ઇન્કમ ટેક્ષ રિટર્ન દરમિયાન આવક દર્શાવવામાં છેતરપિંડી થતી હોય છે. લોકો આવકવેરાથી બચવા માટે જે યુક્તિઓનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે તે જોઈને આશ્ચર્ય થશે. વાસ્તવિક આવક કરતા આવક ઘણી ઓછી દર્શાવવામાં આવી રહી છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં આવકવેરા વિભાગે દેશના વિવિધ ભાગોમાં આવા ઘણા કિસ્સાઓ શોધી કાઢ્યા છે, જેમાં ખર્ચ આવક કરતા બે થી ત્રણ ગણો વધુ જોવા મળ્યો છે. વિભાગે કરદાતાના વાહન પર લગાવેલા ફાસ્ટેગ દ્વારા મુસાફરી, યુપીઆઈ દ્વારા થયેલા પેમેન્ટ અને પાસપોર્ટ દ્વારા વિદેશ મુસાફરીની માહિતી એકત્રિત કરી. ત્યારબાદ, જ્યારે રિટર્ન ફાઇલ કરનાર કરદાતા અને તેમના પરિવારના સભ્યોનો વાર્ષિક ખર્ચ ઉમેરવામાં આવ્યો ત્યારે આખો મામલો પ્રકાશમાં આવ્યો.

આવકવેરા વિભાગ સાથે જોડાયેલા સૂત્રો જણાવે છે કે છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી વિભાગ એવા શંકાસ્પદ આવકવેરા રિટર્નની તપાસ કરી રહ્યું છે જેમાં તેને શંકા છે કે કરદાતા પાસે વ્યવસાય અથવા નોકરી સિવાય આવકનો કોઈ અન્ય સ્ત્રોત છે અથવા કરદાતા દ્વારા કરવામાં આવતા વ્યવસાયની શ્રેણીમાં નફાની ટકાવારી ખૂબ ઊંચી હોય છે પરંતુ રિટર્નમાં દર્શાવેલ આવક મર્યાદિત હોય છે. આવા કિસ્સાઓમાં કરચોરી પકડવા માટે, વિભાગે એક માર્ગદર્શિકા તૈયાર કરી જેમાં એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે કરદાતાના પોતાના અને તેમના પરિવારના વાર્ષિક ખર્ચની તપાસ કરવામાં આવે. તપાસના પ્રથમ તબક્કામાં જાણવા મળ્યું કે ખર્ચ આવક કરતા લગભગ ત્રણ ગણો હતો.

વધુમાં, લોકો તેમના ઘરના ખર્ચમાં પણ હેરફેર કરી રહ્યા છે. ઘર આવકવેરો ભરનાર અથવા પરિવારના અન્ય વ્યક્તિના નામે છે પરંતુ ઘરનો વેરો, મેન્ટેનન્સ અને ગેસનું બિલ પણ કર્મચારી અથવા અન્ય કોઈ વ્યક્તિના નામે ખોલવામાં આવેલા બેંક ખાતા અને યુપીઆઈમાંથી ચૂકવવામાં આવી રહ્યું છે. વિભાગે આવા કરદાતાઓ પાસેથી તેમના વાર્ષિક ખર્ચની લેખિત વિગતો અને વ્યવહારોના તમામ રેકોર્ડ માંગ્યા અને પછી તેના દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવેલી માહિતી રજૂ કરી પરંતુ કરદાતાઓ સંતોષકારક જવાબ આપી શક્યા નહીં. જયારે આમાંથી કેટલાક કરદાતાઓ દંડ ભરવા સંમત થયા છે.

એક ઉદ્યોગપતિએ નાણાકીય વર્ષ 2023-24માં પોતાની આવક 10 લાખ રૂપિયાથી ઓછી દર્શાવી છે. આવકવેરા વિભાગે પરિવારના સભ્યો અને તેમના નામે રહેલા બેંક ખાતાઓ અને યુપીઆઈ દ્વારા કરવામાં આવેલા વ્યવહારો વિશે માહિતી એકત્રિત કરી. તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે પરિવારમાં પાંચ સભ્યો છે, જેમાંથી ફક્ત એક જ કમાઉ સભ્ય છે પરંતુ તે બધાના પોતાના બેંક ખાતા છે જેના પર યુપીઆઈ સંચાલિત છે અને દરેકના યુપીઆઈમાંથી લગભગ આઠ લાખ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.

આ ઉપરાંત પરિવારના બે બાળકોના શિક્ષણ પાછળ એક વર્ષમાં લગભગ 4 થી 5 લાખ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવતા હતા પરંતુ તેમાંથી માત્ર 20 ટકા જ ખાતામાં દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. આ ઉપરાંત, ઘરમાં બે ફોર-વ્હીલર છે. જ્યારે તેમના ફાસ્ટેગ ડેટામાંથી માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવી ત્યારે જાણવા મળ્યું કે બંને વાહનો એક વર્ષમાં લગભગ 70,000 કિમી દોડ્યા હતા અને તેમનો ઇંધણ ખર્ચ ફક્ત 4.5 થી 5 લાખ રૂપિયા હતો પરંતુ તે ખાતામાં દર્શાવવામાં આવ્યો ન હતો.

એવા પણ કેટલાક કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવ્યા છે જેમાં એવું જોવા મળ્યું છે કે કરદાતાઓ ઘરેલું ખર્ચ માટે તેમના કર્મચારીઓ અને નોકરોના નામે ખાતા ખોલાવી રહ્યા છે અને તેમના યુપીઆઈનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. જ્યારે કરદાતાઓને છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી ગેસ કનેક્શન બિલ, ઇન્ટરનેટ ખર્ચ, ઘરના જાળવણીના ચૂકવણીની રસીદો રજૂ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું, ત્યારે જાણવા મળ્યું કે ચૂકવણી પરિવારના કોઈપણ સભ્યના યુપીઆઈ આઈડી અને બેંક ખાતામાંથી કરવામાં નથી આવી.