મે મહિનામાં યોજાનારી પંચવર્ષીય સિંહ ગણતરીમાં, પ્રથમ વખત પ્રત્યક્ષ દર્શનની પરંપરાગત પદ્ધતિઓ સાથે સીસીટીવી સર્વેલન્સનો સમાવેશ કરવામાં આવશે, જેમાં વાઇલ્ડલાઇફ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા (ડબ્લ્યુઆઈઆઈ) નિરીક્ષક તરીકે તેની શરૂઆત કરે તેવી શક્યતા છે. જ્યારે પ્રાથમિક ગણતરી પ્રત્યક્ષ દ્રશ્ય અવલોકન પર આધાર રાખશે, ત્યારે સીસીટીવી રેકોર્ડિંગ્સ વસ્તી ગણતરીની 16મી આવૃત્તિ માટે સહાયક પુરાવા પ્રદાન કરશે.
સિંહ ગણતરી એપ્રિલ અથવા મે મહિનામાં પૂર્ણિમાના દિવસે થવાની અપેક્ષા છે. વન વિભાગના અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ડબ્લ્યુઆઈઆઈ પાસે રાષ્ટ્રીય વાઘ સંરક્ષણ સત્તામંડળના સહયોગથી દેશભરમાં દીપડા અને વાઘની ગણતરી કરવાની કુશળતા છે. એક વરિષ્ઠ વન અધિકારીએ જણાવ્યું હતું હકે ડબ્લ્યુઆઈઆઈનો સમાવેશ ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે પ્રોજેક્ટ લાયનના અમલીકરણ સાથે સુસંગત છે. જોકે, કેટલાક ક્ષેત્ર અધિકારીઓએ અંદાજ પ્રક્રિયામાં સંભવિત ગૂંચવણોનો ઉલ્લેખ કરીને ડબ્લ્યુઆઈઆઈને સામેલ કરવા અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, 2020માં વન વિભાગે વસ્તી ગણતરી પ્રક્રિયામાંથી ડબ્લ્યુઆઈઆઈને પાછું ખેંચી લીધું હતું અને એશિયાઈ સિંહ પરના તેમના ચાલુ સંશોધન પ્રોજેક્ટ્સ માટે પરવાનગીઓ પણ પાછી ખેંચી લીધી હતી. 2020 ની વસ્તી ગણતરીના ડેટા અનુસાર, એશિયાઈ સિંહોની વસ્તી 2015 માં 523 થી વધીને 674 થઈ ગઈ હતી, જે 28.87 ટકાનો વધારો દશર્વિે છે - વન વિભાગની સ્થાપ્ના થયા પછીનો સૌથી વધુ વિકાસ દર. વન અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે વિભાગે ગીર અભયારણ્ય, વસ્તી ગણતરી વિસ્તારના ગામડાઓ અને હાઇવેમાં સ્થાપિત સીસીટીવી કેમેરાના તેના વ્યાપક નેટવર્કનો ઉપયોગ કરવાનો પણ નિર્ણય લીધો છે. આ ફૂટેજનો ઉપયોગ અંતિમ અંદાજ માટે સમર્થન સાધન તરીકે કરવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત, રેડિયો-કોલરવાળા સિંહો ટીમોને તેમની હિલચાલ અને સ્થાનને ટ્રેક કરવામાં મદદ કરશે. જેમ અધિકારીએ જણાવ્યું કે આ ટેકનોલોજીકલ એકીકરણનો હેતુ પરંપરાગત પ્રત્યક્ષ દૃષ્ટિ અભિગમ જાળવી રાખીને વસ્તી અંદાજની ચોકસાઈ વધારવાનો છે.
વસ્તી ગણતરી મુખ્યત્વે ડાયરેક્ટ બીટ વેરિફિકેશન (ડીબીવી) પદ્ધતિ પર આધાર રાખશે, જેને બ્લોક કાઉન્ટ પદ્ધતિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જેનો ઉપયોગ 2000થી કરવામાં આવે છે. વસ્તી ગણતરી વિસ્તારને જંગલોમાં બીટ અને જંગલ વિસ્તારોની બહાર ગામડાઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યો છે. દરેક બીટ મૂળભૂત ગણતરી એકમ તરીકે સેવા આપે છે, જ્યારે બાહ્ય વિસ્તારોમાં 3 થી 10 ગામડાઓના ક્લસ્ટર એક એકમ બનાવે છે.
અધિકારીએ જણાવ્યું કે આ વ્યવસ્થા સિંહોની હિલચાલના ઐતિહાસિક ડેટા પર આધારિત છે. ડીબીવી અભિગમ ખર્ચ-અસરકારક અને ઓછો સમય માંગી લેતો સાબિત થયો છે, જેને અન્ય પદ્ધતિઓની તુલનામાં ઓછા માનવબળની જરૂર પડે છે.