોંચ્યા પરંતુ બેરિકેડ્સ અને ગુપ્ત સેવા એજન્ટો દ્વારા તેમને અટકાવવામાં આવ્યા. જ્યારે તેણે સમન્સ બતાવવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે એજન્ટોએ તેને તાત્કાલિક ત્યાંથી ચાલ્યા જવા કહ્યું.

બીજો પ્રયાસ 13 ફેબ્રુઆરીએ બપોરે 12:15 વાગ્યે થયો. અનુભવી સમન-સર્વર વેન એન્ગ્રામએ ફરીથી સમન આપવાનો પ્રયાસ કર્યો. જ્યારે સિક્રેટ સર્વિસે સમન્સ સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો, ત્યારે તેણે તેને જમીન પર મૂકવાનો પ્રયાસ કર્યો પરંતુ તેને ધરપકડની ધમકી આપવામાં આવી. આખરે, તેણે નજીકના સ્ટારબક્સ સ્ટોરમાં જાહેર સ્થળે સમન્સ છોડી દીધું અને એજન્ટોને ઘટનાની જાણ કરી.

જોકે, કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે આ રીતે સમન્સ જારી કરવું પૂરતું નથી અને તે ઔપચારિક રીતે ડોભાલને સોંપવામાં આવ્યું નથી. પન્નુના વકીલના પત્રની સમીક્ષા કર્યા પછી ન્યાયાધીશે જણાવ્યું કે કોર્ટના આદેશ મુજબ, હોટલ મેનેજમેન્ટ અથવા સ્ટાફના કોઈપણ સભ્ય અથવા ડોભાલને સુરક્ષા પૂરી પાડતા કોઈપણ અધિકારી અથવા એજન્ટને સમન આપવામાં આવ્યુ ન હતું. પન્નુએ દાવો કર્યો કે તે ડોભાલને સમન્સ બજાવવામાં સફળ રહ્યો છે પરંતુ યુએસ કોર્ટના નિર્ણયે તેમના દાવાઓને ફગાવી દીધા પછી આ મામલો વધુ ચર્ચામાં આવ્યો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ડોભાલને પીએમ સાથેની તેમની યુએસ મુલાકાત દરમિયાન આવી કોઈપણ કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી, જેની પુષ્ટિ યુએસ અધિકારીઓએ પણ કરી હતી.

આ સમગ્ર વિવાદને કારણે ગયા વર્ષે અમેરિકા અને ભારત વચ્ચે મોટો રાજદ્વારી તણાવ સર્જાયો હતો અને બાઈડેન વહીવટીતંત્રે આ મામલે ભારત પાસેથી જવાબની માંગ કરી હતી. ઉપરાંત, કેનેડાએ ખાલિસ્તાની નેતા હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યા માટે પણ ભારત પર આરોપ લગાવ્યો હતો. જોકે, ભારતે આ મામલે પારદર્શિતા દાખવી છે, કાનૂની કાર્યવાહીની ભલામણ કરી છે અને તેની પ્રક્રિયાઓમાં સુધારો કરવાનું વચન આપ્યું છે. જેમાં ભારતને આશા છે કે આ બાબત હવે બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં કોઈ નવો તણાવ પેદા કરશે નહીં.

આ સમગ્ર કેસમાં ભારતીય નાગરિક નિખિલ ગુપ્તા પણ અમેરિકન કસ્ટડીમાં છે. તે પન્નુની હત્યાના કાવતરામાં સામેલ હોવાનો આરોપ છે. ગુપ્તાના કેસની સુનાવણી 3 નવેમ્બર, 2025 થી શરૂ થશે.