માતા સ્કંદમાતા કમળના આસન પર બિરાજમાન છે. સ્કંદમાતાને ચાર હાથ છે, માતા તેમના બે હાથમાં કમળનું ફૂલ ધરાવે છે. સ્કંદજી એક હાથે બાળ સ્વરૂપમાં બિરાજમાન છે અને માતાએ બીજા હાથે તીર પકડ્યું છે. તેથી જ તેમને પદ્માસન દેવી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. સ્કંદમાતાનું વાહન સિંહ છે. દેવી સ્કંદમાતાનું વાહન સિંહ છે. ભગવતી પુરાણ અનુસાર નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે સ્કંદમાતાની પૂજા કરવાથી જ્ઞાન અને શુભ ફળ મળે છે.

દેવી સ્કંદમાતાની કથા

દંતકથા અનુસાર તારકાસુર નામનો એક રાક્ષસ હતો. જેણે તપસ્યા કરીને ભગવાન બ્રહ્મા પાસેથી અમરત્વનું વરદાન મેળવ્યું હતું. પણ ભગવાન બ્રહ્માએ કહ્યું કે જે આ દુનિયામાં આવ્યો છે તેણે એક દિવસ જવું જ છે. ભગવાન બ્રહ્માની વાત સાંભળીને તારકાસુરે વરદાન માંગ્યું કે માત્ર ભગવાન શિવનો પુત્ર જ તેને મારી શકે. જે પછી તારકાસુરે ચારે તરફ ખળભળાટ મચાવી દીધો. ધીરે ધીરે તેનો આતંક ઘણો વધી ગયો. પરંતુ તારકાસુરને કોઈ ખતમ કરી શક્યું નહીં. કારણ કે તેનો અંત ભગવાન શિવના પુત્ર કાર્તિકેયના હાથે સંભવ હતો. ત્યારબાદ દેવતાઓના કહેવા પર ભગવાન શિવે શારીરિક રૂપ ધારણ કર્યું અને માતા પાર્વતી સાથે લગ્ન કર્યા. જે પછી માતા પાર્વતીએ પોતાના પુત્ર સ્કંદ એટલે કે કાર્તિકેયને યુદ્ધની તાલીમ આપવા માટે સ્કંદમાતાનું રૂપ ધારણ કર્યું. સ્કંદમાતા પાસેથી યુદ્ધની તાલીમ લીધા પછી કાર્તિકેયે તારકાસુરનો વધ કર્યો હતો.

સ્કંદમાતાની પૂજાનું મહત્વ

એવી માન્યતા છે કે નવરાત્રિના પાંચમા દિવસે સ્કંદમાતાની પૂજા કરવાથી જે લોકો સંતાન પ્રાપ્તિમાં અવરોધોનો સામનો કરી રહ્યા છે તેમની મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. આદિશક્તિનું આ સ્વરૂપ સંતાન પ્રાપ્તિની ઈચ્છા પૂર્ણ કરનાર માનવામાં આવે છે. સ્કંદમાતાની પૂજામાં કુમાર કાર્તિકેયનું હોવું જરૂરી માનવામાં આવે છે. માતાની કૃપાથી બુદ્ધિનો વિકાસ થાય છે અને જ્ઞાનના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે. પારિવારિક શાંતિ જળવાઈ રહે છે.